BÀI 2. CẤU TỨ VÀ HÌNH ẢNH TRONG THƠ TRỮ TÌNH. CỦNG CỐ, MỞ RỘNG TRANG 73
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 2. CẤU TỨ VÀ HÌNH ẢNH TRONG THƠ TRỮ TÌNH
CỦNG CỐ, MỞ RỘNG
Bài tập
Bài 1
Ảnh
Bài 1:
Bài học đã đưa lại cho bạn những hiểu biết mới gì về thơ?
- Gợi ý
Ảnh
- Gợi ý:
Cấu tứ trong thơ Yếu tố tượng trưng trong thơ Ngôn ngữ trong thơ (một số hiện tượng phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường).
Bài học đã đưa lại những hiểu biết mới về thơ:
Bài 2
Ảnh
Bài 2:
Khi đọc một bài thơ, việc tìm hiểu cấu tứ của nó có ý nghĩa như thế nào?
- Gợi ý
Ảnh
- Gợi ý:
Xác định, hình dung hướng phát triển của hình tượng thơ Xác định được cách triển khai bài thơ Giúp hiểu được nhận thức, cảm xúc, cảm giác của tác giả về một vấn đề, đối tượng, sự việc nào đó.
Khi đọc một bài thơ, tìm hiểu cấu tứ của bài thơ giúp:
Bài 3
Ảnh
Bài 3:
Có thể nhận diện yếu tố tượng trưng trong thơ căn cứ vào những biểu hiện cụ thể gì? Hãy kể tên một số bài thơ có yếu tố tượng trưng mà bạn đã tìm đọc thêm.
- Gợi ý
Ảnh
- Gợi ý:
* Tính biểu tượng của các hình ảnh, chi tiết, sự việc… * Sử dụng biểu tượng, hình ảnh nghệ thuật so sánh, ẩn dụ… * Sự sáng tạo về ngôn từ. * Tính nhạc trong thơ. *.....
Có thể nhận diện yếu tố tượng trưng trong thơ căn cứ vào những biểu hiện cụ thể:
Một số bài thơ có yếu tố tượng trưng: Tiếng thu (Lưu Trọng Lư), Màu thời gian (Đoàn Phú Tứ) ...
Bài 4
Ảnh
Bài 4:
Chọn phân tích một bài thơ hoặc một câu thơ có yếu tố tượng trưng đã tạo cho bạn những ấn tượng sâu đậm.
- Ví dụ (- Gợi ý)
- Ví dụ
Ảnh
Đoạn thơ trích trong bài “Màu thời gian” - Đoàn Phú Tứ:
"Màu thời gian không xanh Màu thời gian tím ngắt Hương thời gian không nồng Hương thời gian thanh thanh".
- Phân tích (- Gợi ý)
Ảnh
Hình vẽ
Thời gian trong bài thơ là tượng trưng. Nó không phải thời gian vật lí mà là thời gian tâm trạng, thời gian của sự trầm tư. Màu tím tượng trưng cho tình yêu, cho sự thủy chung của tác giả. Màu thời gian và hương thời gian gợi liên tưởng đến màu tình yêu và hương tình yêu: vừa cụ thể, vừa nhiều mộng mơ; vừa trần tục, vừa thanh cao thoát tục.
- Phân tích:
Bài 5
- Bài 5:
Ảnh
Xây dựng dàn ý cho bài thuyết trình về một tác phẩm nghệ thuật tự chọn.
- Gợi ý
- Gợi ý:
Ảnh
1. Mở bài
Ảnh
1. Mở bài
Giới thiệu những nét chính về tác giả Huy Cận (đặc điểm tiểu sử, con người, các sáng tác tiêu biểu, đặc điểm sáng tác...). Giới thiệu khái quát về bài thơ “Tràng giang” (hoàn cảnh ra đời, xuất xứ, khái quát những nét cơ bản về giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật...).
2. Thân bài
Ảnh
2. Thân bài
* Nhan đề và câu thơ đề từ:
Nhan đề: Một từ Hán Việt mang sắc thái cổ kính, với nghĩa là sông dài. Sử dụng hai vần vần mở, có độ vang, độ ngân xa liên tiếp nhau, gợi lên hình ảnh một con sông vừa dài vừa rộng. Câu thơ đề từ: Khái quát một cách ngắn gọn, đầy đủ tình và cảnh trong bài thơ.
* Khổ 1
Ảnh
* Khổ 1:
- Câu thơ mở đầu khổ thơ thứ nhất đã mở ra một hình ảnh sông nước mênh mang.
→ Từ “điệp điệp” gợi lên hình ảnh những đợt sóng cứ nối đuôi nhau vỗ vào bờ không ngừng nghỉ, không dứt, tô đậm thêm không gian rộng lớn, bao la.
- Hình ảnh: con thuyền xuôi mái nước gợi lên sự nhỏ nhoi
→ Hình ảnh đối lập giữa không gian sông nước mênh mông với hình ảnh con thuyền nhỏ bé càng gợi lên trong chúng ta sự cô đơn, le loi.
* tiếp
Ảnh
* Khổ 1:
Thuyền và nước như có một nỗi buồn chia lìa đang đón đợi, cho lòng “sầu trăm ngả”. Đặc biệt, giữa cảnh sông nước mênh mông ấy. Hình ảnh “củi một cành khô lạc mấy dòng” gợi lên trong lòng người đọc ám ảnh khôn nguôi về cõi nhân sinh, lạc lõng, bơ vơ, không biết rồi sẽ trôi dạt về đâu
→ Trong khổ thơ thứ nhất, nếu ví dòng tràng giang là dòng đời vô tận thì hình ảnh con thuyền, cành củi khô chính là hình ảnh tượng trưng cho kiếp người nhỏ nhoi, vô định, đồng thời gợi lên nỗi buồn không nguôi, không dứt của tác giả.
* Khổ 2
Ảnh
* Khổ 2:
- 2 câu thơ đầu đã vẽ nên một không gian hoang vắng, hiu quạnh:
Nghệ thuật đảo ngữ cùng từ láy “lơ thơ”, “đìu hiu” đặc biệt gợi cảm đã gợi lên sự thưa thớt, hoang vắng, lạnh lẽo. Câu thơ “Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều” là câu thơ có nhiều cách hiểu nhưng dẫu hiểu theo cách nào thì câu thơ vẫn gợi lên trong lòng người đọc nỗi buồn, sự hoang vắng, tàn tạ, thiếu vắng đi sự sống của con người.
- 2 câu sau, không gian như được mở rộng cả về bốn phía làm cho cảnh vật vốn đã vắng vẻ lại càng thêm cô liêu và tĩnh mịch hơn => Gợi lên cả nỗi buồn, sự cô đơn đến tột cùng của lòng người.
* Khổ 3
Ảnh
* Khổ 3:
Hình ảnh “bèo dạt về đâu hàng nối hàng”: gợi lên hình ảnh về kiếp người, cõi nhân sinh trôi nổi, không biết rồi sẽ đi đâu, về đâu. Nghệ thuật phủ định được lặp lại: “không một chuyến đò ngang”, “không cầu”.
→ Ở nơi đây không có bất cứ thứ gì gắn kết đôi bờ với nhau, nó thiếu đi dấu vết của sự sống, của bóng hình con người và hơn hết là tình người, mối giao hòa, thân mật giữa con người với nhau.
* Khổ 4
Ảnh
* Khổ 4:
- Hai câu thơ đầu khổ thơ: Vẽ nên một bức tranh thiên nhiên chiều tà với vẻ đẹp hùng vĩ, nên thơ.
Hình ảnh những đám mây trắng cứ hết lớp này đến lớp khác nối tiếp nhau “đùn” lên dưới ánh nắng chiều như tạo nên những quả núi dát bạc. Hình ảnh cánh chim xuất hiện như ánh lên một tia ấm áp cho cảnh vật song nó vẫn không làm vơi đi nỗi buồn trong sâu thẳm tâm hồn của nhà thơ.
* tiếp
Ảnh
* Khổ 4:
- Hai câu thơ cuối đã thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết, cháy bỏng của tác giả:
Hình ảnh “dờn dợn vời con nước” không chỉ tả những đợt sóng lan xa mà hơn thế nó còn gợi lên cảm giác buồn nhớ đến vô tận của nhà thơ - nỗi buồn của người xa xứ đang nhớ quê hương da diết. Câu thơ cuối đậm chất cổ điển khép lại bài thơ đã diễn tả một cách chân thực và rõ nét niềm thương nhớ quê hương đất nước của nhà thơ.
3. Kết bài
3. Kết bài
Ảnh
Khái quát những nét đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của bài thơ và những cảm nhận của bản thân.
Tổng kết
- Tổng kết
Ảnh
Tổng kết:
Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài sau: "Bài 2. Cấu tứ và hình ảnh trong thơ trữ tình. Thực hành đọc. Thời gian".
- Cảm ơn
Ảnh