BÀI 9. PHƯƠNG PHÁP TÁCH BIỆT VÀ TINH CHẾ HỢP CHẤT HỮU CƠ
Trang bìa
Trang bìa
BÀI 10. CÔNG THỨC PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ
Ảnh
Khởi động
Giới thiệu bài
Ảnh
Giới thiệu bài
Mục tiêu
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Câu hỏi dẫn dắt bài
Câu hỏi: Chất X được tạo nên từ các nguyên tố C, H, O; tỉ lệ về số lượng nguyên tử của các nguyên tố này tương ứng là 2 : 6 : 1. Nghiên cứu cũng xác định được phân tử khối của hợp chất này là 46. Dựa vào đâu để có được các dữ kiện trên và X có công thức phân tử thế nào?
Trả lời:
X có công thức phân tử C2H6O. Căn cứ có được các dữ kiện: Chất X được tạo nên từ các nguyên tố C, H, O: Phân tích thành phần nguyên tố dựa trên cơ sở chuyển chất hữu cơ thành chất đơn giản hơn rồi tiến hành phân tích định tính (xác định hợp chất là gì) Tỉ lệ về số lượng nguyên tử của các nguyên tố: Phân tích định lượng (xác định lượng chất là bao nhiêu) bằng cách phân tích thành phần phần trăm về khối lượng của các nguyên tố trong chất. Phân tử khối: xác định dựa trên phổ khối lượng (phổ MS) của chất.
Thành phần nguyên tố và công thức phân tử.
Khái niệm
Ảnh
+ Công thức phân tử của hợp chất hữu cơ cho biết thành phần nguyên tố và số lượng nguyên tử mỗi nguyên tố có trong phân tử hợp chất hữu cơ.
+ Công thức đơn giản nhất (còn được gọi là công thức thực nghiệm). + Công thức phân tử.
Câu hỏi 1
Câu hỏi: Kết quả phân tích nguyên tố cho thấy thành phần phần trăm khối lượng các nguyên tố có trong hợp chất X như sau: carbon là 52,17%; hydrogen là 13,04%; còn lại là oxygen. Xác định công thức đơn giản nhất của hợp chất X.
+ Phần trăm khối lượng của oxygen là: 100% - 52,17% - 13,04% = 34,79% Gọi công thức đơn giản nhất của X là latex(C_xH_yO_z). Công thức đơn giản nhất của X là: latex(C_2H_6O)
Trả lời:
Ảnh
Câu hỏi 2
Câu hỏi: Ethyne (C2H2) và benzene (C6H6) đều có cùng công thức đơn giản nhất là CH. Cần thông tin gì để biết chính xác công thức phân tử của các chất sau khi biết công thức đơn giản nhất của chúng?
+ Cần thông tin về phân tử khối để biết chính xác công thức phân tử của các chất sau khi biết công thức đơn giản nhất của chúng.
Trả lời:
Luyện tập
Câu hỏi: Xác định công thức phân tử của propene, biết rằng propene có công thức đơn giản nhất là CH2 (xác định từ phân tích nguyên tố) và phân tử khối là 42.
+ Công thức đơn giản nhất: latex(CH_2) Phân tử khối của propene là 42 Mà công thức phân tử có dạng latex((CH_2)_n) ⇒ 42 = (12 + 1.2).n = 14.n ⇒ n = 3 Công thức phân tử của propene là latex(C_3H_6).
Trả lời:
Phương pháp xác định phân tử khối của hợp chất hữu cơ - phổ khối lượng (MS)
Tìm hiểu
Ảnh
+ Thường tín hiệu có giá trị lớn nhất cho biết phân tử khối của chất.
+ Trên phổ MS có nhiều tín hiệu (peak), thường tín hiệu nào cho biết phân tử khối của chất?
Ảnh
Câu hỏi
Ảnh
Kết quả phổ khối MS cũng có thể được biểu diễn dưới dạng bảng sau:
Ảnh
Bài tập
Bài tập 1
Ảnh
Bài 1: Hãy xác định công thức đơn giản nhất của các hợp chất có công thức dưới đây: a) latex(C_4H_10) (butane). b) latex(HOCH_2CH_2OH) (ethane-1,2-diol). c) latex(C_6H_6) (benzene). d) latex(CHCl_2COOH) (dichloroethanoic acid).
Đáp án:
Ảnh
Ảnh
Bài tập 2
Ảnh
Bài 2: Công thức phân tử và công thức thực nghiệm có liên quan gì với nhau? Cần thông tin gì để xác định được công thức phân tử sau khi đã biết công thức thực nghiệm? Cho ví dụ minh hoạ.
+ Công thức thực nghiệm còn được gọi là công thức đơn giản nhất cho biết tỉ lệ tối giản về số lượng nguyên tử của các nguyên tố có trong phân tử hợp chất hữu cơ. Số nguyên tử của mỗi nguyên tố bằng nguyên lần số nguyên tử mỗi nguyên tố tương ứng trong công thức đơn giản nhất. Hay công thức đơn giản nhất là CxHyOz thì công thức phân tử là (CxHyOz)n, với n nguyên, dương. => Công thức phân tử của propene là C3H6.
Đáp án:
Bài tập 3
Ảnh
Bài 3: Kết quả phân tích nguyên tố cho thấy trong hợp chất Y, carbon chiếm 85,7% còn hydrogen chiếm 14,3% về khối lượng. a) Y là hydrocarbon hay dẫn xuất của hydrocarbon? b) Xác định công thức đơn giản nhất của Y. c) Biết Y có phân tử khối là 56, xác định công thức phân tử của Y.
Bài tập 4
Ảnh
Bài 4: Safrol là một chất có trong tinh dầu xá xị (hay gù hương), được dùng làm hương liệu trong thực phẩm. Phổ MS của safrol cho thấy chất này có phân tử khối là 162. Kết quả phân tích nguyên tố cho thấy thành phần phần trăm về khối lượng các nguyên tố carbon, hydrogen và oxygen có trong safrol lần lượt là: 74,07%; 6,18% và 19,75%. Xác định công thức đơn giản nhất và công thức phân tử của safrol.
Bài tập 5
Ảnh
Bài 5: Hai hợp chất A và B cùng có công thức thực nghiệm là CH2O. Phổ MS cho thấy A và B có các tín hiệu sau: Xác định công thức phân tử của A và B. Biết mảnh [M+] có giá trị m/z lớn nhất.
Ảnh
Cảm ơn
Thank you
Ảnh