CHỦ ĐỀ 5: BÀI 1: ĐỘNG LƯỢNG VÀ ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN ĐỘNG LƯỢNG
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
VẬT LÍ 10
CHỦ ĐỀ 5: BÀI 1: ĐỘNG LƯỢNG VÀ ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN ĐỘNG LƯỢNG
Ảnh
Khởi động
Khởi động (Khởi động)
Đọc thông tin và quan sát hình em hãy cho biết: Những đặc điểm nào của ô tô ảnh hưởng đến hậu quả va chạm?
Ảnh
I. Động lượng
- Trả lời câu hỏi
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
1. Hãy đề xuất phương án và thực hiện thí nghiệm để chứng tỏ tốc độ và khối lượng của vật khi va chạm càng lớn thì hậu quả do va chạm càng lớn. 2. Làm thế nào để một viên bi có các tốc độ khác nhau khi tiếp xúc với đất nặn?
I. Động năng
- Kết luận
- Đại lượng bằng tích của vận tốc và khối lượng đặc trưng cho lượng chuyển động của vật trong tương tác, đại lượng này được gọi là động lượng. Động lượng = khối lượng x vận tốc latex(vecp = m.vecv) (1) - Hướng của động lượng theo hướng của vận tốc.
- Kết luận:
Ảnh
- Động lượng là đại lượng vectơ, cùng hướng với vận tốc. Đơn vị của động lượng là kg.m/s.
- Luyện tập (- Luyện tập)
Ảnh
Hình vẽ
1. Tính độ lớn động lượng của từng vật sau: a) Một hòn đá có khối lượng 0,5 kg đang chuyển động với vận tốc 20 m/s. b) Một chiếc xe buýt khối lượng 12 000 kg đang chuyển động với tốc độ 10 m/s trên đường. c) Một electron di chuyển với tốc độ latex(2,0.10^7) m/s. (Khối lượng của electron là latex(9,1.10^(-31) kg).
II. Định luật bảo toàn động lượng
1. Động lượng và định luật II Newton (II. Định luật bảo toàn động lượng)
Ảnh
1. Động lượng và định luật II Newton
- Gia tốc chính là tốc độ thay đổi vận tốc. Định luật II Newton được phát biểu qua động lượng như sau: Hợp lực tác dụng lên một vật bằng tốc độ thay đổi động lượng của nó. - Hợp lực latex(vecF) được xác định: latex(vecF = (Deltavecp)/(Deltat)) (2) Với latex(Deltavecp) là độ thay đổi động lượng trong thời gian latex(Deltat). - Hướng của hợp lực theo hướng của độ thay đổi động lượng.
2. Định luật bảo toàn động lượng
Hình vẽ
Ảnh
2. Định luật bảo toàn động lượng
- Nếu không có ngoại lực nào tác dụng lên hệ thì tổng động lượng của hệ không đổi, tức là được bảo toàn. latex(vecp_1 + vecp_2) = không đổi (3) - Hệ vật chỉ có những lực của các vật trong hệ tác dụng lẫn nhau, không có tác dụng của những lực từ bên ngoài hệ hoặc nếu có thì các lực này triệt tiêu lẫn nhau được gọi là hệ kín.
- Ví dụ
Pháo hoa nổ cũng được coi là một hệ kín.
Ví dụ:
Ảnh
- Trả lời câu hỏi
Hình vẽ
Ảnh
- Trả lời câu hỏi:
Ảnh
3. Hãy biểu diễn độ thay đổi động lượng của từng xe sau khi va chạm (Hình 1.3).
3. Thí nghiệm kiểm chứng định luật bảo toàn động lượng
3. Thí nghiệm kiểm chứng định luật bảo toàn động lượng
- Sử dụng hai xe kĩ thuật số có khối lượng bằng nhau, đặt trên giá đỡ nằm ngang. - Cho xe 1 chuyển động va chạm vào xe 2 đang nằm yên, sau va chạm hai xe dính vào nhau. - Đọc, ghi tốc độ của từng xe trước và sau va chạm. Tính toán động lượng của hệ hai xe trước và sau va chạm (Bảng 1.1).
Ảnh
+ Nhiệm vụ:
+) tiếp
Ảnh
+) tiếp
Ảnh
Hình vẽ
Kết luận: Động lượng của hệ hai xe được bảo toàn. Định luật bảo toàn động lượng được nghiệm đúng.
- Trả lời câu hỏi
Hình vẽ
- Trả lời câu hỏi:
4. Hai quả cầu A và B, mỗi quả có khối lượng 1 kg, va chạm nhau như trong hình 1.5. Hãy tính tổng động lượng của hai quả cầu trước và chạm và tổng động lượng của chúng sau va chạm và tổng động lượng của chúng sau va chạm. So sánh kết quả và nêu kết luận.
Ảnh
+) tiếp (- Trả lời câu hỏi)
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
5. Dựa vào định luật bảo toàn động lượng, hãy thiết lập công thức tính tốc độ của hai xe trên giá đỡ nằm ngang, trong trường hợp một xe có tốc độ đã biết tới va chạm với xe còn lại đang đứng yên, sau và chạm hai xe dính vào nhau và cùng chuyển động.
+) tiếp (- Trả lời câu hỏi)
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
6. Kết quả thí nghiệm đo được trong một lần thí nghiệm với hai xe có cùng khối lượng là 245 g, xe 1 có tốc độ 0,542 m/s va chạm với xe đang đứng yên, sau va chạm đo được hai xe có cùng tốc độ 0,269 m/s. Hãy tính động lượng của từng xe trước và sau va chạm, từ đó so sánh động lượng của hệ hai xe trước và sau va chạm. Định luật bảo toàn có được nghiệm đúng hay không?
III. Vận dụng định luật bảo toàn động lượng
- Tìm hiểu
III. Vận dụng định luật bảo toàn động lượng
Ảnh
- Một quả pháo được bắn thẳng đứng lên cao và phát nổ đúng khi tới điểm cao nhất (quả pháo dừng lại). Các mảnh pháo hoa bay theo các hướng khác nhau. Mỗi mảnh nhỏ đều có động lượng, luôn có mảnh khác tương ứng chuyển động theo hướng ngược lại.
+) tiếp (- Tìm hiểu)
- Một tên lửa chuyển động bằng việc phóng ra một phần khối lượng của chính nó (nhiên liệu mà tên lửa mang theo bị đốt cháy) theo hướng ngược với hướng chuyển động dự kiến của tên lửa.
Ảnh
- Trả lời câu hỏi
- Trả lời câu hỏi:
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
7. Ngay trước khi nổ, quả pháo hoa có tốc độ bằng không, động lượng của nó bằng không. Ngay sau khi nổ, các mảnh pháo hoa bay ra theo mọi hướng, mỗi mảnh có động lượng khác không. Điều này có mâu thuẫn với định luật bảo toàn động lượng hay không?
- Vận dụng (- Vận dụng)
Ảnh
Hình vẽ
Hãy sử dụng các vật liệu dễ kiếm để chế tạo xe đồ chơi có thể chuyển động bằng phản lực?
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
DẶN DÒ
Ôn lại lí thuyết vừa học. Làm bài tập về nhà trong SBT. Chuẩn bị bài sau: " Chủ đề 5: Bài 2: Động lượng và năng lượng trong va chạm".
Cảm ơn
Ảnh