Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
Trang bìa:
TIẾT 56 I. CHỈ TỪ LÀ GÌ
1. Bài tập tìm hiểu: SGK/136-137 :
I. CHỈ TỪ LÀ GÌ 1/ Bài tập tìm hiểu: SGK/136-137 1. Các từ được in đậm trong những câu sau bổ sung ý nghĩa cho từ nào?

Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.

Một hôm viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng[…]

( Em bé thông minh)

- ông vua nọ

- viên quan ấy

- làng kia

- nhà nọ

=> Xác định vị trí của sự vật trong không gian. Bài tập tìm hiểu:
2. So sánh các từ và cụm từ sau, từ đó rút ra ý nghĩa của những từ được in đậm.

- ông vua / ông vua nọ

- viên quan / viên quan ấy

- làng / làng kia

- nhà / nhà nọ

-> Thiếu tính xác định -> Xác định vị trí sự vật trong không gian một cách rõ ràng 3. Nghĩa của các từ ấy, nọ trong những câu sau có điểm nào giống và điểm nào khác với các trường hợp đã phân tích ?

Hồi ấy, ở Thanh Hoá có một người làm nghề đánh cá tên là Lê

Thận. Một đêm nọ, Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ.

- hồi ấy / viên quan ấy

- đêm nọ / nhà nọ

-> Định vị sự vật về thời gian -> Định vị sự vật về không gian -> Xác định vị trí của sự vật trong thời gian. 2. Ghi nhớ:

- ông vua nọ

- viên quan ấy

- làng kia

- nhà nọ

-> Xác định vị trí của sự vật trong không gian.

- hồi ấy

- đêm nọ

-> Xác định vị trí của sự vật trong thời gian

1/ Bài tập tìm hiểu: SGK/136-137 I. CHỈ TỪ LÀ GÌ 2. Ghi nhớ: Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian. Bài tập nhanh:
Bài tập làm nhanh : Điền cụm danh từ sau vào mô hình cấu tạo cụm danh từ: - ông vua nọ - hồi ấy - viên quan ấy - đêm nọ - làng kia - nhà nọ ông vua nọ viên quan ấy làng kia hồi ấy đêm nọ nhà nọ II. HOẠT ĐỘNG CỦA CHỈ TỪ TRONG CÂU.
Bài tập 1:
II. HOẠT ĐỘNG CỦA CHỈ TỪ TRONG CÂU. 1. BT tìm hiểu: sgk/137 * Bài 1-Sgk/137 1. Trong các câu đã dẫn ở phần I chỉ từ đảm nhiệm chức vụ gì?

Ví dụ:

- ông vua nọ

- viên quan ấy

- cánh đồng làng kia

- hai cha con nhà nọ

-> Chỉ từ làm phụ ngữ trong cụm danh từ

ông vua nọ

Chỉ từ làm phụ ngữ trong cụm danh tư.

Bài tập 2:
II. HOẠT ĐỘNG CỦA CHỈ TỪ TRONG CÂU. * Bài 2-Sgk /137-138 2. Tìm chỉ từ trong những câu dưới đây. Xác định chức vụ của chúng trong câu: a/ Cuộc chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn. Đó là một điều chắc chắn. CN a. Đó / là một điều chắc chắn. -> Chỉ từ làm chủ ngữ. b/ Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và có tục ngày tết làm bánh chưng, bánh giầy. TN b. Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng trọt… -> Chỉ từ làm trạng ngữ. Ghi nhớ:
2. Ghi nhớ: Chỉ từ làm phụ ngữ trong cụm danh từ CN hoặc TN trong câu. III. LUYỆN TẬP
Câu 1:
III. LUYỆN TẬP. 1. Tìm chỉ từ trong những câu sau đây. Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy. a. Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấùc mộng gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên vương. b) Đấy vàng, đây cũng đồng đen Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ. c) Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương. d. Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng. Câu 2:
2. Thay các cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải Thích vì sao cần thay như vậy?

a) Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp Lên nhau chạy trốn tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa bay lên trời.

b) Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.

Trả lời câu 1:
III. LUYỆN TẬP. 1. Tìm chỉ từ trong những câu sau đây. Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy. a. Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấùc mộng gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên vương. -> Định vị sự vật trong không gian -> Làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ. b) Đấy vàng, đây cũng đồng đen Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ. -> Định vị sự vật trong không gian -> Làm chủ ngữ. c) Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương. -> Định vị sự vật trong thời gian. -> Làm trạng ngữ. d. Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng. -> Định vị sự vật trong thời gian. -> Làm trạng ngữ. Trả lời câu 2:
2. Thay các cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải Thích vì sao cần thay như vậy?

a) Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp Lên nhau chạy trốn tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa bay lên trời.

b) Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.

Có thể thay thế như sau: a) đến chân núi Sóc = đến đấy b) làng bị lửa thiêu cháy = làng ấy CỦNG CỐ
Câu 1:
Vị trí của chỉ từ trong cụm danh từ thuộc phần nào ?
A. Phần sau danh từ
B. Phần sau liền kề với danh từ
C. Phần trước danh từ
D. Phần trung tâm
Câu 2:
Điền các chỉ từ: này, kia, đấy, đây vào chỗ trống thích hợp trong các câu sau:
A. Tình thâm mong trả nghĩa dày Cành||kia||có chắc cội||này||cho chăng. B. Cô||kia||cắt cỏ bên sông Có muốn ăn nhãn thì lồng sang||đây|| C. Cấy cày vốn nghiệp nông gia Ta||đây||trâu||đấy||ai mà quản công. Hướng dẫn về nhà:
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ - Học ghi nhớ sgk/trang 137-138 - Làm BT3 sgk/138 - Soạn bài: “Luyện tập kể chuyện tưởng tượng”. - Hướng dẫn: Nhóm 1,2 chuẩn bị bài luyện nói theo đề 1-SGK/139 Nhóm 3 chuẩn bị bài theo đề 2 (a) –SGK/140 Nhóm 4,5 chuẩn bị bài theo đề 2 (b)-SGK/140 Nhóm 6 chuẩn bị bài theo đề 2(c) – SGK/ 140 Kết thúc: