BÀI 7. TÌM VÀ GIỮ PHƯƠNG HƯỚNG
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 7. TÌM VÀ GIỮ PHƯƠNG HƯỚNG
Ảnh
Ảnh
Khởi động
Thảo luận
Ảnh
Ảnh
Ảnh
1. Kì nghỉ hè, bạn An theo bố lên tàu đi đánh cá biển. Sau một trận bão, toàn bộ thiết bị định vị và liên lạc trên tàu bị hư hỏng, tàu bị mất phương hướng. 2. Hai bạn Kiên và Bình đi du lịch không may bị lạc ở giữa một khu rừng xa dân cư và có nhiều chướng ngại vật che khuất tầm nhìn. Hai bạn không mang theo bản đồ, la bàn và điện thoại cũng bị mất sóng.
Lớp chia làm 4 nhóm, mỗi nhóm thảo luận trao đổi xử trí các tình huống như thế nào?
Ảnh
Ảnh
Ảnh
I.TÌM PHƯƠNG HƯỚNG
La bàn
1. Tìm phương hướng bằng la bàn (địa bàn)
Thực hành: Xác định phương hướng dựa vào la bàn
- Bước 1: Mở nắp la bàn và chốt hãm nam châm; đặt la bàn trên mặt phẳng ngang, kim la bàn( phần màu đỏ) luôn chỉ hướng bắc - Bước 2: Xoay la bàn sao cho phần màu đỏ của kim nam châm chỉ vào số "0" trên mặt số la bàn - Bước 3: Đánh dấu hướng bắc trên thực địa bằng vật chuẩn; tìm và đánh dấu các hướng còn lại
Ảnh
Tìm phương hướng bằng la bàn
Mặt trời
a) Dựa vào Mặt Trời và đồng hồ
- Điều kiện thực hiện: Có nắng - Chuẩn bị: Đồng hồ có mặt số chia thành 12 giờ, que nhỏ dài khoảng 20cm, keo gắn đồ vật, miếng xốp
Ảnh
Ảnh
2. Tìm phương hướng dựa vào Mặt Trời
Mặt trời và đồng hồ
- Bước 1: Đặt miếng xốp trên mặt đất hoặc trên bàn. Dùng keo gắn que nhỏ vuông góc với mặt phẳng của miếng xốp. Mặt Trời chiếu vào que sẽ tạo ra một cái bóng. - Bước 2: Đặt đồng hồ sao cho bóng của que trùng lên kim chỉ giờ. Đường phân giác của góc hợp bởi kim chỉ giờ và số 12 sẽ chỉ hướng nam. Chọn một vật chuẩn trên thực địa để đánh dấu hướng nam. - Bước 3: Xác định, chọn các vật chuẩn trên thực địa để đánh dấu các hướng còn lại.
Ảnh
Tìm phương hướng dựa vào Mặt trời và đồng hồ
Ảnh
Ảnh
Mặt trời và gậy
b) Dựa vào Mặt trời và gậy
- Điều kiện thực hiện: Có nắng - Bước 1: Cắm một cây gậy thẳng, vuông góc xuống mặt đất, đỉnh bóng ban đầu của gậy là T - Bước 2: Sau 15 phút sau, đinh bóng của cây gậy lúc là Đ. Khi đó đầu T của đoạn thẳng TD chỉ hướng tây và đầu Đ chỉ hướng đông - Bước 3: Đánh dấu các hướng tây, đông trên thực địa bằng vật chuẩn, tìm và đánh dấu các hướng còn lại
Ảnh
Ảnh
Mặt trăng
3. Tìm phương hướng dựa vào Mặt Trăng
- Điều kiện thực hiện: Ban đêm, trời có trăng non ( những ngày đầu tháng Âm lịch) hoặc trăng khuyết ( những ngày cuối tháng Âm lịch)
- Bước 1: Kẻ đường thẳng tưởng tượng chia Mặt trăng thành hai nửa đối xứng, đường thẳng này qua phần tối, phần sáng và cắt đường chân trời. Đối với những ngày trăng non, hướng đường thẳng đi từ tâm Mặt Trăng qua phần sáng là hướng tây.
Ảnh
tiếp
- Bước 1: Đối với những ngày trăng khuyết, hướng đường thẳng đi từ tâm Mặt Trăng qua phần sáng hướng Đông. Chọn một vật chuẩn trên thực địa để đánh dấu hướng tây ( đối với trăng non) hoặc hướng đông ( đối với trăng khuyết). - Bước 2: Xác định, chọn vật chuẩn trên thực địa để đánh dấu các hướng còn lại.
3.Tìm phương hướng dựa vào Mặt Trăng
Ảnh
Chú ý: Ngày trăng tròn, Mặt Trăng mọc ở hướng đông lúc 18 giờ và lặn ở hướng tây lúc 6 giờ ngày hôm sau.
Sao Bắc Cực
4.Tìm phương hướng dựa vào sao Bắc Cực
- Điều kiện thực hiện: Ban đêm, trời có sao - Bước 1: Xác định chòm sao Đại Hùng Tinh gồm 7 ngôi sao kết thành hình cái xoong.
- Bước 2: Kéo dài đoạn thẳng tưởng tượng đi qua hai ngôi sao thuộc phần đầu cái xoong ( gọi A và B) về phía B một đoạn bằng 5 lần đoạn thẳng AB ta có vị trí sao Bắc Cực.
tiếp
- Bước 3: Kẻ đường thẳng tưởng tượng đi từ vị trí của sao Bắc Cực hướng vuông góc với đường chân trời thì đó là hướng bắc. Chọn một vật chuẩn trên thực địa để đánh dấu hướng Bắc - Bước 4: Xác định, chọn vật chuẩn trên thực địa để đánh dấu các hướng còn lại.
Ảnh
Tìm phương hướng dựa vào sao Bắc Cực
4. Tìm phương hướng dựa vào sao Bắc Cực
Một số cách khác
5. Tìm phương hướng bằng một số cách khác
a) Dựa vào đặc điểm sinh thái thực vật
Ở các tảng đá độc lập và các công trình xây dựng lâu năm, bên ẩm ướt, nhiều rêu, màu sắc sẫm tối hơn là hướng bắc, bên khô ráo, ít rêu, màu sắc sáng hơn là hướng nam. Ở cây độc lập, bên phía vỏ cây sần sùi, ẩm ướt, nhiều rêu, cành lá nhỏ yếu là hướng bắc; bên phía vỏ cây tròn nhẵn, khô ráo, ít rêu, cành lá xanh tốt là hướng nam.
Ảnh
tiếp
b) Dựa vào tập tính của một số động vật
Ban đêm, ở cành cây phía bên nào có chim ngủ hoặc có nhiều lông chim bay ra thì bên đó là hướng nam. Mùa hè, xung quanh gốc cây, bên có phân chim dưới đất nhiều hơn là hướng nam. Một số loài chim thường bay cao thành từng đàn về hướng nam vào mùa đông, về hướng bắc vào mùa hè. Chim, kiến thường làm tổ có phần thành dày hơn quay về hướng bắc
Ảnh
Tổ chim treo trên cây
tiếp
Ảnh
c) Dựa vào hướng dòng chảy của con sông
Ở khu vực phía Bắc nước ta, các sông lớn chảy theo hướng tây bắc - đông nam ra biển ( trừ sông Kỳ Cùng chảy theo hướng ngược lại); ở khu vực Đông Trường Sơn, các sông lớn chảy theo hướng tây - đông ra biển; ở khu vực phía Nam ( bao gồm Tây Nguyên, duyên hải Trung Bộ và Nam Bộ), các sông chảy theo hướng tây bắc - đông nam ra biển.
Ảnh
Ảnh
II. GIỮ PHƯƠNG HƯỚNG
Khám phá
Ảnh
Các em trả lời câu hỏi dưới đây: 1. Để giữ phương hướng, cần phải làm gì trước và trong quá trình di chuyển? 2. Khi bị lạc hướng, cần xử trí như thế nào?
Sơ đồ
Sơ đồ tư duy
Sơ đồ tư duy về giữ phương hướng
III. LUYỆN TẬP
Bài tập
Ảnh
Trò chơi “Tìm hộp quà bí mật” Quy tắc: Di chuyển theo đường gấp khúc ABC để tránh chướng ngại vật, trong đó di chuyển từ A đến B theo hướng đông bắc 150m, từ B đến C theo hướng đông nam 150 m. Người di chuyển không biết trước các vị trí B, C
Ảnh
Trò chơi
Bài kiểm tra tổng hợp
Bài kiểm tra 15 phút
Tìm và giữ phương hướng trong quân sự là gì? - Sử dụng bản đồ để xác định vị trí - false - Xác định vị trí hiện tại và hướng di chuyển tiếp theo - true - Di chuyển theo chỉ dẫn của đồng đội - false - Phụ thuộc vào thiết bị định vị GPS - false - false - false
Phương pháp nào dưới đây không phải là cách xác định phương hướng bằng thiên nhiên? - Quan sát mặt trời - false - Sử dụng la bàn - true - Quan sát sao Bắc Đẩu - false - Dựa vào bóng cây - false - false - false
Khi xác định phương hướng ban ngày, chúng ta có thể dựa vào yếu tố nào sau đây? - Hướng mọc và lặn của mặt trời - true - Vị trí của các vì sao - false - Hướng gió - false - Màu sắc của bầu trời - false - false - false
Trong quân đội, việc xác định và giữ phương hướng có vai trò gì? - Giúp quân nhân di chuyển chính xác và an toàn trong các nhiệm vụ - false - Giúp các đơn vị dễ dàng liên lạc với nhau - false - Làm tăng khả năng sinh tồn khi mất phương hướng - false - Tất cả các đáp án trên - true - false - false
La bàn dùng để làm gì? - Xác định khoảng cách giữa các địa điểm - false - Xác định phương hướng - true - Đo lường độ cao của địa hình - false - Xác định vị trí chính xác trên bản đồ - false - false - false
IV.DẶN DÒ
Dặn dò
Ảnh
Lời dặn về nhà
- Các em về nhà ôn tập lại bài - Chuẩn bị bài tiếp theo số 8: Vận dụng các tư thế, động tác cơ bản khi vận động trong chiến đấu
V. KẾT THÚC
Kết thúc
Ảnh