BÀI 3. TÌNH HÌNH ĐÔNG NAM Á TỪ NỬA SAU THẾ KỈ XVI ĐẾN THẾ KỈ XIX
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
CHƯƠNG 2: ĐÔNG NAM Á TỪ NỬA SAU THẾ KỈ XVI ĐẾN THẾ KỈ XIX
BÀI 3: TÌNH HÌNH ĐÔNG NAM Á TỪ NỬA SAU THẾ KỈ XVI ĐẾN THẾ KỈ XIX
QUÁ TRÌNH XÂM NHẬP CỦA TƯ BẢN PHƯƠNG TÂY VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á
Nguyên nhân
1. Quá trình xâm nhập của tư bản phương Tây vào các nước Đông Nam Á
*Nét chính về quá trình thực dân phương Tây xâm lược Đông Nam Á: - Do Đông Nam Á có vị trí địa lí quan trọng, lại giàu tài nguyên khoáng sản → Sớm trở thành mục tiêu xâm lược của các nước tư bản phương Tây - Năm 1511, Bồ Đào Nha đánh chiếm vương quốc Ma-lắc-ca → Mở đầu quá trình xâm chiếm, áp đặt sự thống trị, biến các nước Đông Nam Á thành thuộc địa của thực dân phương Tây
Các bước
- Trong các thế kỉ XVI - XIX, bằng nhiều cách thức và thủ đoạn khác nhau, thực dân phương Tây đã từng bước xâm chiếm gần hết các quốc gia trong khu vực: + Hà Lan cai trị Indonesia + Anh chiếm toàn bộ bán đảo Malaya, phía Bắc đảo Borneo và Myanmar + Pháp đặt ách đô hộ lên ba nước Đông Dương. + Tây Ban Nha, sau đó là Mỹ chiếm Philippines - Xiêm là nước duy nhất ở Đông Nam Á giữ được độc lập, do tiến hành canh tân đất nước và chính sách ngoại giao khôn khéo.
Hình ảnh minh họa
Ảnh
3.1 Một số hình ảnh Bồ Đào Nha xâm lược và chiếm đóng Ma-lắc-ca
Ảnh
Ảnh
3.2 Anh ép Brunei kí Hiệp ước Labuan năm 1846
3.3 Chiến hạm Anh đổ bộ vào Mandalay ngày 28/11/1885
TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ, KINH TẾ, VĂN HÓA - XÃ HỘI CỦA CÁC NƯỚC ĐNA DƯỚI ÁCH ĐÔ HỘ CỦA THỰC DÂN PHƯƠNG TÂY
Chính sách cai trị
2. Tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội của các nước Đông Nam Á dưới ách đô hộ của thực dân phương Tây a) Tình hình chính trị
- Trong quá trình đô hộ Đông Nam Á. Các nước thực dân phương Tây đã thi hành nhiều chính sách cai trị thâm độc trên lĩnh vực chính trị, như: + “Chia để trị” + Mua chuộc, khống chế bộ phận phong kiến đầu hàng. + Cử quan chức thực dân cai trị trực tiếp ở trung ương và người bản xứ chỉ nắm quyền cai quản ở địa phương.
Chia rẽ dân tộc, tôn giáo
- Chính sách cai trị của thực dân phương Tây đã đưa đến nhiều chuyển biến ở Đông Nam Á, như: + Ở các quốc gia, triều đình phong kiến đã đầu hàng, phụ thuộc vào chính quyền thực dân. + Sự chia rẽ dân tộc, tôn giáo trong nội bộ từng nước và tạo nên khoảng cách giữa các quốc gia trong khu vực.
Ảnh
3.4 Quang cảnh khu trung tâm Singapore năm 1846
Tình hình kinh tế
b) Tình hình kinh tế
- Chính sách cướp đoạt ruộng đất, “cưỡng bức trồng trọt” của chính quyền thực dân đã khiến cho: + Nông dân ở các nước Đông Nam Á không có ruộng đất để trồng trọt, lâm vào cảnh đói khổ, bần cùng hóa. + Mặt khác, do bị mất ruộng đất, bị tước đoạt tư liệu sản xuất, nên người nông dân buộc phải bán sức lao động của mình, tới làm thuê trong các đồn điền, hầm mỏ hay nhà máy, xí nghiệp,… từ đó, dần hình thành nên đội ngũ công nhân.
Ảnh
3.5 Người dân Java (Indonesia) nộp mủ cao su thay cho thuế đất
Tình hình xã hội
c) Tình hình xã hội, văn hóa
*Xã hội + Chủ nghĩa thực dân phương Tây xâm nhập vào Đông Nam Á đã phá vỡ trật tự xã hội truyền thống. → Một nền thống trị mới, mang đậm màu sắc kì thị chủng tộc và “ngu dân” được áp đặt. + Kết cấu xã hội ở các nước Đông Nam Á có sự thay đổi. Các giai cấp, tầng lớp cũ bị phân hóa; một số lực lượng xã hội mới đã xuất hiện, như: tư sản dân tộc; trí thức, tiểu tư sản; công nhân,…
Tình hình văn hóa
*Văn hóa: - Văn hóa phương Tây du nhập vào ĐNA - Nhiều công trình kiến trúc, nghệ thuật mang phong cách Châu Âu xuất hiện - Tôn giáo, luật pháp, giáo dục phương Tây được truyền bá với mục đích chính để phục vụ nền cai trị của thực dân
Ảnh
3.8 Một gia đình tư sản ở Yangoon, Myanmar
CUỘC ĐẤU TRANH CHỐNG ÁCH ĐÔ HỘ CỦA THỰC DÂN PHƯƠNG TÂY Ở ĐNA TỪ CUỐI TK XVI - XIX
Nguyên nhân
3. Cuộc đấu tranh chống ách đô hộ của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á từ cuối thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX
- Nguyên nhân bùng nổ: mâu thuẫn dân tộc sâu sắc giữa nhân dân Đông Nam Á với thực dân phương Tây. - Mục đích: chống lại ách cai trị bất công của chế độ thực dân, giành lại nền độc lập - Thời điểm và hình thức đấu tranh không giống nhau giữa các nước
Ảnh
3.9 Hoàng tử Diponegoro bị bắt năm 1830
Cuộc đấu tranh
- Cuộc đấu tranh tiêu biểu: + Cuộc đấu tranh của nhân dân trên quần đảo Ban-da (In-đô-nê-xi-a, thế kỉ XVII) + Khởi nghĩa của Hoàng tử Đi-pô-nê-gô-rô ở Gia-va (In-đô-nê-xi-a, thế kỉ XIX) + Các cuộc đấu tranh chống Pháp của nhân dân Việt Nam (1858 - 1884) + Các cuộc đấu tranh chống Anh của nhân dân Mi-an-ma (1824 - 1885). - Kết quả: thất bại, bị thực dân phương Tây đàn áp.
BÀI TẬP
BT1
Bài tập trắc nghiệm
Trong các thế kỉ XVI - XIX, thực dân phương Tây đã xâm lược các quốc gia Đông Nam Á bằng cách thức và thủ đoạn nào?
Ngoại giao, buôn bán, truyền giáo
Khống chế chính trị ép kí hiệp ước
Dùng vũ lực thôn tính
Cả ba đáp án trên đều đúng
BT2
Bài tập trắc nghiệm
Sự kiện nào đã mở đầu quá trình xâm chiếm, áp đặt sự thống trị, biến các nước Đông Nam Á thành thuộc địa của thực dân phương Tây?
Năm 1511, Bồ Đào Nha đánh chiếm vương quốc Ma-lắc-ca
Hà Lan cai trị Indonesia
Anh chiếm toàn bộ bán đảo Malaya
Pháp đặt ách đô hộ lên ba nước Đông Dương
BT3
Bài tập trắc nghiệm
Nước nào là nước duy nhất ở Đông Nam Á giữ được độc lập?
Malaya
Xiêm
Myanmar
Philippines
BT4
Bài tập trắc nghiệm
“Chia để trị” là chính sách cai trị như thế nào?
Chia thời gian để cai trị
Mỗi tỉnh có một thực dân cai trị
Chia một nước hoặc một vùng thuộc địa thành các đơn vị hành chính với những chính sách cai trị khác nhau
Đáp án khác
BT5
Bài tập trắc nghiệm
Mục đích của cuộc đấu tranh chống ách đô hộ của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á là?
Quyết định chiến thắng của chủ nghĩa tư bản đối với chế độ phong kiến
Báo hiệu sự suy vong của chế độ quân chủ chuyên chế
Chống lại ách cai trị bất công của chế độ thực dân, giành lại nền độc lập
Cả ba đáp án trên đều sai