BÀI 4. CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI (1939 – 1945)
Trang bìa
Trang bìa
BÀI 4. CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI (1939 – 1945) LỚP 9
Ảnh
Mở đầu
Mở đầu
Mở đầu
Hình bên là tranh biếm hoạ có tên “Vương quốc người tí hon mới”, miêu tả Hít-le – người khổng lồ đang nằm trên bãi cỏ với nhiều nhà lãnh đạo hàng đầu của các nước châu Âu là những người tí hon nhượng bộ phát xít Đức. Bức tranh được vẽ năm 1938, chỉ một năm trước khi Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ.
Ảnh
Ảnh
Vậy nguyên nhân nào dẫn đến sự bùng nổ của Chiến tranh thế giới thứ hai? Cuộc chiến tranh này diễn ra như thế nào và để lại những hậu quả gì đối với lịch sử nhân loại? Liên Xô và các nước khác trong phe Đồng minh có vai trò gì trong chiến thắng chủ nghĩa phát xít?
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Kiến thức mới
I. Nguyên nhân bùng nổ
Kiến thức mới
I. Nguyên nhân bùng nổ
Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về thị trường và thuộc địa tiếp tục nảy sinh. Hai nhóm nước đối lập được hình thành: Anh, Pháp, Mỹ (thoả mãn với Trật tự Véc-xai - Oa-sinh-tơn) và Đức, I-ta-li-a, Nhật Bản (bất mãn với Trật tự Véc-xai – Oa-sinh-tơn). Cuộc đại suy thoái kinh tế 1929 – 1933 khiến những mâu thuẫn này trở nên sâu sắc, dẫn đến sự thắng thế của chủ nghĩa phát xít ở Đức và sự phục hồi của chủ nghĩa quân phiệt ở Nhật Bản. Đức, Nhật Bản cùng với I-ta-li-a chủ trương gây chiến tranh, nhằm chia lại thị trường và thuộc địa trên thế giới.
Ảnh
Ảnh
Trong khi đó, các nước đế quốc cùng có mâu thuẫn với Liên Xô nên tiến hành cô lập và tìm cách tiêu diệt nhà nước xã hội chủ nghĩa. Trước những hành động xâm lược của Đức ở châu Âu trong những năm 30 của thế kỉ XX, Anh, Pháp thực hiện chính sách dung dưỡng, thoả hiệp với chủ nghĩa phát xít, nhằm chĩa mũi nhọn chiến tranh về phía Liên Xô.
Ảnh
Ảnh
Vấn đề
Vấn đề
Trình bày nguyên nhân dẫn đến sự bùng nổ của Chiến tranh thế giới thứ hai?
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Giải vấn đề
Giải:
- Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về thị trường và thuộc địa tiếp tục này sinh. Hai nhóm nước đối lập được hình thành: Anh, Pháp, Mỹ (thỏa mãn với Trật tự Véc-xai - Oa-sinh-tơn) và Đức, I-ta-li-a, Nhật Bản (bất mãn với Trật tự Véc-xai - Oa-sinh-tơn). Cuộc đại suy thoái kinh tế 1929 - 1933 khiến những mâu thuẫn này trở nên  sâu sắc , dẫn đến sự  thắng thế của chủ nghĩa phát xít Đức và   sự phục hồi của chủ nghĩa quân phiệt ở Nhật Bản. Đức, Nhật Bản cùng với I-ta-li-a chủ trương gây chiến tranh, nhằm chia lại thị trường và thuộc địa trên thế giới.
Ảnh
Ảnh
- Trong khi đó, các nước đế quốc cùng có mâu thuẫn với Liên Xô nên tiến hành cô lập và tìm cách tiêu diệt nhà nước xã hội chủ nghĩa. Trước những hành động xâm lược của Đức ở châu  u trong những năm 30 của thế kỷ XX, Anh, Pháp thực hiện chính sách dung dưỡng, thoả hiệp với chủ nghĩa phát xít, nhằm chĩa mũi nhọn chiến tranh về phía Liên Xô.
Ảnh
Ảnh
II. Diễn biến chính
Kiến thức mới
II. Diễn biến chính
Chiến tranh thế giới thứ hai lôi cuốn phần lớn các quốc gia vào quỹ đạo cuộc chiến, chủ yếu giữa Đức, I-ta-li-a, Nhật Bản và Liên Xô, Mỹ, Anh, Pháp. Chiến sự diễn ra trên toàn thế giới, nhưng khốc liệt nhất ở chiến trường châu Âu và châu Á - Thái Bình Dương. Chiến tranh kéo dài từ tháng 9-1939 đến tháng 8-1945, chia thành hai giai đoạn.
Ảnh
Ảnh
Giai đoạn 1: Chiến tranh bùng nổ và lan rộng ra toàn thế giới (1939-1941) - Ngày 1-9-1939, Đức tấn công Ba Lan, châm ngòi cho sự bùng nổ của Chiến tranh thế giới thứ hai. - Ở mặt trận Tây Âu, bằng chiến thuật chớp nhoáng, Đức tổ chức tổng tân công, chiếm được hầu hết các nước châu Âu, ngoại trừ Anh và một vài nước trung lập. Tháng 6-1941, Đức tấn công và tiến sâu vào lãnh thổ Liên Xô.
Ảnh
Ảnh
- Ở mặt trận Bắc Phi, tháng 9-1940, I-ta-li-a tấn công quân Anh ở Ai Cập. - Ở mặt trận châu Á - Thái Bình Dương. Nhật Ban tiếp tục xâm lược Trung Quốc. kéo quân vào Đông Dương (9-1940) và các nước Đông Nam Á khác. Ngày 7-12-1941, quân Nhật bất ngờ tấn công căn cứ quân sự của Mỹ tại Trân Châu Cang (Thái Bình Dương). Chiến tranh lan rộng ra toàn thế giới.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Giai đoạn 2: Quản Đông mình phản công, chiến tranh kết thúc (1942 1945) Tháng 11-1942, quân đội Liên Xô mở chiến dịch phản công Xta-lin-grat va giành thắng lợi (2-1943), tạo ra bước ngoặt, làm xoay chuyên cục diện chiến tranh. Từ đây, quân Đồng minh chuyên từ giai đoạn phòng ngư sang giai đoạn phản công. - Ở châu Âu, tháng 9-1943, phát xít I-ta-li-a đầu hàng. Ngày 6-6-1944, quân Đồng mình mở mặt trận thứ hai ở Tây Âu, đồ bộ vào Noóc-măng-đi, giải phóng nước Pháp. Ở mặt trận phía đông, cuối năm 1944, quân đội Liên Xô đây lùi quân Đức ra khỏi lãnh thổ, tiến quân giải phóng các nước Đông Âu, rồi tiền vào Đức.
Ảnh
Ảnh
Ở mặt trận châu Á Thái Bình Dương, ngày 8-8-1945, Liên Xô tuyên chiến với Nhật và ngày 9-8 tiến đánh hơn 1 triệu quân Nhật tại vùng Đông Bắc Trung Quốc. Ngày 6 và 9-8-1945. Mỹ ném bom nguyên tư xuống Hi-rô-si-ma và Na-ga-sa-ki của Nhật Bản. Ngày 15-8-1945, Nhật Ban đầu hang quân Đồng minh không điều kiện, Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Góc mở rộng
Góc mở rộng
Ngày 1-1-1942, khối Đồng minh chống phát xít chính thức được thành lập với sự tham gia của 26 nước, đứng đầu là Liên Xô, Mỹ và Anh.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Vấn đề
Vấn đề
Trình bày diễn biến chính của Chiến tranh thế giới thứ hai?
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Giải vấn đề
Giải:
- Chiến tranh thế giới thứ hai lôi cuốn phần lớn các quốc gia vào quỹ đạo cuộc chiến, chủ yếu giữa Đức, I-ta-li-n, Nhật Bản và Liên Xô, Mỹ, Anh, Pháp. Chiến sự diễn ra trên toàn thế giới, nhưng khốc liệt nhất ở chiến trường châu Âu và châu Á - Thái Bình Dương. Chiến tranh kéo dài từ tháng 9-1939 đến tháng 8-1945, chia thành hai giai đoạn. - Giai đoạn 1: Chiến tranh bùng nổ và lan rộng ra toàn thể giới (1939 - 1941): Ngày 1-9-1939, Đức tấn công Ba Lan, châm ngòi cho sự bùng nổ của Chiến tranh thế giới thứ hai. Ở mặt trận Tây Âu, bằng chiến thuật chớp nhoáng. Đức tổ chức tổng tấn công, chiếm được hầu hết các nước châu Âu, ngoại trừ Anh và một vài nước trung lập.
Ảnh
Ảnh
Tháng 6-1941, Đức tấn công và tiến sâu vào lãnh thổ Liên Xô. Ở mặt trận Bắc Phi, tháng 9-1940, I-ta-li-a tấn công quân Anh ở Ai Cập. Ở mặt trận châu Á - Thái Bình Dương. Nhật Bản tiếp tục xâm lược Trung Quốc, kéo quân vào Đông Dương (9-1940) và các nước Đông Nam Á khác. Ngày 7-12-1941, quân Nhật bất ngờ tấn công căn cứ quân sự của Mỹ tại Trân Châu Cảng (Thái Bình Dương). Chiến tranh lan rộng ra toàn thế giới. - Giai đoạn 2: Quân Đồng minh phản công, chiến tranh kết thúc (1942 - 1945): Tháng 11-1942, quân đội Liên Xô mở chiến dịch phản công Xta-lin-grát và giành thắng lợi (2-1943), tạo ra bước ngoặt, làm xoay chuyển cục diện chiến tranh. Từ đây, quân Đồng minh chuyển từ giai đoạn phòng ngự sang giai đoạn phản công.
Ảnh
Ảnh
Ở Châu Âu tháng 9-1943, phát xít I-la-li-a đầu hàng. Ngày 6-0-1944, quân Đồng minh mở mặt trận thứ hai ở Tây Âu, đổ bộ vào Noóc-măng-đi, giải phóng nước Pháp. Ở mặt trận phía đông, cuối năm 1944, quân đội Liên Xô đầy lùi quân Đức ra khỏi lãnh thổ, tiền quân giải phóng các nước Đông Âu, rồi  tiến vào Đức. Từ ngày 16-4 đến ngày 9-5-1945, Hồng quân Liên Xô tiến hành chiến dịch Béc-lin, đánh bại và buộc phát xít Đức đầu hàng không điều kiện. Ở mặt trận châu Á - Thái Bình Dương, ngày 8-8-1945, Liên Xô tuyên chiến với Nhật và ngày 9-8 tiến đánh hơn 1 triệu quân Nhật tại vùng Đông Bắc Trung Quốc. Ngày 6 và 9-8-1945, Mỹ ném bom nguyên tử xuống Hi-rô-si-ma và Na-ga-sa-ki của Nhật Bản. Ngày 15-8-1945, Nhật Bản đầu hàng quân Đồng minh không điều kiện, Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc.
Ảnh
III. Hậu quả
III. Hậu quả
Ảnh
- Chiến tranh thế giới thứ hai đã gây ra hậu quả nặng nề về sinh mạng và vật chất đối với toàn nhân loại. - Hơn 1,7 tỉ người của hơn 70 quốc gia bị lôi kéo vào cuộc chiến, trong đó có khoảng 60 triệu người chết, 90 triệu người bị tàn phế. Riêng Liên Xô có hơn 27 triệu người chết. - Hàng nghìn thành phố, làng mạc, cơ sở kinh tế trên thế giới bị phá huỷ. Thiệt hại về vật chất trong Chiến tranh thế giới thứ hai bằng tất cả các cuộc chiến tranh của 1 000 năm trước cộng lại.
Vấn đề
Vấn đề
Phân tích hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ hai đối với lịch sử nhân loại?
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Giải vấn đề
Giải:
- Chiến tranh thế giới thứ hai đã gây ra hậu quả năng nẽ về sinh mạng và vật chất đối với toàn nhân loại.  - Hơn 1.7 tỉ người của hơn 70 quốc gia bị lôi kéo vào cuộc chiến, trong đó có khoảng 60 triệu người chết, 90 triệu người bị tàn phế. Riêng Liên Xô co hon 27 triệu  người chết. - Hàng nghìn thành phố, làng mạc, cơ sở kinh tế trên thế giới bị phá hủy. Thiệt hại về vật chất trong Chiến tranh thế giới thứ hai bằng tất cả các cuộc chiến tranh của 1.000 năm trước cộng lại.
Ảnh
Ảnh
IV. Nguyên nhân thắng lợi
IV. Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử, vai trò của Liên Xô và các nước khác thuộc phe Đồng minh trong chiến thắng chủ nghĩa phát xít.
- Chủ nghĩa phát xít bị đánh bại là nhờ có sự đoàn kết trong phe Đồng minh, đặc biệt là sự phối hợp chiến đấu của quân đội Liên Xô, Mỹ và Anh. Chiến thắng này còn có sự đóng góp của nhân dân các nước bị quân phát xít chiếm đóng. Đây cũng là thắng lợi của tính chính nghĩa, chống lại cuộc chiến tranh phi nghĩa do Đức, I-ta-li-a và Nhật Bản phát động.
Ảnh
Ảnh
- Chiến thắng chống chủ nghĩa phát xít của Liên Xô và các nước khác thuộc phe Đồng minh trong Chiến tranh thế giới thứ hai giúp nhân loại tránh khỏi thảm hoạ bị diệt vong bởi chủ nghĩa phát xít, tạo ra thời cơ cho các nước thuộc địa và phụ thuộc đứng lên đấu tranh giành độc lập dân tộc, tiêu biểu là In-đô-nê-xi-a, Việt Nam, Lào: đồng thời thúc đẩy sự phát triển của chủ nghĩa xã hội, tạo điều kiện cho sự hình thành hệ thống xã hội chủ nghĩa trên thế giới.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Liên Xô, Mỹ, Anh giữ vai trò trụ cột và quyết định đối với chiến thắng chống chủ nghĩa phát xít, trong đó Liên Xô là nước đi đầu. Bên cạnh đó, các lực lượng yêu chuộng hoà bình, các mặt trận đoàn kết chống phát xít trên thế giới cũng góp phần vào việc tiêu diệt một bộ phận quân đội của phe phát xít.
Ảnh
Ảnh
Vấn đề
Vấn đề
Nêu nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử, vai trò của Liên Xô và các nước khác thuộc phe đồng minh trong chiến thắng chủ nghĩa phát xít?
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Giải vấn đề
Giải:
- Chủ nghĩa phát xít bị đánh bại là nhờ có sự đoàn kết trong phe Đồng minh, đặc biệt là sự phối hợp chiến đấu của quân đội Liên Xô, Mỹ và Anh. Chiến thắng này còn có sự đóng góp của nhân dân các nước bị quân phát xít chiếm đóng. Đây cũng là thắng lợi của tính chính nghĩa, chống lại cuộc chiến tranh phi nghĩa do Đức, I-ta-li-a và Nhật Bản phát động.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
- Chiến thắng chống chủ nghĩa phát xít của Liên Xô và các nước khác thuộc phe Đồng minh trong Chiến tranh thế giới thứ hai giúp nhân loại tránh khỏi thảm họa bị diệt vong bởi chủ nghĩa phát xít; tạo ra thời cơ cho các nước thuộc địa và phụ thuộc đứng lên đấu tranh giành độc lập dân tộc, tiêu biểu là In-đô-nê-xi-a, Việt Nam, Lào; đồng thời thúc đẩy sự phát triển của chủ nghĩa xã hội, tạo điều kiện cho sự hình thành hệ thống xã hội chủ nghĩa trên thế giới. - Liên Xô, Mỹ, Anh giữ vai trò trụ cột và quyết định đối với chiến thắng chống chủ nghĩa phát xít, trong đó Liên Xô là nước đi đầu. Bên cạnh đó, các lực lượng yêu chuộng hòa bình, các mặt trận đoàn kết chống phát xít trên thế giới cũng góp phần vào việc tiêu diệt một bộ phận quân đội của phe phát xít.
Ảnh
Luyện tập
Luyện tập
Luyện tập
Lập bảng tóm tắt về nguyên nhân bùng nổ, diễn biến và hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ hai vào vở ghi.
Ảnh
Ảnh
Giải luyện tập
Giải:
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Vận dụng
Vận dụng
Vận dụng
Sưu tầm tư liệu (bài viết, phim, tranh ảnh, câu chuyện nhân chứng,...) về một trong những chiến thắng tiêu biểu của phe Đồng minh trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Giới thiệu tư liệu đó với thầy cô và bạn học.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Giải vận dụng
Giải:
- Bộ phim: + Saving Private Ryan (Giải cứu Binh nhì Ryan) (1998): Phim điện ảnh kinh điển miêu tả sự khốc liệt của trận Normandy và hành trình tìm kiếm binh nhì Ryan. + The Longest Day (Ngày Dài Nhất) (1962): Phim sử thi tái hiện cuộc đổ bộ Normandy từ nhiều góc nhìn khác nhau. - Giới thiệu: + Chiến dịch Normandy là một trong những chiến thắng quan trọng nhất của phe Đồng minh trong Chiến tranh thế giới thứ hai. + Chiến dịch này đã mở ra mặt trận thứ hai ở châu Âu, buộc Đức Quốc Xã phải rút quân khỏi các khu vực khác và góp phần dẫn đến chiến thắng cuối cùng của phe Đồng minh.
Ảnh
Cảm ơn
Cảm ơn
Ảnh