BÀI 8. BI KỊCH. TÔI MUỐN ĐƯỢC LÀ TÔI TOÀN VẸN
Trang bìa
Trang bìa
BÀI 8. BI KỊCH
TÔI MUỐN ĐƯỢC LÀ TÔI TOÀN VẸN
Thực hành đọc hiểu:
Ảnh
Khởi động
Khởi động
- Khởi động:
Ảnh
Em đã từng xem một vở kịch được diễn trên sân khấu hay chưa? Theo em, kịch được trình diễn trên sân khấu có nhưng gì khác với văn bản kịch?
I. Tìm hiểu chung
- Hoạt động nhóm
Ảnh
I. Tìm hiểu chung
Hình vẽ
Hoạt động nhóm:
Nêu một số nét cơ bản về tác giả Lưu Quang Vũ và xuất xứ của văn bản "Tôi muốn được là tôi toàn vẹn".
Ảnh
1. Tác giả
1. Tác giả
Ảnh
Hình vẽ
Quê quán: Đà Nẵng. Là một nghệ sĩ đa tài, một nhà viết kịch xuất sắc nhưng gặp nhiều bất hạnh. Ông, vợ và con trai cùng mất trong một vụ tai nạn giao thông. Năm 2000, ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
Ảnh
+ Các tác phẩm tiêu biểu
Các tác phẩm tiêu biểu: Hồn Trương Ba, da hàng thịt; Sống mãi tuổi 17; Nàng Sita; Ngọc Hân công chúa...
Ảnh
Ảnh
Ảnh
2. Tác phẩm
Ảnh
2. Tác phẩm
Văn bản trích trong vở kịch "Hồn Trương Ba da hàng thịt", thuộc cảnh VII, hồi kết. Viết năm 1981, năm 1984 ra mắt công chúng. Từ một cốt truyện dân gian, Lưu Quang Vũ đã xây dựng thành một vở kịch nói hiện đại, đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng triết lí và nhân văn sâu sắc.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Xung đột trong bi kịch
Ảnh
1. Xung đột trong bi kịch
Hình vẽ
Hoạt động nhóm:
Cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Xác hàng thịt cho thấy xung đột nào trong Hồn Trương Ba? Em có nhận xét gì về sự thay đổi thái độ của Hồn Trương Ba trong cuộc đối thoại với Xác Hàng Thịt? Ý nghãi của sự thay đổi là gì? Sự khác biệt đến mức đối lập về QĐ giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích được thể hiện qua những lời thoại tiêu biểu nào? Sự khác biệt này có vai trò gì trong việc XD xung đột kịch?
a. Đoạn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt
Ảnh
a. Đoạn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt
Bi kịch bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo. Không chỉ linh hồn mới có tiếng nói và sức mạnh, thể xác cũng có sức mạnh bản năng ghê gớm của nó. Nhiều người chỉ vun vén cho phần hồn mà bỏ bê, coi thường phần xác. Cuộc đấu tranh giữa cái thanh cao và cái tầm thường.
+ Nhận xét
Ảnh
Ảnh
a. Đoạn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt
Hình vẽ
Sự thay đổi thái độ của Hồn Trương Ba trong cuộc đối thoại với Xác hàng thịt từ hùng hồn, kiên quyết đã trở nên yếu ớt hơn say khi nghe phần xác đưa ra minh chứng.
Ảnh
b. Sự khác biệt về quan điểm giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
Ảnh
Ảnh
b. Sự khác biệt về QĐ giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích
+ tiếp (b. Sự khác biệt về quan điểm giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích)
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Trương Ba đã trách Đế Thích rằng: "Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết!"
Ảnh
Trương Ba sống dựa vào xác hàng thịt đã khiến hồn ông trở thành nô lệ cho thân xác và không được sống thật với con người mình => Sự khác biệt có vai trò thúc đẩy cao trào trong việc xây dựng xung đột kịch.
2. Vai trò của chỉ dẫn sân khấu
Ảnh
2. Vai trò của chỉ dẫn sân khấu
Hình vẽ
Hoạt động nhóm:
Tìm những ví dụ tiêu biểu cho thấy các chỉ dẫn sân khấu có vai trò quan trọng trong việc làm sáng tỏ bối cảnh, hành động, tâm trạng nhân vật, sự biến đổi và vận động của xung đột kịch.
Ảnh
+ tiếp
2. Vai trò của chỉ dẫn sân khấu
Hình vẽ
Ví dụ 1: Đoạn chỉ dẫn "Tới đây, bắt đầu lớp kịch... chỉ còn là thân xác".
Hình vẽ
Miêu tả một cách rõ nét, khung cảnh diễn ra việc thay đổi thân xác cho Trương Ba. Diễn viên, người đọc dễ theo dõi và hình dung được các hoạt động xảy ra.
Hình vẽ
Ví dụ 2: Đoạn chỉ dẫn "Hồn Trương Ba bần thần...ngồi lặng bên chõng".
Hình vẽ
Nêu rõ diễn biến, tình tiết của vở kịch. Diễn viên sẽ biết được đến đoạn này phải vào vai nào cho hợp lí, phải thay đổi diễn xuất cho đúng với nhân vật.
Hình vẽ
Hình vẽ
+ tiếp
2. Vai trò của chỉ dẫn sân khấu
Hình vẽ
Ví dụ 3: Câu chỉ dẫn "như tuyệt vọng" trước lời thoại "Trời!" của Hồn Trương Ba
Hình vẽ
Thuật lại rõ nét tâm trạng của nhân vật trong hoàn cảnh câu chuyện.
Hình vẽ
Ảnh
3. Nhân vật trong bi kịch
Ảnh
3. Nhân vật trong bi kịch
Hình vẽ
Hoạt động nhóm:
Điều gì đã khiến Hồn Trương Ba cương quyết lựa chọn cái chết cho mình? Theo em, cái chết này cho thất đặc điểm nào của nhân vật trong thể loại bi kịch?
Ảnh
+ tiếp
3. Nhân vật trong bi kịch
Hình vẽ
Hồn Trương Ba cương quyết lựa chọn cái chết
Trương Ba cảm thấy đau khổ, chán nản và xấu hổ khi phải sống dưới thân xác của Hàng thịt. Trương Ba thấy mình dần thay đổi, dần trở nên giống xác hàng thịt. Là con người bị tha hoá tính cách, bị từ chối vởi người thân, không được sống là mình.
Ảnh
+ tiếp
Ảnh
Ảnh
3. Nhân vật trong bi kịch
Hình vẽ
Cái chết này cho thấy đặc điểm bi kịch của con người khi sống mà không được là chính mình của nhân vật trong thể loại bi kịch.
Ảnh
III. Tổng kết
- Làm việc nhóm
Ảnh
III. Tổng kết
Hình vẽ
Hoạt động nhóm:
Từ nội dung văn bản "Tôi muốn được là tôi toàn vẹn", em hãy nêu giá trị nội dung và đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm.
1. Nội dung
Ảnh
1. Nội dung
Đoạn trích cho thấy, được sống là một điều quý giá nhưng chỉ khi ta được là chính mình, sống một cách trọn vẹn với theo đuổi và phát huy những giá trị tốt đẹp của bản thân còn là một điều quý giá hơn. Sự sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi mà con người được sống đúng với quy luật của tự nhiên với sự hài hoà, đồng điệu giữa thể xác và tâm hồn.
2. Nghệ thuật
Ảnh
Hình vẽ
2. Nghệ thuật
Thể loại: Bi kịch. Tình huống kịch: đầy căng thẳng đạt đến cao trào rồi giải quyết mâu thuẫn một cách logic, hợp lí, thoả đáng. Đối thoại, độc thoại: sắc nét, giúp nhân vật bộc lộ bản chất, suy nghĩ cá nhân, giúp khán giả suy ngẫm về những triết lí được gửi gắm trong mỗi câu thoại của các nhân vật. Mang đến vấn đề muôn thuở: Lối sống giả dối của con người.
Luyện tập - Vận dụng
Luyện tập
Ảnh
Luyện tập:
Hình vẽ
Nêu suy nghĩa về quan niệm sống: "Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn" được rút ra từ trong đoạn trích.
Ảnh
Vận dụng
- Vận dụng:
Em tâm đắc nhất với triết lí nhân sinh nào trong đoạn trích "Tôi muốn được là tôi toàn vẹn"? Triết lí ấy còn có ý nghĩa như thế nào với cuộc sống hôm nay?
Ảnh
Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
Tổng Kết:
Ôn lại kiến thức đã học. Hoàn thành phần Luyện tập - Vận dụng. Chuẩn bị bài:"Bài 8. Bi kịch. Thực hành tiếng Việt trang 110".
Cảm ơn
Ảnh