BÀI 8. CHẾ BIẾN THỨC ĂN CHĂN NUÔI
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 8. CHẾ BIẾN THỨC ĂN CHĂN NUÔI
Ảnh
MỞ ĐẦU
Mục tiêu bài học
Ảnh
MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Mô tả được các phương pháp sản xuất thức ăn chăn nuôi. - Trình bày được một số ứng dụng công nghệ cao trong chế biến thức ăn chăn nuôi.
Hoạt động 1
Thức ăn chăn nuôi thường được sản xuất, chế biến bằng những phương pháp nào? Mục đích của các phương pháp sản xuất chế biến thức ăn là gì?
* Các phương pháp sản xuất thức ăn chăn nuôi: - Phương pháp sản xuất thức ăn truyền thống - Phương pháp sản xuất thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh * Các phương pháp chế biến thức ăn chăn nuôi: - Phương pháp vật lí - Phương pháp hóa học - Phương pháp sử dụng vi sinh vật * Mục đích của việc sản xuất, chế biến thức ăn là tạo ra nguồn thức ăn dồi dào trong chăn nuôi.
I. CÁC PHƯƠNG PHÁP SẢN XUẤT THỨC ĂN CHĂN NUÔI
Phương pháp sản xuất thức ăn truyền thống
I. CÁC PHƯƠNG PHÁP SẢN XUẤT THỨC ĂN CHĂN NUÔI
1. Phương pháp sản xuất thức ăn truyền thống
- Thức ăn truyền thống được sản xuất bằng cách thu nhận các sản phẩm và phụ phẩm trồng trọt (thóc, ngô, khoai, sắn, cám, cỏ, rơm rạ,....), thuỷ sản (tôm, cua, cá,...); công nghiệp chế biến (rỉ mật đường, bã bia,...) và các loại sản phẩm tương tự khác. Chúng có thể sử dụng trực tiếp cho vật nuôi ăn, hoặc phơi khô, nghiền nhỏ cho phù hợp với mục đích sử dụng và đối tượng vật nuôi.
Phương pháp sản xuất thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh
2. Phương pháp sản xuất thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh
Ảnh
- Thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh có hai dạng phổ biến là dạng bột (Hình 8.1a) và dạng viên (Hình 8.1b). Quá trình sản xuất thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh gồm các bước cơ bản thể hiện ở Hình 8.2, 8.3.
Hình 8.1. Các loại thức ăn chăn nuôi hỗn hợp hoàn chỉnh
Hình 8.2. Các bước sản xuất thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh dạng bột cho vật nuôi
Hình 8.2. Các bước sản xuất thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh dạng bột cho vật nuôi
Ảnh
Hình 8.3. Các bước sản xuất thức ăn hỗn hợp dạng viên cho vật nuôi
Hình 8.3. Các bước sản xuất thức ăn hỗn hợp dạng viên cho vật nuôi
Ảnh
Hoạt động 2
Em hãy so sánh các bước sản xuất thức ăn chăn nuôi hỗn hợp hoàn chỉnh dạng bột và thức ăn chăn nuôi hỗn hợp hoàn chỉnh dạng viên.
* Giống nhau: có các bước: - Lựa chọn nguyên liệu - Làm sạch, sấy khô, nghiền nhỏ nguyên liệu - Phối trộn nguyên liệu - Đóng bao, bảo quản, tiêu thụ sản phẩm * Khác nhau: sản xuất thức ăn chăn nuôi hỗn hợp hoàn chỉnh dạng viên có thêm 2 bước: - Làm ẩm nguyên liệu, tăng nhiệt độ, ép viên - Hạ nhiệt độ, làm khô
II. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP CHẾ BIẾN THỨC ĂN CHĂN NUÔI
Phương pháp vật lí
II. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP CHẾ BIẾN THỨC ĂN CHĂN NUÔI
1. Phương pháp vật lí a) Cắt ngắn
- Các loại cỏ xanh tự nhiên, các loại phế phụ phẩm của cây trồng được thu và cắt ngắn để phù hợp với các loài vật nuôi khác nhau (Hình 8.4). Ví dụ: Thức ăn của trâu, bò, ngựa được cắt ngắn khoảng 3 – 5 cm; của cừu là 1,5 – 2 cm.
Ảnh
Hình 8.4. Thức ăn chăn nuôi được cắt ngắn
Hoạt động 3
Theo em, việc cắt ngắn thức ăn nhằm mục đích gì? Ở gia đình và địa phương em, loại thức ăn chăn nuôi nào thường được chế biến bằng phương pháp này?
- Theo em, việc cắt ngắn thức ăn nhằm mục đích phù hợp với các loài vật nuôi khác nhau. - Ở địa phương em, cỏ cho bò thường được cắt ngắn.
Nấu chín
b) Nấu chín
- Nấu chín thức ăn giúp khử các chất độc có trong thức ăn, ví dụ: chất gây ức chế men tiêu hoá trypsin có trong đỗ tương và lạc, cyanhydric acid (HCN) có trong đậu mèo và củ sắn, solanin có trong vỏ và mầm khoai tây. Bên cạnh đó, nấu chín một số loại thức ăn giúp nâng cao tỉ lệ tiêu hoá protein.
Nghiền nhỏ
c) Nghiền nhỏ
- Các loại hạt, nguyên liệu thô cứng được nghiền nhỏ (Hình 8.5) với kích thước thích hợp cho hệ tiêu hoá của từng loại vật nuôi, từng giai đoạn phát triển. Nghiền nhỏ giúp cho dịch tiêu hoá được thấm đều, làm tăng hiệu quả tiêu hoá thức ăn.
Ảnh
Hình 8.5. Nghiền nhỏ thức ăn
Hoạt động 4
Theo em, việc nghiền nhỏ thức ăn nhằm mục đích gì? Ở gia đình và địa phương em, loại thức ăn chăn nuôi nào thường được chế biến bằng phương pháp nghiền nhỏ?
- Theo em, việc nghiền nhỏ thức ăn nhằm mục đích giúp cho dịch tiêu hóa được thấm đều, làm tăng hiệu quả tiêu hóa thức ăn. - Ở địa phương em, ngô cho gà thường được nghiền nhỏ.
Phương pháp hoá học
2. Phương pháp hoá học a) Đường hoá
- Là quá trình biến đổi tinh bột, đường đa thành đường đơn, giúp cho quá trình tiêu hoá dễ hơn. Trong quá trình này, tinh bột được thuỷ phân nhờ các enzyme có sẵn trong nguyên liệu hoạt động ở nhiệt độ thích hợp.
b) Xử lí kiềm
- Các loại thức ăn thô, phụ phẩm nông nghiệp có hàm lượng nitrogen thấp, chứa nhiều chất xo (gồm cellulose, hemicellulose, lignin). Xử lí các chất xơ này với kiềm (NaOH, Ca(OH), urea) giúp quá trình tiêu hoá dễ dàng hơn.
Hình 8.6. Các bước ủ rơm rạ với urea làm thức ăn cho trâu, bò
Hình 8.6. Các bước ủ rơm rạ với urea làm thức ăn cho trâu, bò
Ảnh
Phương pháp sử dụng vi sinh vật
3. Phương pháp sử dụng vi sinh vật
- Phương pháp sử dụng vi sinh vật trong chế biến thức ăn chăn nuôi nhằm nâng cao giá trị dinh dưỡng của thức ăn, đồng thời làm tăng hiệu quả sử dụng thức ăn của vật nuôi. Một trong những phương pháp thường được áp dụng là phương pháp ủ chua thức ăn, phương pháp này gồm các bước cơ bản sau (Hình 8.7) - Để đảm bảo chất lượng thức ăn ủ chua và bảo quản được trong thời gian dài, quá trình ủ cần nén chặt, che kín bằng bạt (Hình 8.8a) hoặc đóng bánh (Hình 8.8b).
Hình 8.7. Các bước cơ bản ủ chua thức ăn chăn nuôi
Hình 8.7. Các bước cơ bản ủ chua thức ăn chăn nuôi
Ảnh
Hình 8.8. Nén chặt, đóng bánh thức ăn chăn nuôi ủ chua
Hình 8.8. Nén chặt, đóng bánh thức ăn chăn nuôi ủ chua
Ảnh
Hình 8.9. Các bước ủ chua lá sắn làm thức ăn cho bò
Hình 8.9. Các bước ủ chua lá sắn làm thức ăn cho bò
Ảnh
III. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CAO TRONG CHẾ BIẾN THỨC ĂN CHĂN NUÔI
Chế biến thức ăn chăn nuôi nhờ công nghệ vi sinh
III. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CAO TRONG CHẾ BIẾN THỨC ĂN CHĂN NUÔI
1. Chế biến thức ăn chăn nuôi nhờ công nghệ vi sinh
- Có thể ứng dụng công nghệ vi sinh đề chế biến thức ăn nghèo protein thành thức ăn giàu protein. Sử dụng một số chủng vi sinh vật có lợi, có khả năng sinh trưởng, phát triển thuận lợi trong thức ăn giàu tinh bột (nghèo protein) để chúng sản sinh ra protein, nhờ đó làm tăng hàm lượng protein trong thức ăn. Quá trình này gồm các bước cơ bản như Hình 8.10.
Hình 8.10. Các bước chế biến thức ăn chăn nuôi bằng công nghệ vi sinh
Hình 8.10. Các bước chế biến thức ăn chăn nuôi bằng công nghệ vi sinh
Ảnh
Chế biến thức ăn chăn nuôi bằng dây chuyền tự động
2. Chế biến thức ăn chăn nuôi bằng dây chuyền tự động
- Nhờ ứng dụng công nghệ tự động hoá, thức ăn chăn nuôi được chế biến trên dây chuyền tự động. Thức ăn được tạo ra có chất lượng tốt, đáp ứng đầy đủ các tiêu chí cho sản xuất an toàn. Quy trình gồm các bước cơ bản sau (Hình 8.11):
Ảnh
Hình 8.11. Các bước chế biến thức ăn chăn nuôi dạng viên bằng dây chuyền tự động
LUYỆN TẬP
BT1
Bài tập trắc nghiệm
Nguyên liệu để sản xuất thức ăn từ vi sinh vật là gì?
Dầu mỏ
Khí metan
Phế liệu của nhà máy giấy
Cả A, B, C đều đúng
BT2
Bài tập trắc nghiệm
Một số loại thức ăn giàu protein là ...
các cây họ đậu
thức ăn ủ xanh.
hạt đậu, đỗ, khô dầu, bột cá…
các loại rau xanh, cỏ tươi
BT3
Bài tập trắc nghiệm
Thức ăn xanh của vụ hè xuân, vật nuôi không ăn hết, người ta dùng để:
Phơi khô dự trữ đến mùa đông.
Ủ xanh làm phân bón.
Ủ xanh làm thức ăn dự trữ đến mùa đông
Cả A và C đều đúng.