BÀI 1. CÂU CHUYỆN VÀ ĐIỂM NHÌN TRONG TRUYỆN KỂ. THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 1. CÂU CHUYỆN VÀ ĐIỂM NHÌN TRONG TRUYỆN KỂ
THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT
Khởi động
- Câu hỏi
Ảnh
- Khởi động:
Trong quá trình hội nhập quốc tế và hiện đại hóa thì tre ngày nay lại trở thành những sản phẩm văn hóa có giá trị thẩm mỹ cao được nhiều khách mước ngoài ưa thích, như những mặt hàng dùng để trang trí ở những nơi sang trọng: đèn chụp bằng tre, đĩa đan bằng tre…
Thảo luận nhận xét về ngôn ngữ của 2 ví dụ sau:
Đoạn văn 1:
+ Đoạn văn 2
Ảnh
- Khởi động:
A: Bác đan những cái đĩa, những cái đèn chụp, giỏ đựng đồ bằng tre ạ? B: Ừ! Đây là những vật dụng đan bằng tre để xuât khẩu cháu ạ! Người nước ngoài họ thích lắm, họ đặt hàng liên tục. A: Thế ạ! Tre nước mình trở thành sản phẩm tiêu dùng tốt quá bác nhỉ? B: Ừ! Đây là hàng thủ công mỹ nghệ đặc biệt và an toàn đấy cháu.
Đoạn văn 2:
Thảo luận nhận xét về ngôn ngữ của 2 ví dụ sau:
- Gợi ý
- Gợi ý:
Ảnh
- Ở đoạn văn 1: Người nói và người nghe tiếp xúc gián tiếp với nhau và sử dụng chữ viết làm phương tiện để trao đổi thông tin. - Ở đoạn văn 2: Người nói và người nghe tiếp xúc trực tiếp với nhau và sử dụng ngôn ngữ âm thanh làm phương tiện để trao đổi thông tin.
Hình thành kiến thức
HĐ1: Củng cố kiến thức đã học
Ảnh
HĐ1: Củng cố kiến thức đã học
- Nhiệm vụ
- Nhiệm vụ:
Ảnh
Dựa vào kiến thức đã học, nhớ lại và trả lời: * Trình bày khái niệm về ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết? * Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết là gì?
- Khái niệm ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
Ảnh
- Khái niệm ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
Ngôn ngữ nói: Trong giao tiếp bằng ngôn ngữ nói, người nói và người nghe tiếp xúc trực tiếp với nhau thay vai luân phiên. Vì vậy, người nói ít có điều kiện gọt gia lời nói. Ngôn ngữ viết: Là ngôn ngữ được thể hiện bằng chữ viết trong văn bản và được tiếp nhận bằng thị giác.
- Đặc điểm ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
Ảnh
- Đặc điểm ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
Có tính biểu cảm tính cụ thể và cá thể cao. Nếu không có phương tiện hỗ trợ thì nó chỉ tồn tại nhất thời và truyền đi trong phạm vi không gian hạn chế. Người nói trong nhiều trường hợp có thể sử dụng cách phát âm địa phương, biệt ngữ. Có thể sử dụng phát huy tác dụng của ngữ điệu, điệu bộ, nét mặt để tăng hiệu quả giao tiếp.
* Ngôn ngữ nói:
+ Ngôn ngữ viết
- Đặc điểm ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
Đòi hỏi người viết phải tuân thủ các quy định về chính tả, từ vựng, ngữ pháp, bố cục, trình bày, phong cách,... Đặc biệt ngôn ngữ viết có thể dùng các kiểu câu dài nhiều thành phần phức tạp.
* Ngôn ngữ viết:
Ảnh
HĐ2: Luyện tập
Ảnh
HĐ2: Luyện tập
- Nhiệm vụ 1
Ảnh
- Nhiệm vụ 1:
Nhận xét các đặc điểm của ngôn ngữ nói được mô phỏng, tái tạo trong hai đoạn trích trong SGK trang 36.
a. Đặc điểm của ngôn ngữ nói được mô phỏng, tái tạo trong đoạn trích
Ảnh
Hình vẽ
a. Đặc điểm của ngôn ngữ nói được mô phỏng, tái tạo trong đoạn trích
Tác giả thay vai liên tục từ người kể chuyện đến lời của nhân vật Tràng, thể hiện rõ tâm trạng của nhân vật Tràng khi thị bất ngờ xuất hiện. Trong lời thoại của nv, tác giả sử dụng những từ cảm thán như "À", "Hà", "nhá", "đấy" và những từ địa phương như "hờ".
Cách sử dụng ngôn ngữ nói vào trong văn viết, tác giả giúp người đọc có thể dễ dàng nắm bắt được tâm lí, cảm xúc của nhân vật qua những ngôn từ hết sức gần gũi, cụ thể => Làm nổi bật nên cuộc gặp gỡ đầy bất ngờ và trớ trêu trong tình thế khó khăn của 2 con người điển hình của nạn đói.
b. Đặc điểm của ngôn ngữ nói được mô phỏng tái tạo trong đoạn trích
Ảnh
Hình vẽ
b. Đặc điểm của ngôn ngữ nói được mô phỏng tái tạo trong đoạn trích
Tác giả sử dụng linh hoạt từ ngữ của văn nói như "biết gì", "ơi", "rồi", "ai"....
Qua cách sử dụng linh hoạt ngôn ngữ nói, tác giả muốn thể hiện sự gian xảo trong lời nói cũng như con người của bá Kiến, chỉ bằng một vài câu nói ngắn gọn ông đã có thể xoa dịu được một Chí Phèo say rượu, hung hăng. Trọng lượng của lời nói không chỉ thể hiện ở nhữung câu từ trau chuốt, đôi khi sự đơn giản, dễ hiểu lại có giá trị thuyết phục đối với người nghe cao hơn.
- Nhiệm vụ 2
Ảnh
- Nhiệm vụ 2:
Phân tích đặc điểm cơ bản của ngôn ngữ viết trong đoạn trích ở bài tập 2 SGK trang 38.
+ Gợi ý
Ảnh
- Gợi ý:
Tác giả đã dụng công trong việc trau chuốt từ ngữ, cấu trúc để gợi lên khung cảnh tang tóc, thê lương của xóm ngụ cư khi cái đói tràn về. Câu văn ngắn cùng cách diễn tả đơn giản "Người chết như ngả rạ", "Cái đói đã tràn đến xóm này tự lúc nào"...
Nhiều từ láy mang ý nghĩa biểu tượng "xác xơ", "ngăn ngắt", "úp súp", "heo hút",...
+ Nhận xét
Ảnh
- Nhận xét:
Gợi lên một khung cảnh rùng rợn, tiêu điều, đáng thương mà ở đó con người dường như trở thành những bóng ma vật vờ, đợi chờ cái chết. Cái đói năm Ất Dậu đã tràn đến xóm ngụ cư, bao trùm lên cảnh vật và con người, gợi mở ra một tương lai đen tối, cái chết cận kề đang chờ đón họ. 
HĐ3: Vận dụng
Ảnh
HĐ3: Vận dụng
- Bài 1
Ảnh
Bài 1: Phân tích lỗi và chữa lỗi những câu sau đây: 1. Trong thơ ca Việt Nam thì đã có nhiều bức tranh mùa thu đẹp hết ý. 2. Còn như máy móc, thiết bị do nước ngoài đưa vào góp vốn thì không được kiểm soát, họ sẵn sàng khai vống lên đến mức vô tội vạ. 3. Cá, rùa, ba ba, ếch nhái, chim ở gần nước thì như cò, vạc, vịt, ngỗng,...thì cả ốc, tôm, cua...chúng chẳng chừa ai sất.
- Bài 2
Ảnh
Bài 2: Đọc đoạn thơ sau: “Người đi? Ừ nhỉ? Người đi thực Mẹ thà coi như chiếc lá bay Chị thà coi như là hạt bụi Em thà coi như hơi rượu say”. (Trích: Tống Biệt Hành ) Yêu cầu HS đọc diễn cảm đoạn thơ. Em có nhận xét như thế nào về cách đọc của bạn? Hãy phân biệt giữa đọc và nói?
Tổng kết
- Tổng kết
Ảnh
Tổng kết:
Ôn lại các nội dung liên quan đến "Đặc điểm ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết". Hoàn chỉnh các BT phần Vận dụng. Soạn bài sau: " Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm truyện ".
- Cảm ơn
Ảnh