BÀI 2. CẤU TỨ VÀ HÌNH ẢNH TRONG THƠ TRỮ TÌNH. VIẾT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM THƠ (TÌM HIỂU CẤU TỨ VÀ HÌNH ẢNH CỦA TÁC PHẨM)
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 2. CẤU TỨ VÀ HÌNH ẢNH TRONG THƠ TRỮ TÌNH
VIẾT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM THƠ
Khởi động
- Khởi động
Ảnh
- Khởi động:
Em hãy nêu các yêu tố cần thiết để viết văn bản nghị luận về một tác phẩm thơ?
Hình thành kiến thức
I. Tìm hiểu chung về bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ
Ảnh
I. Tìm hiểu chung về bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ
Đọc bài viết tham khảo trong SGK và thực hiện yêu cầu sau:
Xác định vấn đề chính được bàn luận? Tác giả đã triển khai các luận điểm theo tình tự như thế nào?
1. Tìm hiểu bài viết tham khảo SGK
Ảnh
1. Tìm hiểu bài viết tham khảo SGK
Sự vận động cấu tứ trong bài thơ” Tĩnh dạ tứ” => Bài nghị luận giúp người đọc hiểu về tâm trạng của người lữ khách xa quê trong đêm yên tĩnh tình quê hương ngổn ngang muôn lối đã tức cảnh sinh tình. Chọn ánh trăng để gửi gắm bao nỗi niềm.
- Vấn đề chính được bàn luận:
* Trình tự triển khai các luận điểm
Ảnh
* Trình tự triển khai các luận điểm:
Giới thiệu chung. Phân tích sự vận động của tứ thơ chi phối đến các yếu tố làm nên vẻ đẹp của thơ (Từ ngữ, hình ảnh, cách tổ chức nhịp điệu, các phép tu từ đối, điệp, cách liên kết mạch cảm xúc và hình ảnh,…) Kết luận: tóm lược khẳng định giá trị nét độc đáo của bài thơ.
- Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu những đặc điểm của bài văn nghị luận
Ảnh
Từ việc tìm hiểu trên, em hãy chỉ ra đặc điểm của bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ theo cấu tứ?
- NV2: Tìm hiểu đặc điểm của bài văn nghị luận phân tích
2. Tìm hiểu những đặc điểm của bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ trên phương diện cấu tứ và hình ảnh.
Ảnh
2. Tìm hiểu những đặc điểm của bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ trên phương diện cấu tứ và hình ảnh.
Bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ không phải là một bài phát biểu cảm nhận đơn thuần. Kiểu bài viết này đòi hỏi sự chặt chẽ trong lập luận, sự sáng rõ, sắc nét của luận điểm và sự mạch lạc trong tổ chức bài viết. Bởi vậy, người viết cần nắm chắc các tri thức về đặc trưng thi ca đặc biệt là vai trò của cấu tứ trong việc chi phối đến sự vận động của hình tượng và hình ảnh thơ đã được giới thiệu trong các bài học và được làm rõ qua các tiết đọc văn bản để có những phân tích, đánh giá thuyết phục.
- Nhiệm vụ 3: Các yếu tố chủ yếu của một bài thơ
Ảnh
Làm việc nhóm: Thảo luận và cho biết các yếu tố chủ yếu của một bài thơ là gì?
- NV3: Các yếu tố chủ yếu của một bài thơ
3. Các yếu tố chủ yếu của một bài thơ
Ảnh
3. Các yếu tố chủ yếu của một bài thơ
Mạch cảm xúc của thi nhân được gửi qua những rung động và tình cảm của nhân vật trữ tình. Các yếu tố về hình thức nghệ thuật: Từ ngữ, hình ảnh, cách tổ chức nhịp điệu, nhạc điệu, cách liên kết mạch cảm xúc,..
Hình vẽ
Ví dụ một số đề bài văn NLPT phân tích đánh giá TP thơ theo cấu tứ:
Vẻ đẹp của mùa thu trong bài thơ Thu hứng. Cảm nhận về mạch liên kết cảm xúc trong bài thơ Mùa xuân chín.
- Nhiệm vụ 4: Yêu cầu đối với bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ theo cấu tứ
Ảnh
Thảo luận và cho biết yêu cầu đối với bài văn bài văn NL phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ theo cấu tứ là gì?
NV4: Yêu cầu đối với bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ theo cấu tứ
4. Yêu cầu đối với bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ theo cấu tứ
Ảnh
4. Yêu cầu đối với bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ theo cấu tứ
Giới thiệu ngắn gọn về bài thơ được chọn. Chỉ ra và phân tích được những nét đặc sắc, độc đáo của bài thơ. Đánh giá giá trị của bài thơ về phương diện nghệ thuật cũng như ý nghĩa nhân sinh.
II. Thực hành viết
Ảnh
II. Thực hành viết
1. Chuẩn bị viết
1. Chuẩn bị viết
Ảnh
Cần chọn những tác phẩm thơ có cấu tứ độc đáo và có hệ thống hình ảnh phong phú được xây dựng theo sự chi phối của tứ thơ, ngoài giá trị tạo hình còn có tầng ý nghãi sâu xa. Có thể chọn những bài thơ được tìm hiểu trong chính chương trình đang học, ngoài chương trình hoặc theo sự gợi ý của thầy cô.
2.Tìm ý và lập dàn ý
2. Tìm ý và lập dàn ý:
Ảnh
Dựa vào sách giáo khoa đưa ra một số gợi ý nhằm khai thác ý của bài thơ?
a. Tìm ý
Ảnh
a. Tìm ý:
Bài thơ đã hình thành và hoàn thiện dựa trên ý tưởng cơ bản? làm cho ý tưởng hiện lên một cách sinh động? Có thể nêu nhận định khái quát nào về cấu tứ của bài thơ? Nhận định này có gì khác biệt so với những nhận định từng có và đã bao quát hết mọi yếu tố cấu thành của bài thơ chưa?
* Yêu cầu chung đối với việc bàn luận về tác phẩm thơ:
* Tìm hiểu, đánh giá cấu tứ bài thơ:
Ảnh
Bài thơ đã hình thành và hoàn thiện dựa trên ý tưởng cơ bản nào? Điều gì làm cho ý tưởng ấy được thể hiện sinh động? Có thể nêu nhận định khái quát gì về cấu tứ của bài thơ? Nhận định này có gì khác biệt so với những nhận định từng có và đã bao quát hết mọi yếu tố cấu thành của bài thơ chưa? Với cách cấu tứ đã nêu, bài thơ thể hiện được phát hiện riêng gì của nhà thơ về thế giới và con người?
* Tìm hiểu, đánh giá cấu tứ bài thơ:
* Tìm hiểu, phân tích hệ thống hình ảnh trong bài thơ
Ảnh
Bài thơ có những hình ảnh nào? Những hình ảnh đó có thể gợi cho người đọc ấn tượng, liên tưởng gì? Có thể nhìn nhận như thế nào về logic kết nối các hình ảnh trong bài thơ với nhau? Cái tứ của bài thơ đã chi phối điều này ra sao? Theo mạch triển khai của bài thơ, giữa các hình ảnh có sự vận động phát triển nào đáng chú ý? Có thể nói gì về những hàm nghĩa của các hình ảnh trong bài thơ? Sự chuyển hóa về ý nghĩa của các hình ảnh đã được thể hiện ra sao?
* Tìm hiểu, phân tích hệ thống hình ảnh trong bài thơ:
b. Lập dàn ý
b. Lập dàn ý:
Mở bài: Giới thiệu chung về bài thơ và vấn đề chung sẽ được bàn luận trong bài viết. Thân bài: Cần triển khai các ý:
* Cảm giác chung mà cấu tứ và hình ảnh và cách diễn tả khác lạ trong bài thơ đã gợi cho người đọc. * Sự khác biệt của bài thơ so với các bài thơ khác trên phương diện xây dựng hệ thống hình ảnh và tạo sự kết nối giữa các bộ phận cấu tạo trong bài thơ. * Những khả năng hiểu khác nhau với một số yếu tố, hình ảnh trong bài thơ.
Kết bài: Khẳng định sự độc đáo và ý nghĩa của sự độc đáo đó với độc giả.
3. Viết, chỉnh sửa, hoàn thiện
Ảnh
Thảo luận và thực hiện yêu cầu sau:
3. Viết, chỉnh sửa, hoàn thiện
Khi viết học sinh cần chú ý những gì? Chỉnh sửa và hoàn thiện cần chú ý những gì?
a. Viết:
Ảnh
a. Viết:
Chủ động, sáng tạo khi viết, có thể đổi ý, đảo trật tự ý, bổ sung ý mới khi viết. Nêu những cách nhìn nhận khác nhau về cấu tứ khi viết; có thể dùng sơ đồ cấu tứ. Nêu hàm nghĩa của các hình ảnh, chi tiết trong bài thơ; chú ý cách dùng từ thận trọng khi thể hiện thái độ riêng.
b. Chỉnh sửa, hoàn thiện:
Ảnh
b. Chỉnh sửa, hoàn thiện:
Đối chiếu với yêu cầu của kiểu bài và dàn ý đã lập. Xem lại cách diễn đạt những đoạn viết về cấu tứ của bài thơ. Khắc phục lỗi chính tả, ngữ pháp; chú ý tách đoạn, tách khổ để tạo hiệu quả tích cực về thị giác.
Vận dụng
- Vận dụng
Ảnh
Hoàn thành bài phân tích, đánh giá, chọn một vấn đề mang tính toàn cầu, xã hội để bàn luận cùng bạn bè trong lớp.
- Vận dụng:
Tổng kết
- Tổng kết
Ảnh
Tổng kết:
Hệ thống lại kiến thức vừa học. Hoàn chỉnh BT phần Vận dụng. Soạn bài sau: "Bài 2. Cấu tứ và hình ảnh trong thơ trữ tình. Giới thiệu về một tác phẩm nghệ thuật".
- Cảm ơn
Ảnh