CHỦ ĐỀ 6. BÀI 3. CẤU TRÚC RẼ NHÁNH TRONG THUẬT TOÁN
Ảnh
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 3 CẤU TRÚC RẼ NHÁNH TRONG THUẬT TOÁN TIN HỌC 6
Chủ đề 6
Chủ đề 6
Ảnh
Hình vẽ
CHỦ ĐỀ 6 GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ VỚI SỰ TRỢ GIÚP CỦA MÁY TÍNH
Mục tiêu
Mục tiêu
Hình vẽ
- Biết được cấu trúc rẽ nhánh trong thuật toán là gì và khi nào trong thuật toán có cấu trúc rẽ nhánh. - Thể hiện được cấu trúc rẽ nhánh.
Ảnh
Học xong bài này, em sẽ:
1. Lựa chọn hành động tùy thuộc vào điều kiện
Đặt vấn đề
Tuần này, một nhóm bạn lớp 6 hẹn sẽ chơi cùng nhau sau ba tiết học của chiều thứ Năm như sau:
1. Lựa chọn hành động tùy thuộc vào điều kiện
1) 16 giờ có mặt ở cửa phòng học lớp 6A.
2) Nếu "trời mưa", chơi cờ vua trong phòng học lớp 6A.
3) Nếu "trời không mưa", chơi đá bóng ở sân trường.
Hình vẽ
Hình vẽ
=> Có hai trường hợp khác nhau cần xem xét.
Hình vẽ
Khái niệm
1. Lựa chọn hành động tuỳ thuộc vào điều kiện
Trong thuật toán có rẽ nhánh, giống như đến ngã ba đường, cần phải chọn rẽ phải hay rẽ trái.
Hình vẽ
2. Thể hiện cấu trúc rẽ nhánh
Đặt vấn đề
2. Thể hiện cấu trúc rẽ nhánh
Trong ví dụ trên, cấu trúc rẽ nhánh gồm 2 nhánh ngắn và rõ ràng.
Tuy nhiên, có những thuật toán chứa cấu trúc rẽ nhánh mà có nhánh gồm nhiều việc.
Hình vẽ
Muốn tránh nhầm lẫn, khi thể hiện cấu trúc rẽ nhánh cần làm rõ danh sách các việc trong một nhánh kết thúc ở đâu.
Thành phần
2. Thể hiện cấu trúc rẽ nhánh
Để thể hiện đúng cấu trúc rẽ nhánh, cần nhận biết những thành phần sau:
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Mẫu cấu trúc
2. Thể hiện cấu trúc rẽ nhánh
Quy ước: sử dụng cặp từ khoá “Nếu - Trái lại” để thể hiện cấu trúc rẽ nhánh theo mẫu.
Ảnh
Ảnh
Cấu trúc rẽ nhánh kết thúc ngay sau khi gặp “Hết nhánh’' => trở lại quy ước thực hiện tuần tự các bước.
Chú ý: - Từ khóa “Trái lại” vừa đánh dấu hết nhánh đúng vừa bắt đầu cho nhánh sai. - Từ khóa “Hết nhánh” để kết thúc nhánh sai.
Mẫu cấu trúc khuyết
2. Thể hiện cấu trúc rẽ nhánh
Nếu "nhánh sai" là trống rỗng (nghĩa là không cần làm gì cả) thì cấu trúc rẽ nhánh khuyết từ khoá “Trái lại”.
Hình vẽ
Gọi là cấu trúc rẽ nhánh khuyết và cần dùng từ khoá “Hết nhánh” để kết thúc "nhánh đúng".
Ảnh
Ảnh
Mẫu cấu trúc rẽ nhánh dạng khuyết
Ví dụ cấu trúc rẽ nhánh dạng khuyết
Thực hành
2. Thể hiện cấu trúc rẽ nhánh
Ảnh
Cấu trúc rẽ nhánh
Hình vẽ
Ảnh
Sơ đồ mô tả rẽ nhánh
Ảnh
Cấu trúc rẽ nhánh
Hình vẽ
Ảnh
Sơ đồ mô tả rẽ nhánh
Ảnh
3. Biểu thức điều kiện trong cấu trúc rẽ nhánh
Khái niệm
3. Biểu thức điều kiện trong cấu trúc rẽ nhánh
Thao tác kiểm tra điều kiện phải cho kết quả là thoả mãn hoặc không thỏa mãn, hay nói theo kiểu logic là “đúng” hoặc “sai”.
Hình vẽ
Điều kiện cần kiểm tra trong cấu trúc rẽ nhánh thường là một biểu thức so sánh.
Ví dụ: (a + b) > 5 là biểu thức so sánh giá trị (a + b) với 5
Với a = 1 và b = 2
Hình vẽ
kết quả so sánh
Sai
Với a = 3 và b = 4
Hình vẽ
Đúng
4. Luyện tập
Bài 1
4. Luyện tập
Ảnh
Quy trình tính số tiền được giảm trừ cho khách hàng mua sách truyện thiếu niên ở hiệu sách Người Máy.
1) Tính tổng số tiền sách (khi chưa tính giảm giá), gọi số đó là TSTS
2) Nếu TSTS >= 500.000 đồng, số tiền được giảm là 10% của TSTS
3) Nếu TSTS < 500.000 đồng, số tiền được giảm là 10% của TSTS
Mô tả quy trình tính số tiền giảm cho khách sử dụng mẫu thể hiện cấu trúc rẽ nhánh.
Bài 2.1
4. Luyện tập
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Phát biểu "Biểu thức điều kiện ở cấu trúc rẽ nhánh phải là một biểu thức so sánh giá trị bằng" là đúng hay sai?
Đúng
Sai
Vì sao?
Bài 2.2
4. Luyện tập
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Phát biểu "Biểu thức điều kiện ở cấu trúc rẽ nhánh phải là một biểu thức so sánh giá trị lớn hơn, nhỏ hơn" là đúng hay sai?
Đúng
Sai
Vì sao?
Bài 2.3
4. Luyện tập
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Phát biểu "Biểu thức điều kiện ở cấu trúc rẽ nhánh khi kiểm tra phải cho kết quả là “đúng” hoặc “sai” " là đúng hay sai?
Đúng
Sai
Vì sao?
5. Vận dụng
Ví dụ
5. Vận dụng
Sử dụng mẫu thể hiện cấu trúc rẽ nhánh để mô tả bài toán giải thuật toán sau:
Cho 3 đồng xu trong đó có 1 đồng xu giả nhẹ hơn.
Ảnh
Hình vẽ
Dùng cân thăng bằng để tìm ra đồng xu giả.
6. Tự kiểm tra
Câu 1
6. Tự kiểm tra
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Phát biểu "Dùng cấu trúc rẽ nhánh nếu có quá nhiều việc cần làm" về thuật toán đúng hay sai?
Đúng
Sai
Vì sao?
Câu 2
6. Tự kiểm tra
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Phát biểu "Dùng cấu trúc rẽ nhánh khi có các trường hợp khác nhau cần xem xét, trường hợp khác nhau thì thực hiện việc khác nhau" về thuật toán đúng hay sai?
Đúng
Sai
Vì sao?
Câu 3
6. Tự kiểm tra
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Phát biểu "Để thể hiện cấu trúc rẽ nhánh cần dùng mẫu "Nếu ... Trái lại: ..." " về thuật toán đúng hay sai?
Đúng
Sai
Vì sao?
Câu 4
6. Tự kiểm tra
Ảnh
Bài tập trắc nghiệm
Phát biểu "Cấu trúc rẽ nhánh luôn kết thúc với dấu hiệu "Hết nhánh" " về thuật toán đúng hay sai?
Đúng
Sai
Vì sao?
Tổng kết bài
Tổng kết
Hình vẽ
❖ Khi nào mô tả thuật toán phải dùng từ “Nếu”, thì ta có cấu trúc rẽ nhánh. Dùng mẫu “Nếu ... Trái lại: ...” để thể hiện cấu trúc rẽ nhánh. ❖ Cần đánh dấu “Hết nhánh” để trở lại với quy ước thực hiện các bước tuần tự theo liệt kê.
TÓM TẮT BÀI HỌC