BÀI 8. LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1991
Trang bìa
Trang bìa
BÀI 8. LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1991 LỚP 9
Ảnh
Mở đầu
Mở đầu
Mở đầu
Ngày 4-10-1957, Liên Xô phóng thành công vệ tinh nhân tạo đầu tiên mang tên Spút-ních 1 lên quỹ đạo Trái Đất, mở đầu “Kỉ nguyên không gian” của nhân loại. Đây là một trong những thành tựu quan trọng của Liên Xô trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội từ năm 1945 đến năm 1991. Vậy tình hình chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá của Liên Xô và Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991 như thế nào? Tại sao chế độ xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô lại sụp đổ?
Ảnh
I. Liên Xô năm 1945-1991
1. Tình hình chính trị
I. Liên Xô từ năm 1945 đến năm 1991
1. Tình hình chính trị
Tình hình chính trị của Liên Xô thể hiện qua những chính sách đối nội và đối ngoại.
Ảnh
Ảnh
- Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, tình hình chính trị của Liên Xô khá ổn định. Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa không ngừng được hoàn thiện. Vai trò của Xô viết đại biểu nhân dân lao động được tăng cường. Địa vị quốc tế của Liên Xô được nâng cao. Liên Xô trở thành chỗ dựa vững chắc của phong trào hoà bình và cách mạng thế giới. - Từ những năm 80 của thế kỉ XX, Liên Xô lâm vào tình trạng khủng hoảng chính trị ngày càng sâu sắc.
Ảnh
Ảnh
Vấn đề
Vấn đề
Trình bày tình hình chính trị của Liên Xô từ năm 1945 đến năm 1991?
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Giải vấn đề
Giải:
- Chính sách đối nội: Cùng cố chế độ xã hội chủ nghĩa, dân chủ xã hội, phát triển kinh tế và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. - Chính sách đối ngoại: Chủ trương duy trì, bảo vệ hòa bình thế giới, thực hiện chính sách chung sống hòa bình, quan hệ hữu nghị với các nước. - Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, tình hình chính trị của Liên Xô khá ổn định. Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa không ngừng được hoàn thiện.
Ảnh
2. Tình hình kinh tế
I. Liên Xô từ năm 1945 đến năm 1991
2. Tình hình kinh tế
- Từ năm 1946 đến năm 1950, Liên Xô thực hiện công cuộc khôi phục và phát triển kinh tế đất nước. Sau 4 năm 3 tháng, các chỉ tiêu đề ra về cơ bản đã đạt được. Trong giai đoạn này, khoa học – kĩ thuật Liên Xô cũng có sự phát triển vượt bậc. Đặc biệt, năm 1949, Liên Xô chế tạo thành công bom nguyên tử, phá vỡ thế độc quyền vũ khí nguyên tử của Mỹ.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
- Từ năm 1950 đến đầu những năm 70 của thế kỉ XX, Liên Xô tiếp tục công cuộc xây dựng cơ sở vật chất – kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội thông qua các kế hoạch dài hạn. - Từ năm 1951 đến năm 1975, tốc độ tăng trưởng trung bình hằng năm của nền công nghiệp Liên Xô đạt 9,6%. Năm 1970, sản lượng dầu mỏ đạt 353 triệu tấn, than đạt 624 triệu tấn và thép đạt 121 triệu tấn; sản lượng ngành điện lực đạt 440 tỉ ki-lô-oát giờ (gấp 352 lần năm 1913 và bằng sản lượng điện của bốn nước Anh, Pháp, Tây Đức, 1-ta-li-a cộng lại). Liên Xô trở thành cường quốc công nghiệp đứng thứ 2 thế giới.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Trong những năm 1973 – 1991, cuộc khủng hoảng năng lượng đã tác động mạnh mẽ đến kinh tế Liên Xô. Trong bối cảnh đó, các nhà lãnh đạo Liên Xô chậm để ra những biện pháp đổi mới để thích ứng. Đầu những năm 80 của thế kỉ XX, nền kinh tế của Liên Xô ngày càng khó khăn, sản xuất công nghiệp và nông nghiệp trì trệ.
Ảnh
Ảnh
Góc mở rộng
Góc mở rộng
Năm 1961, Liên Xô phóng tàu vũ trụ “Phương Đông 1” đưa nhà du hành vũ trụ I. Ga-ga-rin bay vòng quanh Trái Đất, mở đầu kỉ nguyên chinh phục vũ trụ của nhân loại.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Vấn đề
Vấn đề
Trình bày tình hình kinh tế của Liên Xô từ năm 1945 đến năm 1991?
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Giải vấn đề
Giải:
- Từ năm 1946 đến năm 1950, Liên Xô thực hiện công cuộc khôi phục và phát triển kinh tế đất nước. - Từ năm 1950 đến đầu những năm 70 của thế kỉ  XX. Liên Xô tiếp tục công cuộc xây dựng cơ sở vật chất - kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội thông qua các kế hoạch dài hạn. - Từ năm 1951 đến năm 1975, tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm của nền công nghiệp Liên Xô đạt 9,6 %. - Trong những năm 1973 - 1991, cuộc khủng hoảng năng lượng đã tác động mạnh mẽ đến kinh tế Liên Xô. Trong bối cảnh đó, các nhà lãnh đạo Liên Xô chậm để ra những biện pháp đổi mới để thích ứng.
Ảnh
3. Tình hình XH, văn hoá
I. Liên Xô từ năm 1945 đến năm 1991
3. Tình hình xã hội, văn hoá
- Với sự phát triển của nền kinh tế xã hội chủ nghĩa, cơ cấu xã hội Liên Xô đã có sự biến đổi căn bản: sở hữu tư nhân bị xoá bỏ; tỉ lệ công nhân, trí thức tăng nhanh về số lượng và có vai trò chủ đạo trong đời sống xã hội. Khối liên minh công – nông ngày càng gắn bó chặt chẽ. - Nhiệm vụ xây dựng văn hoá mới được chú trọng. Đời sống văn hoá, giáo dục của các tầng lớp nhân dân được nâng cao. Tầng lớp trí thức, đặc biệt là đội ngũ các nhà khoa học, tăng lên về số lượng và có nhiều đóng góp đối với sự phát triển của đất nước. Nền văn hoá xã hội chủ nghĩa từng bước được xây dựng.
Ảnh
Góc mở rộng
Góc mở rộng
Năm 1970, ở Liên Xô có 3/4 dân số thành phố và một nửa dân số nông thôn làm việc có trình độ đại học và trung học. Sách, báo được xuất bản với số lượng lớn. Chỉ tính ở nông thôn, những người đặt mua sách, báo đã tăng từ 65 triệu người năm 1959 lên 107 triệu người năm 1970. Vô tuyến truyền hình đã phủ sóng 70% dân cư.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Vấn đề
Vấn đề
Trình bày tình hình xã hội, văn hóa của Liên Xô từ năm 1945 đến năm 1991?
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Giải vấn đề
Giải:
- Với sự phát triển của nền kinh tế xã hội chủ nghĩa, cơ cấu xã hội Liên Xô đã có sự biến đổi căn bản: sở hữu tư nhân bị xóa bỏ; tỉ lệ công nhân, trí thức tăng nhanh về số lượng và có vai trò chủ đạo trong đời sống xã hội. Khối liên minh công - nông ngày càng gắn bó chặt chẽ. - Nhiệm vụ xây dựng văn hóa mới được chú trọng. Đời sống văn hóa, giáo dục của các tầng lớp nhân dân được nâng cao. Tầng lớp trí thức, đặc biệt là đội ngũ các nhà khoa học, tăng lên về số lượng và có nhiều đóng góp đối với sự phát triển của đất nước. Nền văn hóa xã hội chủ nghĩa từng bước được xây dựng.
Ảnh
II. Đông Âu từ 1945-1991
1. Tình hình chính trị
II. Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991
1. Tình hình chính trị
- Trong những năm 1944 1945, phối hợp với cuộc tiến công truy kích quân phát xít của Hồng quân Liên Xô, nhân dân các nước Đông Âu đã nổi dậy giành chính quyền, thành lập nhà nước dân chủ nhân dân.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Nhà nước dân chủ nhân dân ở các nước Đông Âu là chính quyền liên hiệp gồm đại biểu các giai cấp, các đảng phái chính trị từng tham gia Mặt trận dân tộc thống nhất chống phát xít. Chính quyền nhân dân được củng cố, vai trò lãnh đạo của các đảng cộng sản ngày càng được khẳng định. Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa từng bước được xây dựng, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được cải thiện, nâng cao.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Từ cuối những năm 70 và đầu những năm 80 của thế kỉ XX, các nước Đông Âu lâm vào tình trạng khủng hoảng chính trị ngày càng sâu sắc.
Ảnh
Ảnh
Vấn đề
Vấn đề
Trình bày tình hình chính trị của Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991?
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Giải vấn đề
Giải:
- Trong những năm 1944 - 1945, phối hợp với cuộc tiến công truy kích quân phát xít của Hồng quân Liên Xô, nhân dân các nước Đông Âu đã nổi dậy giành chính quyền. - Nhà nước dân chủ nhân dân ở các nước Đông Âu là chính quyền liên hiệp gồm đại biểu các giai cấp, các đảng phái chính trị từng tham gia Mặt trận dân tộc thống nhất chống phát xít. - Chính sách đối nội: Vai trò của nhà nước chuyên chính vô sản ngày càng được tăng cường, có kế hoạch phát triển nền kinh tế quốc dân một cách hợp lí. - Chính sách đối ngoại: Thiết lập quan hệ ngoại giao chặt chẽ với Liên Xô. Ủng hộ phong trào cách mạng. - Từ cuối những năm 70 và đầu những năm 80 của thế kỉ XX, các nước Đông Âu lâm vào tình trạng khủng hoảng chính trị ngày càng sâu sắc.
2. Tình hình kinh tế
II. Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991
2. Tình hình kinh tế
- Trong những năm 1945 – 1949, các nước Đông Âu tiến hành cải cách ruộng đất, xoá bỏ chế độ chiếm hữu ruộng đất của địa chủ, quốc hữu hoá các xí nghiệp lớn,... - Trong giai đoạn 1950 – 1975, các nước Đông Âu thực hiện nhiều kế hoạch 5 năm nhằm xây dựng cơ sở vật chất, kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Đến những năm 70 của thế kỉ XX, với sự nỗ lực của nhân dân và sự giúp đỡ của Liên Xô, các nước Đông Âu đã đạt được những thành tựu to lớn: xây dựng nền công nghiệp phát triển, hoàn thành điện khí hoá toàn quốc; sản xuất nông nghiệp tăng trưởng nhanh, đáp ứng nhu cầu lương thực và thực phẩm của nhân dân,... Các nước Đông Âu từng bước trở thành những nước công – nông nghiệp. Bộ mặt kinh tế, xã hội đất nước có sự thay đổi căn bản và sâu sắc.
Ảnh
Ảnh
Góc mở rộng
Góc mở rộng
Mối quan hệ giữa Liên Xô và các nước Đông Âu ngày càng được củng cố, mở rộng. Ngày 8-1-1949, Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV) được thành lập với sự tham gia của Liên Xô và nhiều nước Đông Âu. Sau hơn 20 năm hoạt động, SEV đã đạt được nhiều thành tựu trong việc giúp đỡ các nước thành viên, thúc đẩy sự tiến bộ về kinh tế và kĩ thuật, không ngừng nâng cao mức sống của người dân.
Ảnh
Ảnh
Vấn đề
Vấn đề
Trình bày tình hình kinh tế của Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991?
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Giải vấn đề
Giải:
Trong những năm 1945 - 1949, các nước Đông Âu tiến hành cải cách ruộng đất, xóa bỏ chế độ chiếm hữu ruộng đất của địa chủ, quốc hữu hóa các xí nghiệp lớn,... - Trong giai đoạn 1950 - 1975, các nước Đông Âu thực hiện nhiều kế hoạch 5 năm nhằm xây dựng cơ sở vật chất, kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội. - Đến những năm 70 của thế kỉ XX, với sự nỗ lực của nhân dân và sự giúp đỡ của Liên Xô, các nước Đông Âu đã đạt được những thành tựu to lớn.
Ảnh
3. Tình hình XH, văn hoá
II. Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991
3. Tình hình xã hội, văn hoá
- Xã hội các nước Đông Âu có sự thay đổi: giai cấp bóc lột từng bước bị xoá bỏ, công nhân và nông dân là hai giai cấp cơ bản trong xã hội, tầng lớp trí thức ngày càng đông lên về số lượng và có vai trò lớn đối với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân cũng được cải thiện rõ rệt. - Trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, các nước Đông Âu đều tiến hành cuộc cách mạng trong lĩnh vực văn hoá nhằm xoá bỏ tư tưởng tư sản, xây dựng nền văn hoá, tư tưởng xã hội chủ nghĩa.
Ảnh
Vấn đề
Vấn đề
Trình bày tình hình xã hội, văn hóa của Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991?
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Giải vấn đề
Giải:
- Xã hội các nước Đông Âu có sự thay đổi : giai cấp bóc lột từng bước bị xóa bỏ, công nhân và nông dân là hai giai cấp cơ bản trong xã hội, tầng lớp trí thức ngày càng đông lên về số lượng và có vai trò lớn đối với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đời sống vật chất, tinh thân cua nhân dẫn cũng được cải thiện rõ rệt. - Trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, các nước Đông Âu đều tiến hành cuộc cách mạng trong lĩnh vực văn hóa nhằm xoa bo tư tưởng tư sản, xây dựng nền văn hoá. tư tưởng xã hội chủ nghĩa.
Ảnh
III. Sự sụp đổ của chế độ XHCN
III. Sự sụp đổ của chế độ XHCN
III. Sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô
Ảnh
- Ở Đông Âu, cuối năm 1988, cuộc khủng hoảng ở các nước trở nên trầm trọng. Ban lãnh đạo ở các nước Đông Âu lần lượt từ bỏ quyền lãnh đạo của đảng cộng sản, chấp nhận chế độ đa nguyên, đa đảng và tiến hành tổng tuyển cử. Cuối năm 1989, chế độ xã hội chủ nghĩa đã sụp đổ ở hầu hết các nước.
Ảnh
Ảnh
- Ở Liên Xô, tháng 3-1985, Goóc-ba-chốp đề ra đường lối cải tổ nhưng thất bại. Liên Xô lâm vào khủng hoảng trầm trọng. Ngày 25-12-1991, Goóc-ba-chốp từ chức Tổng thống, lá cờ búa liềm trên nóc điện Krem-li bị hạ xuống, đánh dấu sự chấm dứt của chế độ xã hội chủ nghĩa ở quốc gia này. - Sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô xuất phát từ nhiều nguyên nhân như: các đảng cộng sản, nhà nước mắc nhiều sai lầm về đường lối xây dựng mô hình kinh tế – xã hội và có chính sách cải tổ không phù hợp; chưa khai thác tốt thành tựu của cách mạng khoa học – kĩ thuật; vi phạm quyền dân chủ; sự chống phá của các thế lực thù địch....
Ảnh
Góc mở rộng
Góc mở rộng
Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu cũng phạm phải những thiếu sót và sai lầm như rập khuôn một cách cứng nhắc, giáo điều mô hình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô; coi nhẹ điều kiện, hoàn cảnh và truyền thống, đặc điểm dân tộc ở mỗi nước.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Luyện tập
Luyện tập
Luyện tập
Lập bảng về tình hình chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá của Liên Xô và Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991 vào vở ghi.
Ảnh
Ảnh
Giải luyện tập
Giải:
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Vận dụng
Vận dụng
Vận dụng
Sưu tầm tài liệu về thành tựu trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu. Giới thiệu tài liệu đó với thầy cô và bạn học.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Giải vận dụng
Giải:
(*) Tham khảo: Liên Xô phóng vệ tinh nhân tạo vào quỹ đạo Trái Đất - Liên Xô mở đầu “Kỷ nguyên Không gian” bằng việc phóng Sputnik-vệ tinh nhân tạo đầu tiên trên thế giới. Con tàu vũ trụ tên là Sputnik, có nghĩa là “vệ tinh” trong tiếng Nga, đã được phóng vào lúc 10 giờ 29 phút tối ngày 10/4/1957, theo giờ Moskva, từ trạm phóng Tyuratam tại Cộng hòa Kazakhstan. - Sputnik có đường kính 22 inch (55,8 cm), nặng 184 pound (83,5 kg), và có thể bay một vòng quanh Trái Đất hết 1 giờ 36 phút. Vệ tinh này có vận tốc 18.000 dặm/giờ, với quỹ đạo hình elip, trong đó điểm cực viễn cách Trái Đất 584 dặm và điểm cực cận cách 143 dặm.
Ảnh
Nhắc nhở
Nhắc nhở
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Nhắc nhở
- Làm BTVN. - Học bài cũ và chuẩn bị bài mới: Bài 9. Nước Mỹ và các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991.
Ảnh
Cảm ơn
Cảm ơn
Ảnh