Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
TIẾT 86 THÊM TRẠNG NGỮ CHO CÂU Trang bìa:
Trong câu ta thường gặp các loại trạng ngữ nào? KIỂM TRA BÀI CŨ Trong câu, ta thường gặp các loại trạng ngữ: - Trạng ngữ chỉ thời gian (Khi nào?, lúc nào?) - Trạng ngữ chỉ nơi chốn (ở đâu?, chỗ nào?) - Trạng ngữ chỉ nguyên nhân (Vì sao? Do đâu?) - Trạng ngữ chỉ mục đích (để làm gì?...) - Trạng ngữ chỉ phương tiện (bằng cái gì?...) - Trạng ngữ chỉ cách thức (như thế nào?) I. Đặc điểm của trạng ngữ
Ví dụ:
I. §Æc ®iÓm cña tr¹ng ng÷: 1. VÝ dô: D­íi bãng tre xanh, ®· tõ l©u ®êi, ng­êi d©n cµy ViÖt Nam dùng nhµ, dùng cöa, vì ruéng, khai hoang. Tre ¨n ë víi ng­êi, ®êi ®êi, kiÕp kiÕp... Tre víi ng­êi nh­ thÕ ®· mÊy ngh×n n¨m. Mét thÕ kØ “v¨n minh”, “khai ho¸” cña thùc d©n còng kh«ng lµm ra ®­îc mét tÊc s¾t. Tre vÉn ph¶i cßn vÊt v¶ m·i víi ng­êi. Cèi xay tre nÆng nÒ quay, tõ ngh×n ®êi nay, xay n¾m thãc. (ThÐp Míi). Nhận xét:
I . §Æc ®iÓm cña tr¹ng ng÷: 1.VÝ dô: D­íi bãng tre xanh, ®· tõ l©u ®êi, ng­êi d©n cµy ViÖt Nam dùng nhµ, dùng cöa, vì ruéng, khai hoang. Tre ¨n ë víi ng­êi, ®êi ®êi, kiÕp kiÕp... 2. NhËn xÐt: TN TN CN VN CN VN TN / / Các trạng ngữ:
I . §Æc ®iÓm cña tr¹ng ng÷: 1. VÝ dô: 2. NhËn xÐt: - C¸c tr¹ng ng÷: D­íi bãng tre xanh, ®· tõ l©u ®êi ®êi ®êi, kiÕp kiÕp tõ ngh×n ®êi nay Vị trí, ý nghĩa các trạng ngữ:
VÝ dô: D­íi bãng tre xanh, ®· tõ l©u ®êi, ng­êi d©n cµy ViÖt Nam dùng nhµ, dùng cöa, vì ruéng, khai hoang. Tre ¨n ë víi ng­êi, ®êi ®êi, kiÕp kiÕp... Tre víi ng­êi nh­ thÕ ®· mÊy ngh×n n¨m. Mét thÕ kØ “v¨n minh”, “khai ho¸” cña thùc d©n còng kh«ng lµm ra ®­îc mét tÊc s¾t. Tre vÉn ph¶i cßn vÊt v¶ m·i víi ng­êi. Cèi xay tre nÆng nÒ quay, tõ ngh×n ®êi nay, xay n¾m thãc. (ThÐp Míi) * C¸c tr¹ng ng÷ ®ã bæ sung (lµm râ nghÜa) cho c©u: - VÒ thêi gian: ®· tõ l©u ®êi, ®êi ®êi, kiÕp kiÕp, tõ ngh×n ®êi nay -VÒ n¬i chèn: D­íi bãng tre xanh 2. NhËn xÐt: * VÞ trÝ cña TN: ®øng ë ®Çu c©u, gi÷a c©u hay cuèi c©u. Thay đổi vị trí:
2. NhËn xÐt: Gi÷a tr¹ng ng÷ víi nßng cèt c©u ta th­êng ®Æt dÊu phÈy. V× tr¹ng ng÷ cã thÓ ®øng ë: ®Çu, gi÷a hay cuèi c©u nªn trong c¸c c©u nµy cã thÓ chuyÓn chóng sang c¸c vÞ trÝ t­¬ng tù. VÝ dô: Thay ®æi vÞ trÝ c©u : Cèi xay tre nÆng nÒ quay, tõ ngh×n ®êi nay, xay n¾m thãc. Tõ ngh×n ®êi nay, cèi xay tre nÆng nÒ quay, xay n¾m thãc. => Cèi xay tre nÆng nÒ quay, xay n¾m thãc, tõ ngh×n ®êi nay. Chú ý:
2. NhËn xÐt: 3. KÕt luËn: Chó ý: - CÇn ph©n biÖt tr¹ng ng÷ víi c¸c thµnh phÇn phô kh¸c (bæ ng÷, ®Þnh ng÷…) - VÒ b¶n chÊt, thªm tr¹ng ng÷ cho c©u tøc lµ ®· thùc hiÖn mét trong nh÷ng c¸ch më réng c©u. * Ghi nhí: SGK- T39. II. Luyện tập
Bài 1:
II. LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1 a - Mïa xu©n cña t«i- mïa xu©n B¾c ViÖt, m­a xu©n cña Hµ Néi-lµ mïa xu©n cã m­a riªu riªu, giã lµnh l¹nh, cã tiÕng nh¹n kªu trong ®ªm xanh… (Vò B»ng) b - Mïa xu©n, c©y g¹o gäi ®Õn bao nhiªu lµ chim rÝu rÝt. (Vò Tó Nam) c - Tù nhiªn nh­ thÕ: ai còng chuéng mïa xu©n. (Vò B»ng) d - Mïa xu©n! Mçi khi ho¹ mi tung ra nh÷ng tiÕng hãt vang lõng, mäi vËt nh­ cã sù ®æi thay k× diÖu. (Vâ Qu¶ng) Đáp án bài 1:
II. LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1 §¸p ¸n: - Bèn c©u ®Òu cã tõ “ mïa xu©n”. Trong ®ã chØ cã côm tõ “mïa xu©n” ë c©u b lµ tr¹ng ng÷ (chØ thêi gian). - Trong c©u a: “mïa xu©n” ®ãng vai trß lµm chñ ng÷. - Trong c©u c: “mïa xu©n” lµm bæ ng÷ - Trong c©u d: “Mïa xu©n! ” lµ mét c©u ®Æc biÖt chØ thêi gian diÔn ra sù viÖc ®­îc nãi ®Õn trong ®o¹n. Bài 2:
II. LuyÖn tËp: 2. X¸c ®Þnh vµ gäi tªn c¸c tr¹ng ng÷ trong c¸c c©u sau: Buæi s¸ng, trªn c©y g¹o ë ®Çu lµng, nh÷ng con chim ho¹ mi, b»ng chÊt giäng thiªn phó, ®· cÊt lªn nh÷ng tiÕng hãt thËt du d­¬ng. * X¸c ®Þnh vµ gäi tªn tr¹ng ng÷: Buæi s¸ng: => Tr¹ng ng÷ chØ thêi gian. - trªn c©y g¹o ë ®Çu lµng => Tr¹ng ng÷ chØ n¬i chèn. - b»ng chÊt giäng thiªn phó =>Tr¹ng ng÷ chØ ph­¬ng tiÖn. Bài 3:
2. Bµi tËp 2: T×m tr¹ng ng÷ trong c¸c ®o¹n trÝch sau: a- C¬n giã mïa h¹ l­ít qua võng sen trªn hå, nhuÇn thÊm c¸i h­¬ng th¬m cña l¸, nh­ b¸o tr­íc mïa vÒ cña mét thøc quµ thanh nh· vµ tinh khiÕt. C¸c b¹n cã ngöi thÊy, khi ®i qua nh÷ng c¸nh ®ång xanh, mµ h¹t thãc nÕp ®Çu tiªn lµm trÜu th©n lóa cßn t­¬i, ngöi thÊy c¸i mïi th¬m m¸t cña b«ng lóa non kh«ng? Trong c¸i vá xanh kia, cã mét giät s÷a tr¾ng th¬m, ph¶ng phÊt h­¬ng vÞ ngµn hoa cá. D­íi ¸nh n¾ng, giät s÷a dÇn dÇn ®«ng l¹i, b«ng lóa ngµy cµng cong xuèng, nÆng v× c¸i chÊt quý trong s¹ch cña Trêi (Th¹ch Lam) b- Chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng: cÊu t¹o cña tiÕng ViÖt, víi kh¶ n¨ng thÝch øng víi hoµn c¶nh lÞch sö nh­ chóng ta võa nãi trªn ®©y, lµ mét chøng cí kh¸ râ vÒ søc sèng cña nã. (§Æng Thai Mai) Đáp án bài 3:
2. Bµi tËp 2: T×m tr¹ng ng÷ trong c¸c ®o¹n trÝch sau: - nh­ b¸o tr­íc mïa vÒ cña mét thøc quµ thanh nh· vµ tinh khiÕt => Tr¹ng ng÷ c¸ch thøc - khi ®i qua nh÷ng c¸nh ®ång xanh, mµ h¹t thãc nÕp ®Çu tiªn lµm trÜu th©n lóa cßn t­¬i => TN chØ thêi gian. - Trong c¸i vá xanh kia; d­íi ¸nh n¾ng => TN chØ n¬i chèn. - v× c¸i chÊt quý trong s¹ch cña Trêi => TN chØ nguyªn nh©n. - víi kh¶ n¨ng thÝch øng…nãi trªn ®©y=> TN chØ nguyªn nh©n. Bài tập thảo luận:
Em h·y ®Æt 3 c©u cã sö dông 3 thµnh phÇn tr¹ng ng÷ kh¸c nhau, gäi tªn cho c¸c tr¹ng ng÷ ®ã vµ cho biÕt c¸c tr¹ng ng÷ ®ã bæ sung cho nh÷ng néi dung g× trong c©u? Th¶o luËn Dặn dò:
VÒ nhµ - Häc thuéc néi dung bµi häc - §Æt 5 c©u cã sö dông tr¹ng ng÷ vµ gäi tªn cho c¸c tr¹ng ng÷ Êy. Lµm c¸c bµi tËp vµo vë bµi tËp. Xem tr­íc bµi: Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u (tiÕp theo) Kết thúc: