TIẾT 24. TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
Ảnh
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
TIẾT 24: TỪ PHỔ ĐƯỜNG SỨC TỪ
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1
Bài tập trắc nghiệm
Câu hỏi 1: Lực từ xuất hiện trong những trường hợp nào sau đây ?
A. Đặt 2 nam châm gần nhau
B. Đặt 1 nam châm gần thanh sắt
C. Đặt 1 kim nam châm lại gần một dây dẫn có dòng điện chạy qua
D. Cả 3 trường hợp A, B và C
Câu hỏi 2
Bài tập trắc nghiệm
Câu hỏi 2: Từ trường không tồn tại ở đâu ?
A. Xung quanh nam châm
B. Xung quanh dòng điện
C. Xung quanh điện tích đứng yên
D. Xung quanh Trái đất
Câu hỏi 3
Câu hỏi 3: Giả sử có một dây dẫn điện chạy qua nhà. Nếu không dùng dụng cụ đo điện, có cách nào để phát hiện trong dây dẫn có dòng điện chạy qua hay không ?
Dùng kim nam châm, nếu kim nam châm bị lệch so với vị trí ban đầu thì dây dẫn có dòng điện chạy qua.
Trong các thí nghiệm trước đây, nam châm hút mạnh ở vị trí nào? Hút yếu ở vị trí nào?
Nam châm hút mạnh ở 2 cực, và yếu hơn ở các vị trí khác.
Từ phổ
Đặt vấn đề
Ảnh
Từ trường có ở đâu?
Ảnh
Xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có từ trường. Bằng mắt thường chúng ta không thể nhìn thấy từ trường.
Vậy làm thế nào để có thể hình dung ra từ trường và nghiên cứu từ tính của nó một cách dễ dàng, thuận lợi?
Bài học hôm nay sẽ giúp giải quyết
Thí nghiệm
I. TỪ PHỔ
1. Thí nghiệm
Được bố trí như đoạn video thí nghiệm sau:
C1
I. TỪ PHỔ
1. Thí nghiệm
Các mạt sắt xung quanh nam châm được sắp xếp như thế nào?
Hình vẽ
Ảnh
Kết luận
Bài tập trắc nghiệm
Dựa vào hình ảnh thu được, trả lời các câu hỏi:
Mạt sắt xếp thành những đưởng thẳng
Các đường mạt sắt nối từ cực này đến cực kia của nam châm
Ở 2 cực của nam châm có từ trường mạnh
Mạt sắt tập trung ít ở nơi có từ trường mạnh
Kết luận
I. TỪ PHỔ
2. Kết luận
- Trong từ trường của thanh nam châm, mạt sắt được sắp xếp thành những đường cong nối từ cực này sang cực kia của nam châm.
- Nơi nào mạt sắt dày thì từ trường mạnh, nơi nào mạt sắt thưa thì từ trường yếu.
- Hình ảnh các đường mạt sắt xung quanh nam châm được gọi là Từ phổ
Đường sức
Vẽ xác định đường sức
II. ĐƯỜNG SỨC TỪ
1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ
a. Dùng bút dạ tô dọc theo các đường mạt sắt nối từ cực nọ sang cực kia của nam châm trên tấm nhựa.
Ta sẽ được các đường liền nét, biểu diễn đường sức của từ trường gọi là đường sức từ.
b. Dùng kim nam châm nhỏ đặt nối tiếp nhau trên một đường sức từ vừa vẽ được.
Ảnh
C2
II. ĐƯỜNG SỨC TỪ
1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ
Hình vẽ
Nhận xét về sự sắp xếp của các kim nam châm nằm dọc theo một đường sức
Giải
Ảnh
Trên mỗi đường sức từ Kim nam châm định hướng theo chiều nhất định.
C3
II. ĐƯỜNG SỨC TỪ
Hình vẽ
1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ
Quy ước chiều của kim nam châm là chiều từ cực Nam đến cực Bắc
Giải
Đường sức từ có chiều đi vào cực nào và đi ra từ cực nào của thanh nam châm
Ảnh
Bên ngoài thanh nam châm, các đường sức từ đều có chiều đi ra từ cực Bắc và đi vào cực Nam
Kết luận
II. ĐƯỜNG SỨC TỪ
2. Kết luận
a) Các kim nam châm nối nhau dọc theo một đường sức từ, cực Bắc của kim này nối với cực Nam của kim kia.
b) Mỗi đường sức từ có một chiều xác định. Bên ngoài nam châm, các đường sức từ có chiều đi ra từ cực Bắc, đi vào cực Nam.
c) Nơi nào từ trường mạnh thì đường sức từ dày, từ trường yếu thì đường sức từ thưa.
Vận dụng
C4
III. VẬN DỤNG
Hình vẽ
Cho hình ảnh từ phổ của nam châm chữ U. Dựa vào đó, hãy vẽ các đường sức từ của nó. Nhận xét về dạng đường sức từ ở khoảng giữa hai từ cực.
Ảnh
Giải
Ở khoảng giữa hai từ cực của nam châm chữ U, các đường sức từ gần như song song với nhau.
Ảnh
C5
III. VẬN DỤNG
Hình vẽ
Hãy xác định tên các cực từ của nam châm ?
Ảnh
Giải
Ảnh
Mũi tên chỉ chiều của đường sức từ đi ra từ A và đi vào B => B là cực Nam, A là cực Bắc.
C6
III. VẬN DỤNG
Hình vẽ
Vẽ một số đường sức từ và chỉ rõ chiều của chúng.
Giải
Ảnh
Các đường sức từ có chiều đi từ cực Bắc của nam châm bên trái sang cực Nam của nam châm ở bên phải.
Tổng kết
290
Bài tập trắc nghiệm
Câu 290: (Chương 2/bài 23/ mức 1) Điều nào sau đây là đúng khi nói về đường sức từ:
A. Tại bất kỳ điểm nào trên đường sức từ, trục của kim nam châm cũng tiếp xúc với đường sức từ tại điểm đó.
B. Với một nam châm, các đường sức từ cắt nhau.
C. Chiều của đường sức từ hướng từ cực bắc sang cực nam của kim nam châm thử đặt trên đường sức từ đó.
D. Bên ngoài một nam châm thì đường sức từ đi ra từ cực nam và đi vào cực bắc của nam châm đó.
291
Bài tập trắc nghiệm
Đặt một số kim nam châm tự do trên một đường sức từ (đường cong) của một thanh nam châm thẳng. Trục của các kim nam châm
A. sẽ song song nhau.
B. gần nhau sẽ vuông góc với nhau.
C. sẽ luôn nằm trên một đường thẳng.
D. tiếp tuyến với đường sức từ tại điểm đó.
292
Bài tập trắc nghiệm
Đường sức từ là những đường cong
A. mà ở bên ngoài thanh nam châm, nó có chiều đi từ cực nam đến
B. mà độ dày thưa được vẽ một cách tùy ý.
C. mà không liền nét, nối từ cực nọ đến cực kia của nam châm.
D. mà ở bên ngoài thanh nam châm, nó có chiều đi từ cực bắc đến cực nam.
293
Bài tập trắc nghiệm
Qua hình ảnh của các đường sức từ ta có thể kết luận được độ mạnh yếu của từ trường dựa vào
A. Đường sức từ cong nhiều hay cong ít.
B. Đường sức từ sắp xếp dày hay thưa.
C. Đường sức từ to hay nhỏ.
D. Số đường sức từ nhiều hay ít.
294
Bài tập trắc nghiệm
Khi quan sát từ phổ bằng các mạt sắt trên tấm kính thì ta có thể xác định được:
A.Vị trí của các cực trên nam châm.
B.Tên của các cực trên nam châm.
C.Vật liệu để chế tạo ra nam châm.
D. Hướng của các đường sức từ của nam châm.
295
Bài tập trắc nghiệm
Trong khoảng giữa hai từ cực nam châm hình chữ U thì từ phổ là
A. những đường thẳng nối giữa hai từ cực.
B. những đường cong nối giữa hai từ cực.
C. những đường tròn bao quanh hai từ cực.
D. những đường thẳng gần như song song.
23.1
Hãy vẽ kim nam châm nằm cân bằng trong từ trường tại các vị trí A, B, C
Ảnh
Ảnh
Hướng dẫn
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
* Đối với bài học tiết này: -Về nhà học thuộc bài và làm bài tập từ 23.1 đến 23.5 SBT/28 * Hướng dẫn bài tập về nhà : +Bên ngoài thanh nam châm đường sức từ đi từ cực bắc vào cực nam +Các cực của nam châm khi để gần nhau có hai trường hợp cùng cực thì đẩy nhau, khác cực thì hút nhau. * Đối với bài học tiết tiếp theo: - Xem trước bài mới bài 24 : TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA Chú ý : Từ phổ, đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua. Quy tắc nắm tay phải
Kết thúc
BÀI HỌC KẾT THÚC TẠI ĐÂY! CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH CHÚC QUÝ THẦY CÔ SỨC KHOẺ CHÚC CÁC EM HỌC TỐT
Ảnh
Ảnh
Ảnh