Cde-1-Bai-3-Phan-tich-tac-pham-mi-thuat
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 3. PHÂN TÍCH TÁC PHẨM MĨ THUẬT
CHỦ ĐỀ 1: LÝ LUẬN VÀ LỊCH SỬ MĨ THUẬT
Hình vẽ
Yêu cầu cần đạt
Yêu cầu cần đạt
Ảnh
Yêu cầu cần đạt
- Biết được các bước cơ bản trong phân tích tác phẩm mĩ thuật. - Lập được dàn ý và viết được bài luận ngắn giới thiệu về một số tác phẩm mĩ thuật. - Vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học vào phân tích tác phẩm. Từ đó thêm hiểu biết về những giá trị của những tác phẩm trong lĩnh vực mĩ thuật đối với nền nghệ thuật Việt Nam và trên thế giới.
Khám phá
Khám phá
Mỗi tác phẩm mĩ thuật đều thể hiện nhiều yếu tố như văn hoá, thời gian, địa điểm, chất liệu và truyền tải ý nghĩa, nội dung đa dạng,... Trong thế kỉ 21, nhiều loại hình nghệ thuật thị giác phát triển tạo ra nhiều sản phẩm, tác phẩm mĩ thuật thông qua nhiều hình thức khác nhau. Trong bối cảnh đó, người xem sẽ thưởng thức tác phẩm mĩ thuật theo các xu hướng: - Bằng quan niệm, xu hướng sáng tạo phù hợp với thời đại; - Thông qua yếu tố và nguyên lí tạo hình; - Qua những trải nghiệm thẩm mĩ bằng kinh nghiệm, vốn sống, sự hiểu biết về lĩnh vực mĩ thuật cụ thể; - Khám phá những ý tưởng ẩn chứa đằng sau những hình ảnh mà mỗi tác giả muốn truyền tải thông qua tác phẩm.
Khám phá
Ảnh minh hoạ
Phạm Văn Đôn, Bác Hồ với nông dân, 1972, tranh in khắc gỗ)
Ảnh
Nhận biết
Tác phẩm (Tác phẩm)
Ảnh
Tác phẩm mĩ thuật tạo hình hay mĩ thuật ứng dụng hội tụ các yếu tố cơ bản như chấm, nét, hình, khối, màu sắc, đậm nhạt, chất cảm, không gian,... được sắp xếp, xử lí phù hợp theo các nguyên lí tạo hình như cân bằng, tương phản, lặp lại, nhịp điệu, nhấn mạnh, tỉ lệ, chuyển động, hài hoà.
Tiếp
Một số tác phẩm còn ân chứa những thông điệp, cảm xúc, quan điểm cá nhân mà tác giả muốn gửi gắm đến người xem. Do đó, khi thưởng thức, phân tích một tác phẩm mà có thể làm rõ các yếu tố này sẽ giúp người xem được hiểu sâu hơn về tác phẩm.
Ảnh
Mác-xen Brút-tha-o (Marcel Broodthaers), Nhắc nhở (Reminder), 1966, tác phẩm nghệ thuật sắp đặt )
Những nội dung cơ bản trong phân tích tác phẩm mĩ thuật (Những nội dung cơ bản trong phân tích tác phẩm mĩ thuật)
Những nội dung cơ bản trong phân tích tác phẩm mĩ thuật Đề thưởng thức, phân tích và hiểu hơn về giá trị của một số tác phẩm mĩ thuật ở Việt Nam và trên thế giới, cần có những thông tin để hiểu thêm về tác giả, tác phẩm mĩ thuật. Bên cạnh đó, cần xác định rõ niên đại trên cơ sở các cứ liệu lịch sử về địa danh, đặc điểm thẩm mĩ của thời kì đó trong tiến trình lịch sử mĩ thuật. Đây là bước khai thác tính lịch sử đằng sau đời sống nghệ thuật của các tác giả, tác phẩm mĩ thuật tại các thời điểm, giúp chúng ta tiếp cận mĩ thuật dưới góc nhìn liên ngành. Qua các thông tin về tác giả, tác phẩm, các nhà nghiên cứu cũng như công chúng nghệ thuật có thể được tiếp xúc với các lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn nhằm đối chiếu, so sánh và có những căn cứ để liên hệ. Từ đó đưa ra kết luận, đánh giá về giá trị các tác phẩm một cách thấu đáo,...
Tiếp
Để tìm hiểu, lựa chọn được những tác phẩm tiêu biểu ở mỗi giai đoạn, cần lưu ý một số nội dung sau. – Bối cảnh xã hội khi tác phẩm mĩ thuật được sáng tác; – Trường phái mĩ thuật hay khuynh hướng sáng tác của tác phẩm (nếu có); – Hình thức thể hiện của tác phẩm; – Giá trị thẩm mĩ ở thời điểm xuất hiện và ảnh hưởng của tác phẩm đối với các giai đoạn sau (nếu có).
Ảnh
I-van Ai-va-dốp-xki (Ivan Aivazovsky), Đợt sóng thử chín (The Ninth Wave), 1850, tranh sơn dầu)
Gợi ý lập dàn bài để phân tích tác phẩm mĩ thuật (Mô tả về tác phẩm mĩ thuật)
Mô tả về tác phẩm mĩ thuật Khi viết một bài phân tích tác phẩm mĩ thuật, việc đầu tiên nên làm là cảm nhận về ấn tượng tổng thể thông qua các yếu tố hình ảnh như đường nét, hình dạng, màu sắc và bố cục. Bằng cách này, chúng ta sẽ có thể phân tích một cách khách quan những gì đang nhìn thấy như hình khối, màu sắc, cách kết hợp các yếu tố tạo hình có phù hợp với chủ đề, cũng như kĩ thuật, cách thức mà nghệ sĩ thể hiện tác phẩm hay không. Một số câu hỏi cần đặt ra và làm rõ ở bước này là - Chủ đề, nội dung có được phản ánh qua hình thức thể hiện của tác phẩm không? – Nghệ sĩ đã sử dụng kĩ thuật, chất liệu gì để thể hiện? - Các chi tiết trong tác phẩm có phù hợp, hài hoà trong tổng thể tác phẩm không? Về cơ bản, những câu trả lời cho tác phẩm nghệ thuật đều được xác lập bởi những kinh nghiệm cá nhân và vốn sống của người viết bài, phân tích tác phẩm.
Ảnh minh hoạ
Ảnh
Lu-i Buốc-gio-oa (Louise Bourgeois), Nhện (Maman), 1999, tượng nhiều chất liệu (thép không gỉ, đồng, đá cẩm thạch), đặt tại Phòng trưng bày Quốc gia Canada, Ottawa, Canada.
Tìm hiểu những thông tin liên quan đến tác giả, tác phẩm mĩ thuật (Tìm hiểu những thông tin liên quan đến tác giả, tác phẩm mĩ thuật)
Tìm hiểu những thông tin liên quan đến tác giả, tác phẩm mĩ thuật Trong bước này, người phân tích cần có thông tin để giới thiệu về bối cảnh, cũng như các yếu tố tác động đến ý tưởng, sáng tạo của tác phẩm để có thể hiểu thêm về hoàn cảnh ra đời, thông điệp mà tác phẩm muốn truyền tải đến với người xem. Có nhiều cách để thiết lập bước tìm kiếm thông tin như: - Tìm thông tin trên hệ thống dữ liệu được số hoá ở thư viện, internet,... về tác giả, tác phẩm, hoặc là về chất liệu mà nghệ sĩ sáng tác thành công. - Đối chiếu với các dữ liệu trong bài nghiên cứu của bảo tàng, viện nghiên cứu, tạp chí,... để kiểm chứng lại thông tin một cách chắc chắn, cũng như có thể hiểu khái quát về cuộc đời và sự nghiệp tác giả. Trong đó ghi nhận hoặc lồng ghép phân tích một vài tác phẩm điển hình cho phong cách của nghệ sĩ đó.
Tiếp
- Tìm kiếm thông tin về tác phẩm, những câu chuyện trong quá trình sáng tác qua các bài viết của các nhà nghiên cứu hay các xuất bản phẩm đã phát hành như: từ điển, sách báo, tạp chí hoặc giáo trình mĩ thuật,... Với cách khai thác thông tin qua các kênh gián tiếp, nên kiểm chứng, đối chiếu để có được những thông tin ban đầu trước khi tiến hành phân tích nhận định về giá trị tác phẩm.
Trịnh Thiệp, Hà Nội giải phóng, 1976, tranh khắc gỗ
Ảnh
Diễn giải có tính tổng hợp về tác phẩm mĩ thuật (Diễn giải có tính tổng hợp về tác phẩm mĩ thuật)
Để nhận biết phong cách hay một trường phái nghệ thuật của một tác giả, cần xác định đúng quan điểm sáng tạo của trường phái, phong cách đó qua biểu hiện của ngôn ngữ hình thể, màu sắc, không gian biểu đạt,... hoặc các ý đồ tư tưởng bộc lộ qua cảm xúc tạo hình và những nguyên lí sáng tạo. Ở bước này, người thưởng thức, phân tích tác phẩm cần thể hiện tư duy thẩm mĩ khi đưa ra những phân tích và tổng hợp thông tin đã có để tránh việc nhìn nhận chưa đầy đủ. Ví dụ, nếu chỉ tập trung vào yếu tố tạo hình thì sẽ không đầy đủ, dẫn đến việc phân tích tác phẩm mĩ thuật ở phạm vi hẹp. Do đó, cần đặt tác phẩm trong mối quan hệ tương hỗ của nhiều yếu tố nghệ thuật và nguyên tắc, cũng như đề cập đến bối cảnh và ý nghĩa, thông điệp của tác phẩm.
Tiếp
Ảnh
Nên xem xét mối quan hệ giữa các yếu tố tạo hình (Chấm, Nét, Hình, Khối, Màu sắc, Đậm nhạt, Chất cảm, Không gian) và cách những K yếu tố này kết hợp với nhau để hình thành các nguyên lí tạo hình (Cân bằng, Tương phản, Lặp lại, Nhịp điệu, Nhấn mạnh, Chuyển động, Tỉ lệ, Hài hoà) để truyền đạt ý nghĩa trong chỉnh thể thống nhất giữa nội dung và hình thức.
Tạ Quang Bạo, Vọng phu, 1993, tượng gỗ
Đánh giá theo cảm nhận sau khi phân tích tác phẩm mĩ thuật (Đánh giá theo cảm nhận sau khi phân tích tác phẩm mĩ thuật)
Đánh giá theo cảm nhận sau khi phân tích tác phẩm mĩ thuật Trước một tác phẩm mĩ thuật, dù theo trường phái Hiện thực, Ấn tượng hay Trừu tượng,... người phân tích có thể đưa ra những nhận định dựa trên các thông tin thu nhận và kiến thức, kinh nghiệm về mĩ thuật. Do đó, sẽ có nhiều cách đánh giá đối với một tác phẩm ở những đối tượng khác nhau. Về cơ bản, việc đánh giá tác phẩm mĩ thuật cần theo các câu hỏi định hướng: - Thông qua ngôn ngữ tạo hình, hình thức tác phẩm có tạo sức hút đối với người xem hay không? - Điều gì thu hút, lí thú làm người xem có thể dành nhiều thời gian hơn để thưởng thức tác phẩm? - Tác phẩm mĩ thuật có giới thiệu một thông điệp, ý tưởng nào không và điều đó có khiến người xem phải suy nghĩ sâu hơn không?
Ảnh minh hoạ
Ảnh
Hăng-ri Ru-xô (Henri Rousseau), Người ngủ trong rừng (The Sleeping Gypsy), 1897, tranh sơn dầu
Câu hỏi (Câu hỏi)
Lựa chọn một tác phẩm mĩ thuật yêu thích để thuyết trình theo hình thức phù hợp.
Ảnh
Tranh nàng Mona Lisa là bức tranh chân dung của một người phụ nữ Italia thời kỳ Phục Hưng. Tranh được vẽ trên gỗ bạch dương bằng chất liệu mực sơn dầu. Và tác giả vẽ bức tranh là họa sĩ thiên tài Leonardo da Vinci (Lê-ô-na-đô Đờ Vanh-xi). Nếu chỉ đơn thuần là vậy thì bức tranh sẽ không có gì đáng nói.Thật vậy, nụ cười của Mona Lisa trông vô cùng bí hiểm. Đã thế, nếu nhìn từ xa thì chắc chắn là Mona Lisa đang cười. Còn lại gần thì lại thấy nàng buồn rầu. Với bàn tay thần thánh, với chất liệu vẽ cổ điển, danh họa có thể tạo ra một hiệu ứng hình ảnh quá đỗi vượt tầm thời gian.Dù ngắm hình ảnh Mona Lisa bao lâu, cũng không thể đánh giá được tâm trạng thật sự của nàng ta. Nếu nhìn đôi mắt thoạt có vẻ “giống như vui”. Nhưng nhìn bộ mặt, khóe miệng thì có vẻ rất nghiêm nghị đến lạ kỳ.
Tiếp
Ảnh
Và thế là một cuộc khẩu chiến nhiều thế kỷ, phải nói là gần nửa thiên niên kỷ về việc Mona Lisa cười hay khóc. Và cũng chẳng ai biết sự thật. Nó gây cảm hứng nghiên cứu cho nhiều nhà nghệ thuật lẫn nhà khoa học, kỹ thuật phân tích. Thậm chí các nhà tâm lý học cũng bị thu hút. Cho đến tận bây giờ, người ta vẫn chưa lý giải được vì sao Mona Lisa trong bức tranh không có lông mày. Điều này khá kỳ quặc vì nó không phải nét văn hóa của thời kỳ đó, cũng như đến tận ngày nay.
Thảo luận (Thảo luận)
Trao đôỉ với các thành viên trong nhóm theo các câu hỏi gợi ý sau: - Cần lưu ý điều gì khi lựa chọn tác phẩm mĩ thuật để phân tích, giới thiệu? - Khi phân tích một tác phẩm mĩ thuật cần sử dụng những kĩ thuật gì? Vì sao? - Những tiêu chí nào được sử dụng khi đánh giá một tác phẩm mĩ thuật? - Bạn khai thác thông tin về tác phẩm mĩ thuật thông qua những nguồn nào? Điều gì gặp khó khăn trong quá trình tìm hiểu thông tin về tác phẩm mĩ thuật?
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
Xây dựng hệ thống tư liệu về những tác phẩm mĩ thuật nổi tiếng qua mỗi gia đoạn hoặc theo trường phái nghệ thuật ở Việt Nam và thế giới mà em yêu thích.
Trả lời
- Khi lựa chọn tác phẩm cần lưu ý cách tiếp cận nào để phù hợp hơn với lối nghệ thuật của tác giả - Khi phân tích cần sử dụng kĩ thuật phân tích, tìm kiếm để tìm hiểu những thông tích liên quan đến tác giả, tác phẩm. - Những tiêu chí được sử dụng khi đánh giá một tác phẩm mĩ thuật như: + Thông qua ngôn ngữ tạo hình, hình thức tác phẩm có tạo sức hút đối với người xem hay không? + Điều gì thu hút, lí thú làm người xem có thể dành nhiêu thời gian hơn để thưởng thức tác phẩm? + Tác phẩm có giới thiệu một thông điệp, ý tưởng nào không và điều đó có khiến người xem phải suy nghĩ lâu hơn không? - Em khai thác thông tin qua tài liệu thu thập được trên internet. Điều đó gây cho em một số khó khăn như thông tin bị sai lệch, thiếu thông tin,..
Cảm ơn
Cảm ơn
Ảnh