BÀI 14. AN TOÀN LAO ĐỘNG VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG SẢN XUẤT CƠ KHÍ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
Hình vẽ
BÀI 14. AN TOÀN LAO ĐỘNG VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG SẢN XUẤT CƠ KHÍ
Đặt vấn đề
Câu hỏi
Hãy quan sát Hình 14.1 và thực hiện các yêu cầu sau: - Liệt kê những trang bị phục vụ an toàn cho người lao động. - Vì sao người công nhân phải trang bị những đồ bảo hộ đó? - Có yếu tố gì gây ảnh hưởng tới môi trường hay không?
Ảnh
KHỞI ĐỘNG
Hình 14.1. Công đoạn hàn kim loại
Ảnh
Giới thiệu
Trang bị phục vụ an toàn cho người lao động :
Găng tay
Quần áo bảo hộ
Mặt nạ
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
Vì khi hàn , môi trường có chứa khí độc , nhiệt độ , tia sáng có hại . Yếu tố khói bụi ảnh hưởng tới môi trường .
I - An toàn lao động trong sản xuất cơ khí
Thảo luận nhóm
I - An toàn lao động trong sản xuất cơ khí
1. An toàn lao động
* Thảo luận nhóm đôi
Nghiên cứu SGK và thực hiện yêu cầu :
Nêu khái niệm an toàn lao động . Theo em , sự khác biệt giữa tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp là gì ?
Ảnh
Khái niệm
Ảnh
Khái niệm :
An toàn lao động là giải pháp phòng, chống tác động của các yếu tố nguy hiểm để đảm bảo không xảy ra thương tật, tử vong trong quá trình lao động.
So sánh
Ảnh
Ảnh
So sánh tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp
Hình vẽ
Tai nạn lao động là tai nạn xảy ra trong quá trình lao động do kết quả tác động đột ngột từ các yếu tố nguy hiểm bên ngoài làm chết người hoặc làm tổn thương, phá huỷ chức năng hoạt động bình thường của bộ phận nào đó trên cơ thể.
Bệnh nghề nghiệp là bệnh phát sinh do điều kiện lao động có hại của nghề nghiệp tác động đối với người lao động.
Video thực trạng
Video thực trạng an toàn lao động
Khám phá
Ảnh
Khám phá (SGK - tr.69)
Ảnh
Quan sát Hình 14.2 và cho biết:
Người lao động có nguy hiểm gì trong tình huống này? Người lao động đã được trang bị đủ đồ bảo hộ để phòng, chống nguy hiểm chưa?
Hình 14.2. Người lao động thao tác trên máy khoan
Bài làm : - Trong tình huống này người lao động có nguy hiểm như: + Không có dụng cụ bảo hộ: găng tay + Không sử dụng thiết bị hỗ trợ mà trực tiếp cầm, nắm chi tiết. - Người lao động chưa được trang bị đủ đồ bảo hộ để phòng, chống nguy hiểm.
Một số yếu tố
2. Một số yếu tố gây mất an toàn trong sản xuất cơ khí
Hoạt động sản xuất cơ khí sử dụng nhiều loại trang thiết bị khác nhau, mỗi loại chứa đựng các yếu tố nguy cơ khác nhau.
Các bộ phận chuyển động của máy có thể gây va đập, quấn bộ phận hoặc toàn cơ thể vào máy. Điện có thể gây điện giật và ảnh hưởng khác nhau tùy độ lớn dòng điện, thời gian tiếp xúc. Vật văng bắn từ các nguồn như phoi, phôi, dao. Nổ có 2 loại là nổ vật lí và nổ hoá học, cả 2 đều gây nguy hiểm. Nguồn nhiệt từ các bộ phận như đúc, nhiệt luyện, cán. Các hoá chất sử dụng trong sản xuất cơ khí có nguy cơ gây cháy, nổ, nhiễm độc.
Luyện tập
Luyện tập:
Quan sát các hình cảnh báo yếu tố nguy hiểm trong Hình 14.3 và cho biết:
Ý nghĩa các cảnh báo tại các Hình 14.3 a, b, c? Liên hệ các yếu tố nguy hiểm này với các phương pháp gia công cơ khí ở Hình 14.3 d, e, g.
Ảnh
Kiểm tra bài làm
Bài làm :
- Ý nghĩa các cảnh báo tại các Hình 14.3 a, b, c:
Ảnh
- Liên hệ các yếu tố nguy hiểm này với các phương pháp gia công cơ khí ở Hình 14.3 d, e, g.
Ảnh
II - Bảo vệ môi trường trong sản xuất cơ khí
Bảo vệ môi trường
II - Bảo vệ môi trường trong sản xuất cơ khí
1. Bảo vệ môi trường
Ảnh
Bảo vệ môi trường trong sản xuất cơ khí nhằm giữ cho môi trường trong lành, sạch đẹp và đảm bảo vệ sinh công nghiệp. Môi trường trong sản xuất cơ khí gồm môi trường bên trong và bên ngoài nhà máy, phân xưởng. Yếu tố ô nhiễm môi trường có thể phân loại thành: vật lí, hoá học, vi sinh vật.
Ô nhiễm môi trường gồm: nước, không khí, đất và gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người và các sinh vật khác. Ô nhiễm môi trường xảy ra là do con người và cách quản lí của con người.
Yếu tố trực tiếp
2. Các yếu tố gây ô nhiễm môi trường trong sản xuất cơ khí
a) Các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp
Khói bụi trong sản xuất cơ khí phát sinh từ nhiều quá trình như luyện kim, đúc, nhiệt luyện, mài, hàn, cắt và có thể gây ra các khí/khói độc hại như oxide kim loại, CO, NO.
Nước thải trong sản xuất cơ khí bao gồm nước làm mát, các dung dịch sử dụng trong các công đoạn làm sạch, sơn mạ và chứa hàm lượng cao các hoá chất, các hạt kim loại, có thể ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt và cây cối, sinh vật.
Ảnh
Ảnh
Yếu tố gián tiếp
Ảnh
Chất thải rắn từ sản xuất cơ khí bao gồm nhiều loại chất thải như bao bì hóa chất, giẻ lau dính dầu mỡ, thiết bị điện tử hỏng, rác thải sinh hoạt và chất rắn sinh ra từ quá trình làm sạch bề mặt kim loại. Tuy nhiên, chưa có biện pháp xử lý hữu hiệu đối với chất thải chứa kim loại nặng và thành phần độc hại.
b) Các yếu tố ảnh hưởng gián tiếp
Phát triển các khu công nghiệp: Sự phát triển không hợp lí hoặc quá nhanh các khu công nghiệp gây tác động đến môi trường, bao gồm việc san phẳng đất đai, giảm diện tích cây trồng và hệ thống xử lí chất thải không đồng bộ. Hoạt động vận chuyển, sinh hoạt: Hoạt động vận chuyển và các chất thải từ y tế và vệ sinh cũng có thể ảnh hưởng tới môi trường xung quanh các nhà máy cơ khí.
Kết nối năng lực
Kết nối năng lực:
Qua sách, báo, internet và bài học, hãy tìm hiểu và lấy một số ví dụ về hiện tượng mất vệ sinh môi trường trong lĩnh vực gia công cơ khí và chỉ ra nguyên nhân gây nên tình trạng đó.
Bài làm :
Hiện tượng mất vệ sinh môi trường trong lĩnh vực gia công cơ khí và chỉ ra nguyên nhân gây nên tình trạng đó:
Ảnh
Do quá trình luyện kim, đúc, nhiệt luyện, mài, hàn, ...
Nước thải chưa được xử lí được đưa ra môi trường
Rác thải từ hoạt động công nghiệp nói chung, nguyên liệu hư hỏng, quá hạn, …
III. Các biện pháp phòng ngừa mất an toàn lao động và vệ sinh môi trường trong lĩnh vực sản xuất cơ khí
Thảo luận
Ảnh
III. Các biện pháp phòng ngừa mất an toàn lao động và vệ sinh môi trường trong lĩnh vực sản xuất cơ khí
1. Thay đổi công nghệ, thiết bị
Thảo luận
Thay đổi thiết bị, công nghệ mới là gì ?
Lấy ví dụ thay đổi công nghệ ?
Luyện tập 1
Thay đổi thiết bị, công nghệ mới: Thiết bị, công nghệ mới không chỉ nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm mà còn giảm thiểu nguy cơ mất an toàn lao động và ảnh hưởng tới môi trường. Ví dụ thay đổi công nghệ: Thay vì làm sạch phôi sau đúc trong khuôn cát bằng khí áp lực, có thể sử dụng công nghệ phun bi trong buồng kín hoặc hệ thống tự động khép kín để giảm thiểu ảnh hưởng tới môi trường.
Luyện tập 1:
Quan sát Hình 14.5 và cho biết: - Trong Hình 14.5a, robot đang làm gì? Áp dụng phương pháp này so với phương pháp thủ công thì cải thiện gì về vấn đề an toàn và môi trường? - Phương pháp gia công ở Hình 14.5b là phương pháp gì? So với phương pháp gia công truyền thống thì phương pháp gia công này đã cải thiện vấn đề an toàn gì cho người lao động?
Kiểm tra bài làm 1
Ảnh
Hình 14.5. Cải tiến công nghệ
Bài làm :
Trong Hình 14.5a, robot đang phun sơn vỏ ô tô. Áp dụng phương pháp này so với phương pháp thủ công thì giúp con người tránh được độc hại từ sơn và tránh được ô nhiễm môi trường từ chất thải rắn. Phương pháp gia công ở Hình 14.5b là phương pháp tiện trục. So với phương pháp gia công truyền thống thì phương pháp gia công này đã cải thiện vấn đề an toàn lao động.
Biện pháp về kĩ thuật
2. Các biện pháp về kĩ thuật an toàn
Có thể áp dụng một số biện pháp để đảm bảo an toàn lao động, bao gồm: - Che chắn để ngăn chặn yếu tố nguy hiểm tác động đến người lao động. - Áp dụng các biện pháp kĩ thuật an toàn như thông gió, làm mát, lọc bụi. - Thiết lập khoảng cách an toàn giữa các máy và giữa máy với các kết cấu của nhà xưởng. - Sử dụng bảo hộ lao động để bảo vệ các bộ phận trên cơ thể có nguy cơ ảnh hưởng khi làm việc, chẳng hạn như găng tay, mũ bảo hiểm, mắt kính,...
Ảnh
IV - Củng cố
Luyện tập
Luyện tập 2:
Quan sát Hình 14.6 và cho biết: - Biện pháp an toàn trong mỗi hình là biện pháp gì? - Các biện pháp này có tác dụng gì?
Bài làm : - Biện pháp an toàn trong mỗi hình là: + Hình 14.6a: biện pháp che chắn. + Hình 14.6b: biện pháp sử dụng bảo hộ lao động. - Các biện pháp này có tác dụng: + Hình 14.6a: biện pháp che chắn nhằm ngăn chặn các yếu tố nguy hiểm tác động đến người lao động, hạn chế người lao động vô tình hoặc cố ý vào khu vực nguy hiểm. + Hình 14.6b: biện pháp sử dụng bảo hộ lao động để bảo vệ các bộ phận trên cơ thể có nguy cơ ảnh hưởng khi làm việc.
V - Ôn tập chương
Tổng kết chương IV
Ảnh
VI - Dặn dò
1.Hướng dẫn bài học
1. Hướng dẫn học bài
- Học bài - Làm các bài tập SGK - Mỗi học sinh tự Quan sát một xưởng cơ khí mà người học biết và chỉ ra các biện pháp an toàn cũng như các yếu tố chưa đảm bảo an toàn tại đây. - Các em về nhà xem trước bài 15 : KHÁI QUÁT VỀ CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC .
2.Kết bài
Ảnh