CHỦ ĐỀ 5. BÀI 2: TRANH IN BẢN DẬP
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
CHỦ ĐỀ 5. BÀI 2: TRANH IN BẢN DẬP
Yêu cầu cần đạt
Yêu cầu cần đạt
Yêu cầu cần đạt
Biết được đặc điểm của kĩ thuật và tranh in bản dập; Hiểu và sử dụng kĩ thuật dập trong thực hành, sáng tạo tranh in bản dập đơn giản; Biết trân trọng và giới thiệu được vẻ đẹp của tranh in bản dập.
Khám phá
Bản dập
Bản dập
Bản dập là bản in lại những nét chính của một bản chạm khắc về bố cục, hình vẽ, độ nông sâu,... bằng cách đặt một tờ giấy mỏng (giấy dó, giấy bản, giấy xuyến chỉ) lên trên bề mặt của một bản chạm khắc đá, gỗ hay đồng rồi dùng màu xoa và dập lên mặt giấy. Các hoạ sĩ, nhà nghiên cứu, nhà khảo cổ thực hiện bản dập để ghi lại văn tự (thác bản), hoa văn hay hình trang trí khắc trên mặt trống đồng, bia đá, trên các đồ thờ, công trình kiến trúc cổ.
Ảnh
Ảnh
Một số kĩ thuật in bản dập
Kĩ thuật đập màu
Kĩ thuật đập màu là phương pháp dùng giấy dó, giấy bản hoặc một số loại giấy khác có tính chất mềm, dai và thấm mực đặt lên bề mặt bản khắc (đá, gỗ, kim loại,...), sau đó dùng màu bột hoặc mực dập (đập màu) lên trên mặt giấy. Phương pháp này chỉ thực hiện được với những hình khắc chìm và chạm nổi thấp.
Ảnh
Xét về hiệu quả
Xét về hiệu quả của thể loại, bản dập theo kĩ thuật đập màu phản ánh được chính xác hiện trạng bề mặt hình trang trí nhưng vẫn tạo được sự mềm mại giữa các khối nổi và chìm.
Ảnh
Kĩ thuật chà xát
Kĩ thuật chà xát
Kĩ thuật chà xát là một kĩ thuật tạo ra hình bằng cách đặt tờ giấy lên trên bề mặt một vật có hình hoặc ganh nhám như vân gỗ hay vải toan, chà bút chì, màu sáp, phần màu,... tới khi bề mặt của vật bên dưới hiện rõ trên giấy.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Phối hợp một số kĩ thuật khác
Phối hợp một số kĩ thuật khác
Trong quá trình thực hiện ghi chép hoạ tiết, tuỳ thuộc điều kiện có thể dùng kết hợp các kĩ thuật dập nổi, dập chìm, chà xát,... để ghi chép hoạ tiết.
Ảnh
Nhận biết
Tranh in bản dập
Tranh in bản dập
Tranh in bản dập là cách gọi chung các loại tranh được sáng tạo từ phương pháp đập màu, chà xát thủ công từ một khuôn in có hình ảnh, hoạ tiết, độ nhám hoặc vân gỗ, đá, cao su, kim loại,... lên bề mặt giấy. Đây là hình thức tạo hình ảnh một cách gián tiếp, không như vẽ trực tiếp ở hội hoạ. Tranh in bản dập có thể sử dụng một hoặc nhiều cách in để tạo nền, hình nhằm tạo một hiệu quả hấp dẫn về mặt thị giác.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Các bước tạo sản phẩm mĩ thuật từ kĩ thuật in bản dập
Các bước tạo sản phẩm mĩ thuật từ kĩ thuật in bản dập
Kĩ thuật in bản dập trong thực hành, sáng tạo sản phẩm mĩ thuật là khai thác, vận dụng các kĩ thuật in bản dập từ những vật liệu sẵn có trong cuộc sống, với mục đích ghi chép mẫu hoạ tiết để thể hiện ý tưởng và sáng tạo trên bản in. Từ cách thực hiện bằng phương pháp cọ bút chì, màu sáp hoặc đập màu đơn giản, các thao tác sử dụng phương tiện thực hành, kĩ năng quan sát mẫu vật và kĩ năng tạo bản vẽ (hình) chính xác được hình thành để mang lại những hiệu quả hấp dẫn. Bên cạnh đó, việc tiếp cận và lấy mẫu vật từ thiên nhiên, cuộc sống giúp học sinh biết trân trọng thiên nhiên, trân trọng giá trị cuộc sống và khoa học.
Tìm ý tưởng và lựa chọn hình mẫu thể hiện
Tìm ý tưởng và lựa chọn hình mẫu thể hiện
Từ những vật liệu đơn giản và gần gũi trong cuộc sống hoặc những vật liệu thân thiện với môi trường như lá cây, bàn, ghế gỗ, mặt lưới, khăn trải bàn, chìa khoá, hộp bút, bìa sách in chữ hoặc hình nổi, hình chạm khắc trên kim loại, gỗ,.... học sinh có thể lựa chọn vật liệu và hình mẫu theo ý thích để thực hiện:
Sử dụng hình mẫu khai thác từ thiên nhiên: lá cây, thân cây,... Sử dụng hình mẫu có sẵn trong cuộc sống: lưới, vải,...
Nên tìm hình mẫu có kết cấu bề mặt nổi hoặc chìm thấp để dễ thực hiện.
Ảnh
Ảnh
Chuẩn bị dụng cụ
Chuẩn bị dụng cụ
Cách thực hiện kĩ thuật in này đơn giản và cần ít nguyên liệu: bút chì, màu sáp, giấy vẽ, màu vẽ, xơ mướp hoặc con lăn,...
Ảnh
Cách thức thực hiện
Cách thức thực hiện
Chọn hình mẫu có khối nổi hoặc chìm để in. Đặt giấy lên trên hình cần in. Dùng bút chì hoặc màu sáp chà xát nhẹ trên mặt giấy để làm hiện rõ hoạ tiết của vật thể. Vệt chì hoặc màu in sẽ hằn trên bề mặt giấy in.
Tìm hiểu các bước thực hiện
Tìm hiểu các bước thực hiện sản phẩm mĩ thuật bằng phương pháp chà xát bút chì
Ảnh
Quan sát một số sản phẩm mĩ thuật
Quan sát một số sản phẩm mĩ thuật được thực hiện bằng phương pháp chà xát bút chì và cho biết hiệu quả bề mặt đối với thị giác như thế nào?
Ảnh
Ảnh
Em có biết
Kĩ thuật chà xát bằng màu sáp
Kĩ thuật chà xát bằng màu sáp
Kĩ thuật chà xát bằng màu sáp là kĩ thuật tạo hoa văn trên bề mặt bằng cách đặt giấy lên bản mẫu hoa văn và dùng màu sáp chà xát lên giấy. Khi sử dụng kĩ thuật này trong thực hành, sáng tạo tranh, cần xác định được hình và lựa chọn bản mẫu hoa văn để làm nổi bật sự đa dạng của bề mặt hình cần thể hiện.
Ảnh
Một số sản phẩm của học sinh
Một số sản phẩm của học sinh
Ảnh
Kĩ thuật in đập màu
Kĩ thuật in đập màu
Kĩ thuật in đập màu là sử dụng màu bột (hoặc chất liệu tương đương) để thể hiện mẫu hoa văn cần thể hiện trên giấy. Khi thực hiện kĩ thuật này, phần nổi của mẫu hoa văn sẽ được in trên giấy thông qua cách dùng mút (hoặc giẻ) thắm màu và đập trên giấy đặt lên hoa văn cần in.
Ảnh
Một số sản phẩm của học sinh
Một số sản phẩm của học sinh
Ảnh
Kĩ thuật in lăn màu
Kĩ thuật in lăn màu
Kĩ thuật in lăn màu sử dụng quả lô (ru-lô) lăn màu lên bề mặt giấy đặt trên hình mẫu. Mực từ quả lô sẽ hiện lên những chi tiết nổi và tạo bản in.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Tìm hiểu các bước thực hiện bản in
Tìm hiểu các bước thực hiện bản in từ hình mẫu trong thiên nhiên và cuộc sống bằng các phương pháp in dập khác nhau
Các bước gọi ý thực hiện sản phẩm:
Tìm ý tưởng: Tìm hình mẫu tử thiên nhiên và cuộc sống; Lựa chọn kĩ thuật hình thức thể hiện; Chuẩn bị dụng cụ và vật liệu thực hành; Đặt hình mẫu trên mặt phẳng, chà xát, lăn, vẽ hoặc đập màu trên bề mặt (mặt trước hoặc mặt sau) của đối tượng in; Có thể lựa chọn nhiều chi tiết; Hoàn thiện sản phẩm in theo ý tưởng đã định.
Ảnh
Ảnh
Thực hiện sản phẩm mĩ thuật
Thực hiện sản phẩm mĩ thuật bằng kĩ thuật in bản dập theo chủ đề em yêu thích.
Dựa trên ý tưởng và vật liệu đã sưu tập, nghiên cứu, vận dụng những kiến thức đã học, tiến hành phác thảo nét sản phẩm mĩ thuật. Sử dụng vật liệu và kĩ thuật in để thực hiện tranh in bản dập. Có thể kết hợp cắt dán các hoạ tiết thực hiện từ phương pháp in bản dập để tạo hình sản phẩm. Cần chú ý:
Sắp xếp cân đối và chặt chẽ các mảng sáng, tối, tạo nhịp điệu cho bài. Xác định các yếu tố nhịp điệu của bố cục khi tìm độ đậm nhạt của các mảng hình và không gian trong tranh. Thể hiện bước phác thảo và xây dựng hình tượng. Tạo nền bằng cách sử dụng chất liệu trong thiên nhiên và cuộc sống. Sáng tạo hoặc định hình hoạ tiết sử dụng trong bài.
Một số sản phẩm của học sinh
Một số sản phẩm của học sinh
Ảnh
Thảo luận
Thảo luận
Thảo luận
Trao đổi, thảo luận với các thành viên trong nhóm về sản phẩm đã thực hiện theo các câu hỏi sau:
Ý tưởng thực hiện của bạn (hoặc nhóm bạn) như thế nào? Vật liệu chọn để thực hiện là gì? Có sẵn trong tự nhiên và cuộc sống không? Có lựa chọn sử dụng kĩ thuật phù hợp không? Bề mặt của sản phẩm in bản dập thực hiện từ vật liệu thiên nhiên và cuộc sống khác nhau như thế nào?
Vận dụng
Vận dụng
Em (hoặc nhóm em) hãy lựa chọn những hoạ tiết trong thiên nhiên, cuộc sống mà mình yêu thích và sử dụng kĩ thuật in bản dập ghi lại. Cắt dán những hình đã in để thực hiện một sản phẩm mĩ thuật.
Bước 1: Tìm ý tưởng thực hiện. Bước 2: Chọn hình mẫu từ thiên nhiên và cuộc sống. Bước 3: Đặt giấy lên trên hình cần in, dùng bút chì, màu sáp chà xát nhẹ bề mặt hoặc sử dụng phương pháp đập màu, lăn màu lấy chi tiết từ đối tượng in. Bước 4: Kết hợp các phương pháp in hoặc cắt dán các chỉ tiết đã in tạo hình sản phẩm để thể hiện ý tưởng.
Một số sản phẩm của học sinh
Một số sản phẩm của học sinh
Ảnh
Cảm ơn
Cảm ơn
Ảnh