CHỦ ĐỀ 5: BÀI 2: ĐỘNG LƯỢNG VÀ NĂNG LƯỢNG TRONG VA CHẠM
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
VẬT LÍ 10
CHỦ ĐỀ 5: BÀI 2: ĐỘNG LƯỢNG VÀ NĂNG LƯỢNG TRONG VA CHẠM
Ảnh
Khởi động
Khởi động (Khởi động)
Ảnh
Hình vẽ
Va chạm giữa các vật là hiện tượng thường gặp. Lực gây ra do va chạm có thể rất nhỏ như khi các phân tử không khí va chạm lên da chúng ta, nhưng có thể rất lớn như khi các thiên thạch va chạm với nhau ngoài vũ trụ. Ta đã biết rằng động lượng và năng lượng của hệ kín luôn được bảo toàn, tuy nhiên động lượng và năng lượng của từng vật trong va chạm thì có thể thay đổi. Vậy khi các vật va chạm với nhau, động lượng và năng lượng của chúng thay đổi như thế nào?
I. Đánh giá động lượng và năng lượng của vật va chạm bằng dụng cụ thực hành
- Thí nghiệm
I. Đánh giá động lượng và năng lượng của vật va chạm bằng dụng cụ thực hành
Đặt 2 xe có khối lượng bằng nhau lên giá đỡ nằm ngang. Cho 2 xe chạm vào nhau. Sau va chạm hai xe chuyển động rời xa nhau. Đọc và ghi tốc độ của từng xe trước và sau va chạm (Bảng 2.1). Tính và đánh giá động lượng, năng lượng của hai xe trước và sau va chạm.
- Thí nghiệm:
Ảnh
+) tiếp (- Thí nghiệm)
Ảnh
- Trả lời câu hỏi
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
1. Thảo luân, xây dựng phương án thực hành để xác định động lượng, năng lượng của hai xe trước và sau va chạm. Vì sao lại chọn cho các xe đo chuyển động trên giá đỡ nằm ngang?
- Trả lời câu hỏi:
+) tiếp (- Trả lời câu hỏi)
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
2. Từ kết quả thí nghiệm của mình, hãy tính động lượng của các xe trước và sau va chạm. So sánh độ thay đổi động lượng của xe 1 và xe 2.
+) tiếp (- Trả lời câu hỏi)
Hình vẽ
Ảnh
Ảnh
3. Từ kết quả thí nghiệm ở bảng 2.1, vận tốc của xe 1 là +0,444 m/s. Điều dấu đại số của vận tốc, động lượng từng xe vào bảng 2.2.
- Kết luận
Ảnh
Hình vẽ
Để xác định động lượng và năng lượng của các vật trước và sau va chạm, trong trường hợp thế năng của chúng không đổi, ta chỉ cần xác định tốc độ của các vật trước và sau khi va chạm.
- Kết luận:
1. Đánh giá động lượng của hai xe trước và sau va chạm
1. Đánh giá động lượng của hai xe trước và sau va chạm
Ảnh
Hình vẽ
Trong va chạm động lượng của mỗi xe đều thay đổi. Tổng động lượng của hệ hai xe được bảo toàn.
2. Sự thay đổi năng lượng trong va chạm giữa hai xe
2. Sự thay đổi năng lượng trong va chạm giữa hai xe
Trong va chạm, động lượng và cơ năng của hệ được bảo toàn thì va chạm này được gọi là và chạm hoàn toàn đàn hồi.
Ảnh
+) tiếp (2. Sự thay đổi năng lượng trong va chạm giữa hai xe)
Trong va chạm, giữa các vật mà sau đó các vật dính vào nhau, động năng của hệ giảm so với trước va chạm. Va chạm giữa các vật như vậy gọi là va chạm hoàn toàn mềm. Trong trường hợp này cơ năng của hệ không bảo toàn.
Ảnh
Các trường hợp của va chạm mềm
- Trả lời câu hỏi
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
4. Từ kết quả thí nghiệm của mình, hãy tính động năng của từng xe đo trước và sau va chạm. So sánh tổng ộng năng của hai xe trước và sau va chạm.
- Trả lời câu hỏi:
+) tiếp (- Trả lời câu hỏi)
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
5. Trong va chạm hoàn toàn mềm, hãy thảo luận và cho biết phần động năng bị giảm đã chuyển thành dạng năng lượng nào?
II. Một số hiện tượng va chạm trong thực tiễn
- Tìm hiểu
Ảnh
II. Một số hiện tượng va chạm trong thực tiễn
Hình vẽ
Đối với đa số các trường hợp va chạm thường gặp trong thực tế, sự hao hụt của động năng thường làm biến dạng các vật.
- Trả lời câu hỏi
- Trả lời câu hỏi:
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
6. Tại sao nếu người lớn bế em bé ngồi ở ghế trước xe ô tô, khi xảy ra va chạm, em bé có thể bị những chấn thươnng nghiêm trọng mặc dù người lớn đã cài dây đai an toàn và túi khí hoạt động bình thường?
- Luyện tập
Ảnh
- Luyện tập:
Hãy thảo luận để tìm hiểu các hiện tượng thực tế sau: 1. Giải thích tại sao khi bắt bóng thì thủ môn phải co tay, cuộn người lại? 2. Hãy dựa vào các hiểu biết về động lượng và lực trong hiện tượng va chạm để giải thích tác dụng của túi khí ô tô giúp giảm chấn thương của người trong xe ô tô khi xảy ra va chạm ? 3. Tại sao khi thả quả bóng xuống mặt sàn, khi nảy lên, bóng không thể lên tới độ cao ban đầu?
- Vận dụng (- Vận dụng)
Ảnh
Hình vẽ
Bạn cần sử dụng một quả bóng nhỏ như quả bóng tennis đặt bên trên một quả bóng chuyền hơi và thả rơi hệ hai quả bóng từ một độ cao nhỏ, sau khi quả bóng chuyền va chạm với mặt đất, hãy quan sát và ghi nhận chiều cao đạt được của các quả bóng. Chú ý chỉ tiến hành nơi rộng rãi. Dựa vào định luật bảo toàn động lượng và bảo toàn năng lượng, thảo luận để giải thích kết quả tại sao quả bóng nhỏ có thể đạt được độ cao khá lớn so với độ cao khi thả hai quả bóng.
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
DẶN DÒ
Ôn lại lí thuyết vừa học. Làm bài tập về nhà trong SBT. Chuẩn bị bài sau: " Chủ đề 6: Bài 1: Chuyển động tròn".
Cảm ơn
Ảnh