BÀI 4. XUNG ĐỘT NAM – BẮC TRIỀU, TRỊNH – NGUYỄN
Trang bìa
Trang bìa
Hình vẽ
Ảnh
LỊCH SỬ 8
BÀI 4. XUNG ĐỘT NAM – BẮC TRIỀU, TRỊNH – NGUYỄN
Mục tiêu bài học
Mục tiêu
Học xong bài này, em sẽ:
Ảnh
- Nêu được những nét chính về sự ra đời của Vương triều Mạc. - Giải thích được nguyên nhân bùng nổ xung đột Nam – Bắc triều, Trịnh – Nguyễn. - Nêu được hệ quả của xung đột Nam – Bắc triều, Trịnh – Nguyễn.
Hình vẽ
Khởi động
Khởi động
Ảnh
Thành nhà Mạc tại Lạng Sơn được xây dựng vào cuối thế kỉ XVI, dựa trên địa hình tự nhiên trấn giữ con đường độc đạo từ Lạng Sơn sang Trung Quốc. Đây là một căn cứ quân sự quan trọng của nhà Mạc – một vương triều trong lịch sử Việt Nam ở thế kỉ XVI.
Ảnh
Vậy Vương triều Mạc ra đời như thế nào? Nguyên nhân bùng nổ các cuộc xung đột Nam – Bắc triều, Trịnh – Nguyễn là gì? Hệ quả ra sao?
I. Sự ra đời của Vương Triều Mạc
1. Hoạt động
I. SỰ RA ĐỜI CỦA VƯƠNG TRIỀU MẠC
1. Hoạt động
Đọc thông tin và tư liệu, nêu những nét chính về sự ra đời của Vương triều Mạc.
Ảnh
Hình vẽ
2. Kết luận
Ảnh
2. Kết luận
- Từ đầu thế kỉ XVI, nhà Lê sơ rơi vào tình trạng khủng khoảng và suy yếu. Quan lại, địa chủ và cường hào ra sức hoành hành. Ở nhiều nơi, nhân dân nổi dậy đấu tranh. - Trong bối cảnh đất nước rối ren, một số thế lực phong kiến đã nổi lên, tranh chấp quyền hành và thao túng triều đình, trong đó nổi trội là thế lực của Mạc Đăng Dung. - Năm 1527, Mạc Đăng Dung ép vua Lê Cung Hoàng nhường ngôi, lập ra triều Mạc.
Em có biết?
Em có biết?
Thời gian đầu sau khi thành lập, triều Mạc đã thi hành nhiều chính sách nhằm ổn định tình hình chính trị, xã hội, khôi phục và phát triển kinh tế, văn hóa. Trong thời gian 1527 – 1592, triều Mạc đã tổ chức được 22 khoa thi Hội, lấy 483 người đỗ đạt (tiến sĩ).
II. Xung đột Nam - Bắc triều
1. Hoạt động
II. XUNG ĐỘT NAM – BẮC TRIỀU
1. Hoạt động
Đọc thông tin, tư liệu và quan sát hình 4.2: - Giải thích nguyên nhân dẫn đến xung đột Nam – Bắc triều. - Nêu hệ quả của cuộc xung đột Nam – Bắc triều.
Ảnh
Hình vẽ
2. Kết luận
Ảnh
2. Kết luận
- Nguyên nhân bùng nổ
Nhà Mạc được thành lập nhưng một bộ phận quan lại trung thành với triều Lê sơ ra sức chống lại nhằm khôi phục vương triều này. Năm 1533, Nguyễn Kim – một tướng cũ của nhà Lê, chạy vào Thanh Hóa rồi sang Lào tập hợp lực lượng, chống nhà Mạc, đưa Lê Duy Ninh – con của Lê Chiêu Tông lên ngôi vua (Lê Trang Tông). Năm 1545, đất nước dần hình thành hai khu vực dưới sự kiểm soát của nhà Mạc (còn gọi là Bắc triều) và nhà Lê trung hưng (còn gọi là Nam triều). Mâu thuẫn Nam Bắc triều dẫn đến cuộc xung đột gần 60 năm (1533 – 1592).
2. Kết luận
Ảnh
2. Kết luận
- Hệ quả
Xung đột Nam – Bắc triều đã gây nên tổn thất lớn về sinh mạng cho cả hai bên. Ở nhiều nơi, mùa màng bị tàn phá ruộng đất bỏ hoang, làng mạc tiêu điều. Cuộc xung đột Nam – Bắc triều cũng tạo ra mầm mống dẫn đến xung đột Trịnh – Nguyễn sau đó.
III. Xung đột Trịnh - Nguyễn
1. Hoạt động
III. XUNG ĐỘT TRỊNH – NGUYỄN
1. Hoạt động
Ðọc thông tin và quan sát hình 4.4: - Giải thích nguyên nhân bùng nổ xung đột Trịnh – Nguyễn. - Nêu hệ quả của xung đột Trịnh – Nguyễn.
Ảnh
Hình 4.4 (Lược đồ ranh giới Đại Việt thời Trịnh - Nguyễn phân tranh)
Ảnh
2. Kết luận
Ảnh
2. Kết luận
- Nguyên nhân bùng nổ
Năm 1558, trong bối cảnh xung đột Nam – Bắc triều, Nguyễn Hoàng (con thứ của Nguyễn Kim) được nhà Lê trung hưng cử vào làm Trấn thủ Thuận Hóa, sau đó là cả vùng Quảng Nam. Quyền lực của Nguyễn Hoàng và họ Nguyên ở khu vực Thuận – Quảng ngày càng lớn. Quyền lực của Nguyễn Hoàng và họ Nguyên ở khu vực Thuận – Quảng ngày càng lớn. Năm 1627, nhà Lê trung hưng đưa quân đánh vào Thuận Hóa, xung đột Trịnh – Nguyễn bùng nổ.
2. Kết luận
Ảnh
2. Kết luận
- Hệ quả
Gây ra tình trạng chia cắt đất nước thành Đàng Trong và Đàng Ngoài, lấy sông Gianh (Quảng Bình) làm ranh giới. Làm suy yếu quốc gia Đại Việt. Do nhu cầu về vũ khí trong quá trình xung đột. chính quyền Lê – Trịnh và chúa Nguyễn đã có những chính sách ưu dài dối với người phương Tây, đưa đến sự phát triển mạnh mẽ của ngoại thương. Trước sức ép tấn công của nhà Lê – Trịnh, chúa Nguyễn tìm cách mở rộng lãnh thổ về phía nam.
Luyện tập
Luyện tập
Ảnh
LUYỆN TẬP
Lập bảng về xung đột Nam – Bắc triều và Trịnh – Nguyễn theo gợi ý sau:
Ảnh
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
VẬN DỤNG
Sưu tầm tư liệu về sông Gianh và Lũy Thầy. Giới thiệu những tư liệu đó với thầy cô và bạn học.
Củng cố
Củng cố
Ảnh
CỦNG CỐ
Đọc lại bài đã học. Làm bài trong SBT. Chuẩn bị bài có tiết sau.
Cảm ơn
Ảnh