BÀI 1. CẠNH TRANH TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 1. CẠNH TRANH TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
Chủ đề 1: Cạnh tranh, cung - cầu trong nền kinh tế thị trường
Mở đầu
Đặt vấn đề
Đọc trường hợp ở Mở đầu (SGK, trang 6) và trả lời câu hỏi:
Em hãy nêu ví dụ về một hàng hóa được cung cấp bởi nhiều chủ thể sản xuất và cho biết sự khác biệt giữa các sản phẩm đó. Theo em, vì sao các chủ thể sản xuất luôn tạo ra sự khác biệt như vậy.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Khác biệt về hương vị
Coca-cola và Pepsi cùng cung cấp một loại sản phẩm là nước ngọt có ga.
Sự khác biệt giữa nước ngọt của Coca-cola và Pepsi:
- Khác biệt về hương vị: + Nước ngọt của hãng Pepsi có hương vị cam quýt. Khi uống ngụm đầu tiên, bạn sẽ cảm nhận thấy vị ngọt hơn so với Coca-cola, nhưng vị ngọt của Pepsi có xu hướng tan nhanh hơn. + Nước ngọt của hãng Coca-cola có hương vị nho khô và vani. Khi uống ngụm đầu tiên, bạn sẽ cảm nhận thấy vị ngọt thanh, dịu nhẹ hơn so với Pepsi, nhưng vị ngọt này có xu hướng lưu lại lâu hơn.
Ảnh
Khác biệt về dinh dưỡng
Coca-cola và Pepsi cùng cung cấp một loại sản phẩm là nước ngọt có ga.
Sự khác biệt giữa nước ngọt của Coca-cola và Pepsi:
- Khác biệt về dinh dưỡng: + Nước ngọt của hãng Pepsi có lượng đường, ca-lo và cafein cao hơn và có axit cân bằng độ chua. + Nước ngọt của hãng Coca-Cola có lượng muối natri cao hơn Pepsi và không có axit cân bằng độ chua.
Ảnh
Khác biệt về chiến lược kinh doanh
Coca-cola và Pepsi cùng cung cấp một loại sản phẩm là nước ngọt có ga.
Sự khác biệt giữa nước ngọt của Coca-cola và Pepsi:
- Khác biệt về chiến lược kinh doanh: + Hãng Coca-Cola phát triển theo hướng ưu tiên những yếu tố thuộc về cảm xúc, quá khứ của con người. + Hãng Pepsi lại hướng thương hiệu của mình phát triển theo hướng hiện đại, trẻ trung và năng động hơn.
Ảnh
=> Các chủ thể sản xuất kinh doanh luôn tạo ra sự khác biệt giữa các sản phẩm, nhằm tạo ưu thế cạnh tranh, thu hút người tiêu dùng chú ý đến sản phẩm của mình.
Khái niệm
Đặt vấn đề
Em hãy đọc trường hợp trong mục 1 sgk tr6, 7 sau để trả lời câu hỏi:
Ảnh
1. Khái niệm cạnh tranh
a. Các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh nước giải khát Việt Nam đã thực hiện những hoạt động gì để tạo ra sự khác biệt cho sản phẩm của mình? b. Theo em, những hoạt động đó có phải là cạnh tranh không? Vì sao?
Câu hỏi 1 (1. KHÁI NIỆM CẠNH TRANH )
Hình vẽ
Ảnh
Thảo luận
a. Các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh nước giải khát Việt Nam đã thực hiện những hoạt động cho sản phẩm của mình:
- Lựa chọn chiến lược đa dạng hoá sản phẩm, nâng cao chất lượng, tìm cách giảm chi phí sản xuất và tạo ra sự khác biệt về sản phẩm… - Tạo ra các loại sản phẩm nước giải khát có nguồn gốc từ thiên nhiên như nước cam, chanh, nho, nha đam,...
Câu hỏi 2 (1. KHÁI NIỆM CẠNH TRANH )
b. Những hoạt động trên của các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh nước giải khát Việt Nam chính là biểu hiện của cạnh tranh. Vì: những hoạt động này hướng tới các mục tiêu là:
- Giành điều kiện thuận lợi trong sản xuất, kinh doanh hàng hóa. - Tạo ra sự khác biệt về sản phẩm để thu hút người tiêu dùng, từ đó có thể thu về lợi ích kinh tế cao nhất.
Ảnh
Kết luận (1. KHÁI NIỆM CẠNH TRANH )
Kết luận
Cạnh tranh là sự ganh đua giữa các chủ thể tham gia thị trường nhằm giành điều kiện thuận lợi trong sản xuất, mua bán, tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ để có thể thu về lợi ích kinh tế cao nhất.
Ảnh
Hình vẽ
Nguyên nhân
Đặt vấn đề
Em hãy đọc trường hợp trong sgk để trả lời câu hỏi:
2, Nguyên nhân dẫn đến cạnh tranh
a. Em hãy cho biết những chủ thể sản xuất kinh doanh được nhắc đến trong các trường hợp trên. Các chủ thể đó có sự khác biệt gì với nhau? b. Vì sao các chủ thể đó luôn phải nỗ lực chinh phục người tiêu dùng? Những yếu tố nào giúp sản phẩm thu hút được sự chú ý của người tiêu dùng?
Câu hỏi 1 (2. NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN CẠNH TRANH )
a. Em hãy cho biết những chủ thể sản xuất kinh doanh được nhắc đến trong các trường hợp trên. Các chủ thể đó có sự khác biệt gì với nhau?
Trả lời
Trường hợp 1: - Những chủ thể được nhắc đến là: hộ gia đình; chủ trang trại; hợp tác xã; doanh nghiệp… - Giữa các chủ thể có sự khác biệt về công nghệ sản xuất sản phẩm. Ví dụ: + Hộ gia đình chế biến nông sản theo phương pháp thủ công truyền thống. + Các chủ trang trại; hợp tác xã; doanh nghiệp… tạo ra sản phẩm thông qua công nghệ sản xuất hiện đại hơn. => Sự khác biệt về công nghệ sản xuất này đã góp phần tạo nên sự đa dạng về chủng loại sản phẩm, chất lượng, mẫu mã và giá cả sản phẩm.
Câu hỏi 2 (2, NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN CẠNH TRANH )
b. Vì sao các chủ thể đó luôn phải nỗ lực chinh phục người tiêu dùng? Những yếu tố nào giúp sản phẩm thu hút được sự chú ý của người tiêu dùng?
Trả lời
- Mục đích cuối cùng của các chủ thể sản xuất kinh doanh là: bán được nhiều sản phẩm, qua đó để tăng doanh thu, lợi nhuận. Vì vậy, các chủ thể sản xuất kinh doanh luôn phải nỗ lực chinh phục người tiêu dùng. - Một số yếu tố giúp sản phẩm thu hút được sự chú ý của người tiêu dùng là: giá cả, mẫu mã, chất lượng, tính năng, công dụng… của sản phẩm - Giữa các chủ thể có sự khác biệt về nguồn lực sản xuất, bao gồm: vốn, công nghệ, mức độ chuyên nghiệp…
Kết luận (2. NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN CẠNH TRANH )
- Cạnh tranh trên thị trường diễn ra là do: + Các chủ thể kinh tế có sự khác biệt về hình thức sở hữu nguồn lực; + Các chủ thể này lại tồn tại độc lập với nhau; + Chủ thể nào cũng hành động trước hết vì lợi ích của mình.
Kết luận
Ảnh
Những lợi ích về kinh tế dẫn đến cạnh tranh
Vai trò
Câu hỏi 1
3. Vai trò của cạnh tranh trong nền kinh tế
Em hãy đọc trường hợp ở mục 2 và thông tin ở mục 3 (SGK-trang 8) để trả lời câu hỏi:
a. Doanh nghiệp H đã làm gì để giành thắng lợi trong cạnh tranh? Điều này có tác dụng gì đối với sản xuất kinh doanh và doanh nghiệp?
Trả lời
- Để giành thắng lợi trong cạnh tranh, doanh nghiệp H đã: đầu tư máy móc hiện đại hơn, sử dụng dây chuyền công nghệ mới, tự động hoá một số công đoạn sản xuất. - Tác dụng: nhờ việc hoàn thiện quy trình sản xuất, doanh nghiệp H đã rút ngắn được 1/3 thời gian sản xuất, giảm 50% nhân công vận hành, giảm chi phí nhân công 5 lần đối với mỗi sản phẩm và năng suất lao động tăng gần 5 lần so với công nghệ cũ.
Câu hỏi 2 (3. VAI TRÒ CỦA NỀN KINH TẾ TRONG CẠNH TRANH)
b. Cạnh tranh giữa những người cung cấp dịch vụ taxi đem lại lợi ích gì cho người tiêu dùng?
Trả lời
Cạnh tranh giữa những người cung cấp dịch vụ Taxi đã giúp cho khách hàng được hưởng nhiều lợi ích hơn, ví dụ như: được tiếp cận với các dịch vụ taxi có chất lượng tốt, giá cả hợp lí hơn; nhận được thái độ phục vụ, hướng dẫn tận tình hơn.
Ảnh
Kết luận (3. VAI TRÒ CỦA NỀN KINH TẾ TRONG CẠNH TRANH)
Kết luận
Cạnh tranh trong nền kinh tế có vai trò:
+ Cạnh tranh là động lực thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển. Để giành được lợi nhuận tối đa, các chủ thể sản xuất kinh doanh luôn tìm cách tận dụng tốt nhất các nguồn lực và lợi thế, tích cực ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất. + Cạnh tranh tạo điều kiện để người tiêu dùng được tiếp cận hàng hóa dịch vụ chất lượng tốt, phong phú về mẫu mã, chủng loại, giá cả hợp lý. Do đó, nhu cầu của người tiêu dùng và xã hội được đáp ứng ngày càng tốt hơn. + Nhờ có cạnh tranh, các nguồn lực kinh tế được sử dụng linh hoạt và hiệu quả, cạnh tranh trở thành động lực cho sự phát triển của nền kinh tế thị trường.
Cạnh tranh không lành mạnh
Nhiệm vụ
4. Cạnh tranh không lành mạnh
Nghiên cứu trường hợp trong mục 4 (SGK-trang 9) để trả lời câu hỏi sau:
a. Theo em, hành vi của doanh nghiệp B là thể hiện cạnh tranh như thế nào? Hành vi đó vi phạm điều gì trong nguyên tắc cạnh tranh? Việc cạnh tranh như vậy dẫn đến hậu quả gì? b. Từ các trường hợp trên, em hiểu thế nào là cạnh tranh không lành mạnh? c. Theo em các chủ thể sản xuất kinh doanh cần phải làm gì để ngăn ngừa, hạn chế cạnh tranh không lành mạnh?
Các dạng phổ biến (4. CẠNH TRANH KHÔNG LÀNH MẠNH)
Các em xem video dưới đây để biết thêm các dạng cạnh tranh không lành mạnh phổ biến và cách xử lý khi xảy ra các trường hợp này:
Kết luận (4. CẠNH TRANH KHÔNG LÀNH MẠNH)
Kết luận
- Cạnh tranh không lành mạnh là hành vi trái với nguyên tắc thiện chí, trung thực, tập quán thương mại và các chuẩn mực trong sản xuất, kinh doanh, gây thiệt hại hoặc có thể gây thiệt hại tới quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể khác. - Ngăn ngừa, hạn chế cạnh tranh không lành mạnh là nhiệm vụ của mỗi cá nhân, của toàn xã hội, đặc biệt là của nhà nước.
Ảnh
Luyện tập
Ảnh
LUYỆN TẬP
Khoanh vào đáp án đặt trước câu trả lời đúng
Câu hỏi 1
Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Câu tục ngữ "Thương trường như chiên trường" phản ánh quy luật kinh tế nào?
Quy luật cung cầu
Quy luật cạnh tranh
Quy luật lưu thông tiền tệ
Quy luật giá trị
Câu hỏi 2
Bài tập trắc nghiệm
Câu 2: Sự cạnh tranh vi phạm pháp luật và các chuẩn mực đạo đức là cạnh tranh:
Không lành mạnh
Không bình đẳng
Tự do
Không đẹp
Câu hỏi 3
Bài tập trắc nghiệm
Câu 3: Người sản xuất kinh doanh cải tiến máy móc hiện đại và nâng cao trình độ chuyên môn cho người lao động là thể hiện mặt tích cực nào dưới đây của cạnh tranh?
Kích thích lực lượng sản xuất phát triển, năng suất lao động
Khai thác tối đa mọi nguồn lực của đất nước
Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hội nhập kinh tế quốc tế
Góp phần ổn định thị trường hàng hóa
Câu hỏi 4
Bài tập trắc nghiệm
Câu 4: Thấy quán ăn của mình không đông khách bằng các quán ăn khác trong cùng khu phố, A có ý định bán thêm một vài món mới, đổi mới phong cách, cải thiện thái độ phục vụ khách hàng, đầu tư nơi để xe... Nếu là bạn của A, em sẽ:
Khuyên A cứ giữ y như cũ
Không thèm quan tâm
Ủng hộ với cách làm của A
Khuyên A dùng mánh khóe để buôn bán
Câu hỏi 5
Bài tập trắc nghiệm
Câu 5: Vì quán cà phê của mình vắng khách trong khi quán đối diện của nhà anh H khách lại rất đông nên anh K đã thuê kẻ xấu ngày nào cũng quậy phá quán của anh H. Vậy, gia đình G đã:
Cạnh tranh tiêu cực
Cạnh tranh lành mạnh
Chiêu thức trong kinh doanh
Cạnh tranh không lành mạnh
Dặn dò
Hình vẽ
DẶN DÒ VỀ NHÀ
- Thực hiện yêu cầu các bài tập ở phần Luyện tập và phần Vận dụng (SGK, trang 9 - 10) - Làm bài tập trong Sách BT - Đọc và tìm hiểu trước Bài 2: Cung - cầu trong nền kinh tế thị trường
Cảm ơn