BÀI 1. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 1. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ
Khởi động
Giới thiệu bài
Ảnh
Giới thiệu bài
Mục tiêu
Ảnh
Mục tiêu:
Xác định được đặc điểm vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ Việt Nam trên bản đồ. Phân tích được ảnh hưởng của vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ đến tự nhiên, kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng.
Khởi động
Ảnh
Khởi động
Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ không chỉ góp phần hình thành các đặc điểm tự nhiên mà còn có ảnh hưởng tới kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng của mội quốc gia. Vậy vị trí địa lí, phạm gi lãnh thổ của nước ta có những đặc điểm gì nổi bật và ảnh hưởng như thế nào đến tự nhiên, kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng?
Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ
Vị trí địa lí
Ảnh
Vị trí địa lí:
Vị trí Việt Nam có các đặc điểm nổi bật là: + Nằm ở khu vực Đông Nam Á – nơi có các tuyến đường giao thông quốc tế quan trọng, tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng về nền văn hoá và là nơi có nền kinh tế phát triển năng động trên thế giới. + Lãnh thổ nằm hoàn toàn trong vùng nội chí tuyến của bán cầu Bắc, nơi thường xuyên chịu ảnh hưởng của gió mùa châu Á và gió Mậu dịch (Tín phong). + Gần nơi giao nhau của các vành đai sinh khoáng lớn là Thái Bình Dương và Địa Trung Hải; nằm trên đường di cư, di lưu của nhiều loài sinh vật từ các khu hệ sinh vật khác nhau. + Nằm trong khu vực có nhiều thiên tai trên thế giới như: bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lớn, lũ, ngập lụt, nắng nóng, hạn hán,... và chịu tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu.
Ảnh hưởng đến kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng
Ảnh
Ảnh hưởng đến kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng:
Ảnh hưởng đến tự nhiên: Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ đã quy định tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa của tự nhiên Việt Nam. Ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội: thuận lợi trong việc phát triển các ngành kinh tế, mở rộng giao lưu văn hoá – xã hội với các quốc gia trên thế giới. Ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng: Việc bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ là nhiệm vụ luôn được đặt ra cùng với quá trình phát triển kinh tế – xã hội.
Bản đồ
Ảnh
Ảnh
Đặc điểm nổi bật
Ảnh
Đặc điểm nổi bật:
+ Nằm ở khu vực Đông Nam Á – nơi có các tuyến đường giao thông quốc tế quan trọng, tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng về nền văn hoá và là nơi có nền kinh tế phát triển năng động trên thế giới. + Lãnh thổ nằm hoàn toàn trong vùng nội chí tuyến của bán cầu Bắc, nơi thường xuyên chịu ảnh hưởng của gió mùa châu Á và gió Mậu dịch (Tín phong). + Gần nơi giao nhau của các vành đai sinh khoáng lớn là Thái Bình Dương và Địa Trung Hải; nằm trên đường di cư, di lưu của nhiều loài sinh vật từ các khu hệ sinh vật khác nhau. + Nằm trong khu vực có nhiều thiên tai trên thế giới như: bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lớn, lũ, ngập lụt, nắng nóng, hạn hán,... và chịu tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu.
Phạm vi lãnh thổ
Ảnh
Phạm vi lãnh thổ:
Lãnh thổ Việt Nam là một khối thống nhất và toàn vẹn, bao gồm ba bộ phận là: vùng đất, vùng biển, vùng trời: + Vùng đất của nước ta bao gồm đất liền và các hải đảo, có tổng diện tích hơn 331 nghìn km². Việt Nam có gần 5 000 km đường biên giới với 3 quốc gia là: Trung Quốc, Lào và Cam-pu-chia. + Vùng biển của nước ta trên Biển Đông bao gồm: nội thuỷ, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán quốc gia của Việt Nam. Tổng diện tích vùng biển Việt Nam là khoảng 1 triệu km² với hàng nghìn đảo và quần đảo. Trong đó, có hai quần đảo lớn, xa bờ là Hoàng Sa và Trường Sa. + Vùng trời của nước ta là khoảng không gian bao trùm lên trên lãnh thổ, bao gồm không gian trên đất liền, mở rộng đến hết ranh giới ngoài của lãnh hải và không gian trên các đảo, quần đảo.
Ảnh hưởng đến tự nhiên, kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng
Ảnh hưởng đến tự nhiên
Ảnh
Ảnh hưởng đến tự nhiên.
Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ đã quy định tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa của tự nhiên Việt Nam.
Vị trí địa lí ảnh hưởng đến tự nhiên Việt Nam
Ảnh
Vị trí địa lí ảnh hưởng đến tự nhiên Việt Nam
Tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa thể hiện trong tất cả các thành phần của tự nhiên. + Do nằm trong vùng nội chí tuyến của bán cầu Bắc, trong khu vực gió mùa châu Á nên nước ta nhận được lượng bức xạ mặt trời lớn, nhiệt độ trung bình năm cao và thường xuyên chịu ảnh hưởng của gió Tín phong, khí hậu và một số thành phần tự nhiên khác có sự phân mùa rõ rệt. + Vùng Biển Đông rộng lớn là nguồn dự trữ nhiệt ẩm, có tác dụng điều hoà khí hậu, cung cấp lượng mưa và độ ẩm lớn; vì vậy, cảnh quan thiên nhiên tiêu biểu là rừng nhiệt đới ẩm thường xanh.
Phạm vi lãnh thổ đến tự nhiên Việt Nam
Ảnh
Phạm vi lãnh thổ đến tự nhiên Việt Nam:
- Lãnh thổ hẹp ngang, trải dài trên nhiều vĩ độ, tiếp giáp với vùng biển rộng lớn đã làm cho tự nhiên nước ta có sự phân hoá rõ rệt. - Do nằm gần nơi giao nhau của các vành đai sinh khoáng lớn, trên đường di cư, di lưu của nhiều loài sinh vật nên tài nguyên khoáng sản và sinh vật nước ta rất đa dạng. - Vị trí địa lí nước ta nằm trong khu vực chịu ảnh hưởng của nhiều thiên tai như: bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lớn, lũ, ngập lụt, nắng nóng, hạn hán,...
Ảnh hưởng đến kinh tế
Ảnh
Ảnh hưởng đến kinh tế:
Vị trí địa lí nước ta rất thuận lợi trong việc phát triển các ngành kinh tế, mở rộng giao lưu văn hoá – xã hội với các quốc gia trên thế giới và đảm bảo an ninh quốc - phòng. - Về kinh tế: + Do nằm ở vị trí trung chuyển của các tuyến đường hàng hải, hàng không quốc tế và các tuyến đường bộ, đường sắt xuyên Á => Rất thuận lợi trong việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài, phát triển các ngành kinh tế; mở rộng giao thương với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới. + Với vị trí nằm ở phía đông của bán đảo Đông Dương => được xem như là cửa ngõ thông ra biển của một số quốc gia trong khu vực..
Ảnh hưởng đến văn hóa - xã hội
Ảnh
Ảnh hưởng đến văn hóa - xã hội:
- Vị trí địa lí nước ta rất thuận lợi trong việc phát triển các ngành kinh tế, mở rộng giao lưu văn hoá – xã hội với các quốc gia trên thế giới và đảm bảo an ninh quốc - phòng. - Về văn hoá – xã hội: Vị trí địa lí cùng với nhiều nét tương đồng về tự nhiên, lịch sử, văn hoá đã tạo điều kiện để nước ta xây dựng mối quan hệ hoà bình, hữu nghị, cùng phát triển, củng cố sự giao lưu, hợp tác về văn hoá – xã hội với các quốc gia trong khu vực.
Ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng
Ảnh
Ảnh hưởng đến an ninh quốc phòng:
- Vị trí địa lí nước ta rất thuận lợi trong việc phát triển các ngành kinh tế, mở rộng giao lưu văn hoá – xã hội với các quốc gia trên thế giới và đảm bảo an ninh quốc - phòng. - Về an ninh quốc phòng: Nước ta có vị trí đặc biệt quan trọng ở khu vực Đông Nam Á. Hơn nữa, do đường biên giới dài, vùng biển rộng lớn, giàu tiềm năng, tiếp giáp với biển của nhiều quốc gia nên việc bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ là nhiệm vụ luôn được đặt ra cùng với quá trình phát triển kinh tế – xã hội.
Luyện tập
Bài 1
Ảnh
Bài 1: Dựa vào hình 1, hãy liệt kê các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương giáp biển ở nước ta:
Trả lời: - Các tỉnh giáp biển: Quảng Ninh, Thái Bình, Ninh Bình, Nam Định, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị. Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang. - Các thành phố trực thuộc Trung ương giáp biển: Hải Phòng, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh.
Bài 2
Ảnh
Bài 2: Hiện nay, nước ta có bao nhiêu tỉnh thành phố trực thuộc trung ương? Em hãy liệt kê:
Trả lời: Việt Nam hiện có năm thành phố trực thuộc trung ương, gồm: - Hà Nội - Đà Nẵng - Hải Phòng - Tp. HCM - Cần Thơ.
Bài 3
Ảnh
Bài 3: Quan sát bản đồ Việt Nam và cho biết nước ta tiếp giáp với các quốc gia làng giềng nào, vùng biển nào?
Trả lời: - Các nước láng giềng trên đất liền: + Phía Bắc: Trung Quốc + Phía Tây: Lào và Campuchia - Vùng biển: + Phía Đông: Biển Đông + Phía Tây Nam: Vịnh Thái Lan.
Bài 4
Ảnh
Bài 4: Vị trí địa lí nước ta có những thuận lợi và thách thức nào?
Trả lời: - Thuận lợi: Giao lưu kinh tế: thuận lợi cho việc giao thương, hợp tác với các nước láng giềng và các nước trong khu vực. Phát triển du lịch: biển đẹp, nhiều bãi biển hấp dẫn thu hút khách du lịch. Phát triển kinh tế biển: khai thác thủy sản, dầu khí,... - Thách thức: + An ninh biên giới: cần có sự quan tâm bảo vệ biên giới, bảo vệ chủ quyền biển đảo. + Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu: nước biển dâng, thiên tai như bão lũ,....
Bài 5
Ảnh
Bài 5: Giới thiệu vài nét cơ bản về 4 cực của Việt Nam?
Trả lời: - Cực Bắc: Lũng Cú (Hà Giang): Nằm ở đỉnh cao của dãy Hoàng Liên Sơn, Lũng Cú là nơi đón bình minh sớm nhất của Việt Nam. Cột cờ Lũng Cú, biểu tượng thiêng liêng của Tổ quốc, luôn thu hút du khách thập phương. - Cực Tây: A Pa Chải (Điện Biên): Nằm sâu trong lòng Tây Bắc, A Pa Chải là cửa ngõ giao thương với các nước láng giềng. Phong cảnh hùng vĩ, văn hóa đa dạng là những nét đặc trưng của vùng đất này. - Cực Nam: Mũi Cà Mau: Nằm tận cùng phía Nam của đất nước, Mũi Cà Mau là nơi giao hòa giữa đất, nước và trời. Cảnh quan độc đáo với rừng ngập mặn, biển cả mênh mông tạo nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp. - Cực Đông: Mũi Đôi (Khánh Hòa): Nằm trên bán đảo Hòn Gốm, Mũi Đôi là điểm đón bình minh đầu tiên của Việt Nam vào mỗi ngày. Với những bãi biển hoang sơ, Mũi Đôi là thiên đường cho những ai yêu thích khám phá.
Bài 6
Ảnh
Bài 6: Biển Đông được bao bọc bởi các quốc gia và vùng lãnh thổ nào?
Trả lời: -Biển Đông có diện tích khoảng 3,5 triệu km2, trải rộng từ vĩ độ 3o lên đến vĩ độ 26o Bắc và từ kinh độ 1000 đến 1210 Đông và được bao bọc bởi 9 nước là Việt Nam, Trung Quốc, Phi-líp-pin, In-đô-nê-xia, Bru-nây, Ma-lai-xia, Xinh-ga-po, Thái Lan, Căm-pu-chia và một vùng lãnh thổ là Đài Loan.
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
Vận dụng
Thu thập thông tin và trình bày các đặc điểm về vị trí địa lí của địa phương em (quận, huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh, thành phố). Các đặc điểm đó có ảnh hưởng như thế nào đến kinh tế, xã hội của địa phương?
Cảm ơn
Ảnh