BÀI 25. SINH THÁI HỌC PHỤC HỒI, BẢO TỒN
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 25. SINH THÁI HỌC PHỤC HỒI, BẢO TỒN
Khởi động
Giới thiệu bài
Ảnh
Giới thiệu bài
Mục tiêu
Ảnh
Mục tiêu:
Trình bày được khái niệm và các biện pháp bảo tồn đa dạng sinh học. Thực hiện được bài tập về thực trạng bảo tồn hệ sinh thái ở địa phương và đề xuất giải pháp bảo tồn.
Khởi động
Ảnh
Khởi động
Các hệ sinh thái trên Trái Đất đang chịu tác động mạnh mẽ bởi con người như đốt rừng, khai thác tài nguyên sinh vật, thải các chất gây ô nhiễm môi trường,... Em sẽ làm gì để bảo vệ các hệ sinh thái và cuộc sống của con người?
Sinh thái học phục hồi
1. Khái niệm
Ảnh
1. Khái niệm:
+ Sinh thái học phục hồi là lĩnh vực khoa học về áp dụng nguyên lí sinh thái học để đưa hệ sinh thái bị suy thoái hoặc bị phá hủy về gần nhất với trạng thái tự nhiên. + Trong tự nhiên, sự phục hồi hệ sinh thái bị suy thoái diễn ra chậm hoặc khó xảy ra do tác động tiêu cực của con người. Do vậy, con người vận dụng sinh thái học phục hồi để đẩy nhanh tốc độ hồi phục của hệ sinh thái.
Câu hỏi
Ảnh
Câu hỏi: Tại sao chúng ta cần bảo tồn và phục hồi các hệ sinh thái?
Trả lời: + Chúng ta cần phục hồi và bảo tồn các hệ sinh thái vì: các hệ sinh thái tự nhiên mang lại lợi ích vô cùng to lớn đối với con người, bao gồm cả giá trị trực tiếp (lương thực, thực phẩm, nguồn nước, dược liệu, nguồn gene, các loại vật liệu,...) và giá trị gián tiếp (cải tạo đất, điều hòa và lọc nước, giảm nhẹ thiên tai, các giá trị tinh thần,...).
2. Phương pháp phục hồi hệ sinh thái
Ảnh
2. Phương pháp phục hồi hệ sinh thái:
+ Phương pháp phục hồi hệ sinh thái được áp dụng tùy thuộc vào những biến đổi của các nhân tố vô sinh và quần xã sinh vật trong hệ sinh thái. Trong trường hợp hệ sinht hái bị suy thoái nhiều mặt, các nhà sinh thái học ưu tiên phục hồi các thành phần vật lí và các quá trình sinh học nhiều nhất có thể. + Ví dụ: Sau khi khai thác mỏ lộ thiên, các bãi thải được san, ủi làm giảm tốc độ dốc hoặc tạo bậc thang để ổn định đất nước khi tiến hành trồng cây. Đối với những dòng sông có tộc độ chảy mạnh gây xói lở, người ta tạo dòng chảy uốn khúc để làm giảm tốc độ dòng chảy.
Các biện pháp phục hồi sinh học
Ảnh
Các biện pháp phục hồi sinh học:
+ Cải cách sinh học là biện pháp sử dụng sinh vật như thực vật, vi sinh vật,... để loại bỏ các chất gây nhiễm hệ sinh thái. + Làm giàu sinh học là biện pháp sử dụng sinh vật để bổ sung, làm tăng các yếu tố cần thiết cho hệ sinh thái.
Hình 25.1
Ảnh
Ảnh
Câu hỏi
Ảnh
Câu hỏi: Nêu một số ví dụ về các biện pháp phục hồi hệ sinh thái?
Trả lời: Ví dụ: + Sau khi khai thác mỏ lộ thiên, các bãi thải được san, ủi làm giảm độ dốc hoặc tạo bậc thang để ổn định đất trước khi tiến hành trồng cây. + Đối với những dòng sông có tốc độ chảy mạnh gây xói lở, người ta tạo dòng chảy uốn khúc để làm giảm tốc độ dòng chảy. + Một số loài thực vật (như Helianthus annuus, Pteris vittata,...) thích nghi tốt với môi trường đất có hàm lượng kim loại nặng cao (cadmium, lead,...) được trồng ở những khu vực khai thác mỏ để loại bỏ kim loại nặng trong đất. + Trồng các cây họ Đậu để làm giàu nitrogen cho hệ sinh thái nghèo dinh dưỡng. Nhân giống san hô để phục hồi rạn san hô bị phá huỷ.
Hình 25.2
Ảnh
Ảnh
Sinh thái học bảo tồn
1. Khái niệm
Ảnh
1. Khái niệm:
+ Nhiều loài sinh vật đã tuyệt chủng hoặc bị đe dọa tuyệt chủng do những biến đối tự nhiên của hệ sinh thái, đặc biệt là do tác động của con người. Các hoạt động sống của con người như khai thác tài nguyên, chuyển đổi sử dụng đất làm biến đổi hoặc suy thoái các hệ sinh thái tự nhiên, đe dọc sự tồn tại của các loài sinh vật. Do vậy, các hệ sinh thái tự nhiên cần được bảo tồn. Sinh thái học bảo tồn là lĩnh vực khoa học về áp dụng các nguyên lí sinh thái và các lĩnh vực khoa học liên quan để duy trì, bảo vệ đa dạng sinh học ở mọi cấp độ.
2. Biện pháp bảo tồn đa dạng sinh học
Ảnh
2. Biện pháp bảo tồn đa dạng sinh học:
+ Bảo tồn đa dạng sinh học là việc bảo vệ và quản lí nguồn gene, các loài sinh vật và các hệ sinh thái. Đa dạng sinh học có vai trò quan trọng với đời sống con người. Ví dụ như cung cấp thức ăn, thuốc, nguyên vật liệu và các dịch vụ sinh thái khác. Tuy nhiên, đa dạng sinh học đã và đang bị suy giảm do tác động của con người như làm mất nơi ở, xuất hiện các loài du nhập và khai thác quá mức tài nguyên sinh vật. + Trong bảo tồn đa dạng sinh học, các nhà bảo tồn tập trung chính vào nghiên cứu bảo tồn ở cấp độ loài và hệ sinh thái. Những loài đang bị suy giảm nhanh chóng và có số lượng cá thể nhỏ được đưa vào danh mục những loài bị đe dọa tuyệt chủng.
Hình 25.3
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Câu hỏi
Ảnh
Câu hỏi: Hãy nêu biện pháp bảo tồn sinh vật có nguy cơ tuyệt chủng khi môi trường sống của chúng đang ngày càng bị thu hẹp?
Trả lời: Biện pháp: + Bảo tồn môi trường sống tự nhiên của các loài động vật đó. + Xây dựng các khu bảo tồn động vật. + Tiến hành nhân giống để bảo vệ nguồn gene. + Nghiêm cấm săn bắn, khai thác trái phép.
Hình 25.4
Ảnh
Ảnh
Tình huống
Ảnh
Câu hỏi: Địa phương em đã thực hiện biện pháp bảo tồn đa dạng sinh học nào?
Trả lời: Địa phương em đã thực hiện biện pháp: + Trồng lại rừng: giúp phục hồi và bảo vệ các môi trường sống của nhiều loài động và thực vật, cung cấp một môi trường sống mới cho các loài, giúp giữ đất, giảm xói mòn đất và cải thiện chất lượng nước. + Bảo tồn sinh vật hoang dã: giúp bảo vệ và phục hồi các hệ sinh thái tự nhiên. + Tái tạo rạn san hô: giúp phục hồi hệ sinh thái biển. + Quản lý dòng chảy sông ngòi: giúp cải thiện chất lượng nước, bảo vệ và phục hồi hệ sinh thái sông ngòi và vùng đất ven sông. + Bảo vệ khu vực dự trữ tự nhiên: giúp bảo vệ các hệ sinh thái đặc biệt và cung cấp môi trường cho các loài hoang dã sinh sống và phát triển.
Luyện tập
Bài 1
Bài tập trắc nghiệm
Các hệ sinh thái dưới nước gồm?
A. các hệ sinh thái nước mặn.
B. các hệ sinh thái nước ngọt.
C. các hệ sinh thái rừng.
D. các hệ sinh thái nước mặn và hệ sinh thái nước ngọt.
Bài 2
Bài tập trắc nghiệm
Bảo tồn đa dạng sinh học là bảo vệ và quản lí?
A. nguồn gene, các loài sinh vật và các hệ sinh thái.
B. cá thể, quần thể và quần xã sinh vật.
C. các hoá thạch, sinh vật sống và sinh cảnh.
D. nguồn gene, các hoá thạch và sinh vật sống.
Bài 3
Bài tập trắc nghiệm
Để vừa khai thác nguồn tài nguyên biển, vừa bảo vệ môi trường biển và phục hồi tài nguyên này, cần phải?
A. Khai thác hợp lí kết hợp với cải tạo, phục hồi và nuôi bổ sung.
B. Đánh bắt hải sản bằng chất nổ.
C. Tăng cường đánh bắt ở ven bờ.
D. Dùng hoá chất hoặc xung điện để đánh bắt hải sản.
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
Vận dụng
Tìm kiếm trên internet hoặc sách, báo, tìm hiểu vấn đề bảo tồn hệ sinh thái được thực hiện tại một khu bảo tồn, vườn quốc gia hoặc tại địa phương em theo gợi ý trong bảng 24.1?
Ảnh
Cảm ơn
Ảnh