BÀI 5. BĂN KHOĂN TÌM LẼ SỐNG. SỐNG HAY KHÔNG SỐNG – ĐÓ LÀ VẤN ĐỀ
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
Văn bản 2:
SỐNG HAY KHÔNG SỐNG - ĐÓ LÀ VẤN ĐỀ
BÀI 5. BĂN KHOĂN TÌM LẼ SỐNG
Ảnh
Khởi động
Khởi động
Ảnh
- Khởi động:
Theo bạn, ngôn ngữ giao tiếp, cách nói năng của một người điên (hay giả điên) và của một người bình thường khác nhau như thế nào? Hãy chia sẻ ý kiến với các bạn trong lớp.
I. Tìm hiểu chung
- Hoạt động nhóm
Ảnh
Hình vẽ
I. Tìm hiểu chung
Hoạt động nhóm:
Trình bày hiểu biết của em về tác giả William Shakespeare? Em hãy trình bày xuất xứ và tóm tắt nội dung của văn bản "Sống hay không sống - Đó là vấn đề".
Ảnh
a. Tác giả
a. Tác giả
Quê quán: Nước Anh. Ông là một nhà văn, nhà viết kịch đại tài của thế giới. Phong cách sáng tác: mang suy nghĩ và tư tưởng lớn về đất nước, về con người. Ông để lại một sự nghiệp văn học đồ sộ với các tác phẩm kịch kinh điển.
William Shakespeare (1564 - 1616)
Ảnh
+ Các tác phẩm tiêu biểu (1. Tác giả)
- Các tác phẩm tiêu biểu: Romeo và Juliet, Hamlet, Chàng lái buôn thành Venise...
Ảnh
Ảnh
Ảnh
b. Tác phẩm
Ảnh
Sáng tác: Vào những năm 1601. Xuất xứ: Trích từ vở kịch "Hamlet (5 hồi)". Đoạn trích "Sống hay không sống? - Đó là vấn đề" thuộc hồi thứ 3 trong vở kịch Hamlet.
b. Tác phẩm
Ảnh
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Xung đột kịch
Ảnh
Hình vẽ
1. Xung đột kịch
Xác định xung đột trong văn bản và cho biết những giằng xé nội tâm của Hamlet (việc lựa chọn giữa sống và chết, giữa những thái độ sống và nhân cách đối lập,...) có tác dụng như thế nào trong việc khơi sâu và phát triển xung đột kịch.
Hoạt động nhóm:
+ Xung đột và xung đột kịch trong Hamlet (1. Xung đột kịch)
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Là sự va chạm, đấu tranh, loại trừ các thế lực đối lập.
Một bên là hoàng tử Hamlet người đang giả điên để âm thầm điều tra về cái chết bí ẩn của vua cha. Một bên là vua Clô-đi-út - kẻ đang dùng quyền uy để trừ khử Hamlet nhằm che giấu tội ác.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
+ Xung đột giữa cái cao cả và cái thấp kém (1. Xung đột kịch)
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Hamlet có HĐ, lẽ sống cao quý chính là hiện thân cho cái cao cả.
Clô-đi-út và triều đình của ông ta hiện thân cho cái thấp kém, cũng hiện thân của XH Đan Mạch đương thời.
+ Xung đột (Trong cảnh I, hồi III) (1. Xung đột kịch)
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hamlet che giấu các ý định, toan tính thực sự của chàng. Hoàn cảnh của Hamlet: Hoàn toàn đơn độc khi chống lại Clô-đi-út và cả một triều đình; Mặt trái của xã hội Đan Mạch.
Những hành động dò xét, nghe lén của vua Clô-đi-út và bọn tay sai để ngăn chặn, thủ tiêu Hamlet.
Xung đột trong nội tâm nhân vật Hamlet (sống hay không sống).
Ảnh
+ Những giằng xé nội tâm của Hamlet (1. Xung đột kịch)
Ảnh
Hình vẽ
Lựa chọn giữa sống và chết. Giữa những thái độ sống và nhân cách đối lập. Hamlet đang khủng hoảng về tinh thần hay đang băn khoăn, do dự. Hamlet cố gắng vượt qua chính mình. Chàng đã vùng lên chống lại những điều xấu xa để tìm lại sự thật, sự công bằng.
Hình vẽ
2. Ngôn ngữ kịch
Ảnh
Hình vẽ
2. Ngôn ngữ kịch
Nhận xét về nghệ thuật xây dựng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại trong văn bản.
Hoạt động nhóm:
Ảnh
+ Nghệ thuật xây dựng ngôn ngữ (2. Ngôn ngữ kịch)
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Hamlet:
Clô-đi-út: Phơi bày tội ác, tâm địa và cả nỗi hoang mang, sợ hãi của y.
Là màn độc thoại nội tâm sâu sắc, đậm chất triết học và tính trí tuệ. Mở ra TG nội tâm phức tạp của chàng.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Thể hiện sinh động tính cách từng NV. Thể hiện tính hành động mạnh mẽ.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
+ Ví dụ (2. Ngôn ngữ kịch)
Quan hệ giữa dân chúng với hôn quân bạo chúa
Ví dụ: Khi Hamlet nói chuyện với Ô-phê-li-a.
Đó vừa là lời ngây dại của người điên. Vừa là tiếng nói tỉnh táo, sắc bén của lương tri.
Ảnh
=> Tấn công vào bộ mặt đạo đức giả của Clô-đi-út và xã hội đương thời.
3. Hành động kịch
Hình vẽ
3. Hành động kịch
Kẻ bảng vào vở, liệt kê một số biểu hiện "hành động bên trong", "hành động bên ngoài" của NV vua Clô-đi-út và Hamlet.
Hoạt động nhóm:
Ảnh
Từ bảng trên, hãy lí giải sự khác biệt giữa con người qua "hành động bên trong" và con người qua "hành động bên ngoài" của mỗi nhân vật. Nhận xét về cách xây dựng, nhân vật và hành động kịch của tác giả trong văn bản.
+ Hành động bên trong và bên ngoài của hai nhân vật
Ảnh
3. Hành động kịch
+ Sự khác biệt giữa hành động bên trong và hành động bên ngoài của mỗi nhân vật. (3. Hành động kịch)
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Thực chất là sự khác biệt giữa động cơ, bản chất bên trong với những biểu hiện bề ngoài của NV.
Trong cuộc chiến sinh tử, các nhân vật thuộc về hai phe đối lập đều phải dùng "mặt nạ" để che giấu động cơ, ý đồ, con người thực của mình.
Hình vẽ
+ Nhận xét (3. Hành động kịch)
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
+ Cách xây dựng nhân vật và hành động kịch (3. Hành động kịch)
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Khắc hoạ xã hội Đan Mạch rối ren, xấu xa lúc bấy giờ qua hình ảnh vua Clô-đi-út nham hiểm, Rô-den-cran và Ghin-đơn-xton hèn hạ...
Hình ảnh hoàng tử Hamlet dù giả điên nhưng là con người thông minh, gan dạ, chính nghĩa.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
4. Chủ đề, thông điệp
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
4. Chủ đề, thông điệp
Xác định chủ đề và cho biết qua văn bản trên, tác giả muốn gửi đến người đọc, người xem thông điệp gì?
Hoạt động nhóm:
a. Chủ đề
Ảnh
a. Chủ đề
Niềm băn khoăn về vấn đề "sống hay không sống" của Hamlet.
Hành động giả điên của chàng.
Ảnh
b. Thông điệp
b. Thông điệp
Mỗi người cần phải vượt lên trên thách thức của hoàn cảnh. Chọn cho mình một thái độ sống cao quý, một cách hiện hữu xứng đánh trong cuộc đời .
Ảnh
Ảnh
III. Kết luận theo thể loại
- Hoạt động nhóm
Ảnh
III. Kết luận theo thể loại
Từ nội dung văn bản "Sống hay không sống - đó là vấn đề", em hãy rút ra đặc trưng của bi kịch.
Ảnh
a. Yếu tố bi kịch
a. Yếu tố bi kịch
Từ chính những mâu thuẫn trong suy nghĩ của nhân vật tạo nên bi kịch. Vẻ ngoài điên dại của Hamlet rất hợp với nội tâm đang bị chấn động dữ dội của nhân vật. Trước mắt những con người vừa thoát khỏi tình trạng tù túng, trì trệ của thời trung cổ là cả cái bể khôn cùng của những tội ác, lừa đảo, bội bạc.
Ảnh
b. Nhân vật chính Hamlet
b. Nhân vật chính Hamlet
Là người có tính cách đa diện, phức tạp. Tính cách nhất quán cả ở cách suy nghĩ, trăn trở và linh cảm bi kịch mang tính xung đột. Gợi lên những cảm nhận về cái chết, linh cảm được những mâu thuẫn, phức tạp xoay quanh nó với những đắn đo, băn khoăn tràn ngập.
Ảnh
c. Hiệu ứng thannh lọc
Ảnh
Hình vẽ
c. Hiệu ứng thanh lọc
Mang trong mình nhiều hoài bão nhưng đứng trước thực tế khủng khiếp, bẩn thỉu Hamlet hoàn toàn mất niềm tin, hi vọng vào cuộc sống. Cảm giác về cái chết, cõi chết luôn trở thành nỗi ám ảnh thường trực trong chàng. Hamlet nhất quan một kiểu ưu suy tư, luôn do dự băn khoăn và trước sau dự cảm chết chóc đều ảnh hưởng sâu sắc đến bi kịch của chàng.
d. Xung đột kịch
Ảnh
d. Xung đột kịch
Xuất phát từ lời độc thoại, giữa hai thái độ mà Hamlet buộc phải lựa chọn. Nêu ra vấn đề "Sống hay không sống...", chàng dàn trải vấn đề ấy ra bằng sự đắn đo và nỗi băn khoăn lớn -> Xung đột ngay trong linh hồn của chàng Hamlet. Xung đột bao trùm: Xung đột giữa hai quan niệm sống. Thể hiện qua cuộc đấu tranh gay gắy giữa những người theo lí tưởng nhân văn chủ nghĩa với những thế lực phản nhân văn.
e. Mâu thuẫn
Ảnh
e. Mâu thuẫn
Hình vẽ
Hình vẽ
Tự đưa ra một vấn đề sau đó lại tự phủ định vấn đề. Khẳng định rồi lại phủ định là biện pháp cơ bản để chàng suy ngẫm mọi lẽ. Mâu thuẫn thậm chí xuất hiện ngay trong linh cảm chết chóc của chàng.
=> Cách giải quyết xung đột: cái chết của Hamlet.
Luyện tập - Vận dụng
Luyện tập
Luyện tập:
Phân tích nhân vật Hamlet trong văn bản. Từ việc đọc "Sống hay không sống - đó là vấn đề" và "Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài", bạn rút ra được những lưu ý gì khi đọc một văn bản kịch?
Ảnh
Vận dụng
Vận dụng:
Thành lập nhóm kịch và sân khấu hoá (một phần hoặc toàn phần) diễn một trong hai văn bản "Vĩnh Biệt Cửu Trùng Đài" và "Sống hay không sống - đó là vấn đề".
Ảnh
Tổng kết
- Tổng kết
Ảnh
Tổng kết:
Vẽ sơ đồ cây kiến thức vừa học. Hoàn thành bài tập phần Luyện tập - Vận dụng. Chuẩn bị bài sau: "Bài 5. Băn khoăn tìm lẽ sống. Chí khí anh hùng".
- Cảm ơn
Ảnh