BÀI 6. THỰC HÀNH TIẾNG VIỆTTHÀNH NGỮ - NÓI QUÁ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 6. THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT THÀNH NGỮ - NÓI QUÁ
Thành ngữ
Thành ngữ
Ảnh
THÀNH NGỮ
Bài tập 1
Bài tập 1: Chỉ ra và giải nghĩa thành ngữ trong các câu sau
a. Tất cả những cái đó cám dỗ tôi hơn là qui tắc về phân từ; nhưng tôi cưỡng lại được, và ba chân bốn cẳng chạy đến trường.
ba chân bốn cẳng Thành ngữ
→ (đi/chạy) hết sức nhanh và vội vã
b. Lại có khi tôi cảm thấy mình dũng mãnh đến nỗi dù có phải chuyển núi dời sông tôi cũng sẵn sàng.
chuyển núi dời sông thành ngữ
→ chỉ việc khó khăn hơn mức bình thường.
Bài tập 2
Bài tập 2: Thử thay thành ngữ (in đậm) trong các câu sau bằng từ ngữ có ý nghĩa tương đương, rồi rút ra nhận xét
a. Thành có bao nhiêu gỗ hỏng bỏ hết và bao nhiêu vốn liếng đi đời nhà ma sạch. (Đẽo cày giữa đường)
→ Từ ngữ có ý nghĩa tương đương với thành ngữ (in đậm): đều mất, đi đời, không còn gì …
b. Giờ đây công chúa là một chị phụ bếp, thôi thì thượng vàng hạ cám việc gì cũng phải làm. (Vua chích choè)
→ Từ ngữ có ý nghĩa tương đương với thành ngữ (in đậm): (việc) nặng hay nhẹ có đủ cả
Bài tập 2
Bài tập 2: Thử thay thành ngữ (in đậm) trong các câu sau bằng từ ngữ có ý nghĩa tương đương, rồi rút ra nhận xét
Nhận xét: Sử dụng thành ngữ sẽ giúp việc diễn đạt nghĩa trong câu trở nên súc tích, gợi nhiều liên tưởng và gây ấn tượng hơn.
Bài tập 3: Nhận xét về việc sử dụng thành ngữ đẽo cày giữa đường ở hai trường hợp sau:
a. Anh làm việc này chắc nhiều người góp cho những ý kiến hay. Khác gì đẽo cày giữa đường.
b. Chín người mười ý, tôi biết nghe theo ai bây giờ? Thật là đẽo cày giữa đường.
Bài tập 3
Bài tập 3: Nhận xét về việc sử dụng thành ngữ đẽo cày giữa đường ở hai trường hợp sau:
a. Anh làm việc này chắc nhiều người góp cho những ý kiến hay. Khác gì đẽo cày giữa đường.
→ Nội dung của câu trước với câu sau thiếu lôgic (không hợp lí), gây khó hiểu.
b. Chín người mười ý, tôi biết nghe theo ai bây giờ? Thật là đẽo cày giữa đường.
→ Nội dung ở câu sau liên quan chặt chẽ với nội dung của câu đứng trước, biểu đạt được điều muốn nói một cách súc tích, gây ấn tượng.
Nhận xét: Muốn sử dụng thành ngữ có hiệu quả, biểu đạt được điều muốn nói một cách bóng bẩy, ngắn gọn, … thì người dùng cần hiểu đúng nghĩa của thành ngữ đó.
Bài tập 4
Bài tập 4: Đặt câu có sử dụng thành ngữ (đã cho/sgk 11)
a. Học một biết mười
→ Lan là một cô bé thông minh, “học một biết mười”.
b. Học hay, cày biết
→ Nam là người “học hay, cày biết” thật đáng ngưỡng mộ.
c. Mở mày mở mặt
→ Tôi cố gắng thi đậu đại học để cha mẹ được “mở mày mở mặt” với người ta.
d. Mở cờ trong bụng
→ Tôi vui như “mở cờ trong bụng” khi nhìn thấy tên mình đứng đầu trong kì thi học sinh giỏi cấp thành phố.
Nói quá
Nói quá
Ảnh
NÓI QUÁ
Bài tập 1
Bài tập 1: Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nói quá trong những câu tục ngữ sau:
a. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối
chưa nằm đã sáng
chưa cười đã tối
→ Ở nước ta, vào tháng 5 âm lịch thì ngày dài đêm ngắn; tháng 10 âm lịch thì ngày ngắn đêm dài (kiến thức Địa lí) → cách diễn đạt ấn tượng, gợi cảm xúc, gây chú ý để ta lưu tâm đến thời gian ở 2 tháng này nhằm chủ động trong công việc.
b. Ngày vui ngắn chẳng đầy gang
Ngày vui ngắn chẳng đầy gang
→ Gợi cảm xúc (tiếc nuối): khi vui thời gian thường trôi nhanh.
Bài tập 1
Bài tập 1: Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nói quá trong những câu tục ngữ sau:
c. Thuận vợ thuận chồng tát bể Đông cũng cạn.
tát bể Đông cũng cạn.
→ cách diễn đạt ấn tượng, gợi cảm xúc: khi đồng lòng, cùng chí hướng thì dẫu việc khó đến đâu cũng làm được.
Bài tập 2: Cho biết trong những câu sau, câu nào là nói quá câu nào là nói khoác. Từ đó nêu sự khác nhau giữa nói khoác và nói quá.
a. Cày đồng đang buổi ban trưa Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
→ Nói quá
Bài tập 2
Bài tập 2: Cho biết trong những câu sau, câu nào là nói quá câu nào là nói khoác. Từ đó nêu sự khác nhau giữa nói khoác và nói quá.
b.Trời nóng quá mồ hôi nhỏ xuống ướt sũng cả sàn nhà.
->Nói khoác
c. Sầu đong càng lắc càng đầy Ba thu dọn lại một ngày dài ghê
→ Nói quá
d. Bài văn này tôi chỉ làm vèo trong năm phút thế mà vẫn viết được ba trang.
→ Nói khoác
* Nhận xét: giữa nói khoác và nói quá khác nhau ở mục đích, tác dụng. - Nói quá: Là biện pháp tu từ nhằm mục đích nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm. - Nói khoác: Nhằm làm cho người nghe tin vào những điều không có thực, thường mang tính chất khoe khoang. Nói khoác là một trong những nét tính cách không tốt của con người
Bài tập 3
Bài tập 3: Hãy đặt 4 câu mỗi câu sử dụng một trong số các cụm từ có biện pháp tu từ nói quá sau đây:
a. Buồn nẫu ruột
→ Bài kiểm tra toán được 7 điểm khiến em buồn nẫu ruột.
b. Rụng rời chân tay
→ Nghe tin bà mất, tôi rụng rời chân tay.
c. Cười vỡ bụng
→ Nghe Nam kể chuyện hài, cả lớp được một trận cười vỡ bụng.
d. Mệt đứt hơi
→ Tôi mệt đứt hơi khi vừa chạy xong 100 mét.
Trò chơi củng cố
Trò chơi củng cố
Bài kiểm tra tổng hợp
Câu 1: Biện pháp tu từ nói quá là gì? - A. Là một biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng. - true - B. Là phương tiện tu từ làm giảm nhẹ, làm yếu đi một đặc trưng tích cực nào đó của một đối tượng được nói đến. - false - C. Là một phương thức chuyển tên gọi từ một vật này sang một vật khác. - false - D. Là cách thức xếp đặt để đối chiếu hai sự vật, hiện tượng có mối liên hệ giống nhau. - false - false - false
Câu 2: Tác dụng của biện pháp tu từ trong câu tục ngữ "Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng/ Ngày tháng Mười chưa cười đã tối" là gì? - A. Gây khó hiểu cho người đọc. - false - B. Khiến câu trở nên khó sử dụng. - false - C. Gây ấn tượng mạnh với đêm tháng Năm và ngày tháng Mười rất ngắn. - true - D. Tặng sức gợi hình cho sự diễn đạt. - false - false - false
Câu 3: Biện pháp nói quá ít được dùng trong văn bản nào? - A. Văn bản tự sự - false - B. Văn bản miêu tả - false - C. Văn bản hành chính, khoa học - true - D. Văn bản biểu cảm - false - false - false
Câu 4: câu nào dưới đây là nói khoác? - A. Cày đồng đang buổi ban trưa/ Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày. - false - B. Trời nóng quá, mồ hôi nhỏ xuống ướt sũng cả sàn nhà. - false - C. Bài văn này tôi chỉ làm vèo trong năm phút, thế mà vẫn viết được ba trang. - true - D. Đời người có một gang tay/ Ai hay ngủ ngày còn có nửa gang. - false - false - false
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Vẽ sơ đồ tư duy khái quá kiến thức bài học
Chuẩn bị nội dung bài sau
Hoàn thành bài tập Vận dụng
Ảnh
Kết thúc bài học
Chào tạm biệt
Ảnh