Dế chọi
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
I. Đọc – Tìm hiểu chung
1a. Đọc – chú thích
- Đọc to, rõ ràng, diễn cảm, chú ý phân biệt ngôn ngữ người kể chuyện, ngôn ngữ nhân vật và lời bình ở cuối tác phẩm. Chú ý các thẻ chỉ dẫn chiến lược đọc (theo dõi, dự đoán, đối chiếu) để có định hướng ban đầu về những vấn đề nổi bật của tác phẩm.
I. Đọc – Tìm hiểu chung 1. Đọc – chú thích a. Đọc
Ảnh
b. Chú thích
1. Đọc – chú thích b. Chú thích
- Chia lớp thành các nhóm nhỏ (2 - 4 HS) và 1 nhóm làm giám khảo theo dõi, chấm điểm. - Mỗi nhóm nhận một danh sách chú thích bất kì. Trong 1 phút, nhóm lần lượt cử các thành viên giải thích các chú thích đó. - Mỗi 1 chú thích giải thích thành công, nhóm sẽ được ghi nhận 1 điểm (dựa trên tiêu chí: độ chính xác, độ rõ ràng, và khả năng tóm tắt thông tin). - Nhóm nào được nhiều điểm nhất, nhóm đó giành chiến thắng.
Ảnh
Thử thách 1 phút
2. Tìm hiểu chung
2. Tìm hiểu chung
a. Tác giả
- Là nhà văn nổi tiếng của Trung Quốc thời nhà Thanh. - Ông để lại một khối lượng lớn tác phẩm thuộc nhiều thể loại, trong đó, tiêu biểu nhất là “Liêu Trai chí dị”
Ảnh
Ảnh
b. Tác phẩm
b. Tác phẩm
Ảnh
- Xuất xứ Trích “Liêu Trai chí dị” của Bồ Tùng Linh, Cao Tự Thanh dịch, NXB Văn hóa – Văn nghệ, thành phố Hồ Chí Minh, 2013, tr.394 – 397.
- Thể loại: Truyện truyền kì
Ảnh
Tác phẩm
Ảnh
- Là tập sách gồm gần 500 truyện. - Khai thác cốt truyện từ nhiều truyện dân gian và từ những truyện kì lạ, hoang đường của một số tác giả thời trước. - Mượn chuyện thần tiên, ma quái, loài vật để phê phán mạnh mẽ nền chính trị và những thói hư tật xấu của xã hội Trung Quốc thời bấy giờ. - Được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới. Phổ biến ở Việt Nam từ thế kỉ XIX và cho đến nay đã có nhiều bản dịch khác nhau.
Ảnh
Tác phẩm
… Riêng nói về bộ Liêu Trai này, chuyện hồ quỷ chiếm có quá nửa, minh bạch là câu chuyện bịa đặt, mà cái hay cứ hay. Cái hay của Liêu Trai, như nghìn vạn cảnh trạng ở nhân gian đều thu vào phiến ảnh rất nhỏ bé, mà cảnh nào tình ấy, nhận cho kỹ, sẽ thấy được rõ ràng. Lật những ý tưởng quang minh chính đại, những kiến thức khoáng đạt cao siêu, đều tùy thế truyện, mượn mồm người mà phát ra ngôn luận, đặt làm văn chương. Cho nên cái hay không những chỉ là đáng yêu, mà phần đáng trọng rất không ít. Cho nên không thể coi như một bộ tiểu thuyết tầm thường, mà cũng không phải như Chức Nữ, Hằng Nga, chỉ thanh tú mà không có thiết đến nhân thế. Ấy là cái giá trị xác thực của Liêu Trai… LỜI BÌNH CỦA THI SĨ TẢN ĐÀ
Ảnh
II.Khám phá văn bản
Khám phá văn bản
Ảnh
II. KHÁM PHÁ VĂN BẢN
1.Cốt truyện và không gian, thời gian trong tác phẩm
Ảnh
1. Cốt truyện và không gian, thời gian trong tác phẩm
a. Cốt truyện
a. Cốt truyện
Ảnh
Phiếu học tập
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
b. Không gian, thời gian trong tác phẩm
b. Không gian, thời gian trong tác phẩm
Hình vẽ
Không gian
+ Không gian hẹp: ngôi nhà của Thành, điện thờ của bà đồng gù làm nghề bói toán, ngôi chùa có mộ cổ nơi Thành đi tìm dế, cái thôn nhỏ nơi Thành sinh sống,… + Không gian rộng: huyện Hoa Âm, tỉnh Thiểm Tây, cung vua
-> Gắn với sinh hoạt của nhân vật -> Những địa danh xác thực
Hình vẽ
Thời gian
+ “Hơn một năm” + “Sau vài năm” + Thời điểm xác định của lịch sử (đời Tuyên Đức nhà Minh)
-> Gắn với sinh hoạt đời thường -> Sự chính xác về thời điểm lịch sử -> Thái độ mỉa mai xã hội
2. Nhân vật
2. Nhân vật
Ảnh
Thảo luận nhóm bàn
Thảo luận nhóm bàn
Ảnh
Ảnh
a. Các nhân vật trong truyện
a. Các nhân vật trong truyện
-> Nhân vật của truyện là con người, thuộc những thành phần khác nhau -> Làm nên giá trị riêng của truyện
+ Thành + Vợ Thành + Con trai Thành + Bà đồng gù làm nghề bói toán + Những người dân có liên quan đến chuyện bắt dế + Lí dịch + Tri huyện + Tuần phủ + Vua.
=> Nhân vật chính
=> Hóa thành dế, liên quan đến yếu tố kì ảo
b. Nhân vật Thành
b. Nhân vật Thành
- Đã dự khoa Đồng tử nhưng lâu không thi đỗ - Tính tình chất phác - Bị ép làm lí chính, gia sản cạn kiệt - Gặp kì nộp dế, không dám sách nhiễu dân, lo buồn chỉ muốn chết - Nộp dế không đủ quy cách, bị trách phạt, chỉ nghĩ tới việc tự tử.
* Hoàn cảnh của nhân vật Thành
-> Hiền lành, chất phác, thương dân -> Tuyệt vọng
Ảnh
Nhân vật Thành
Ảnh
b. Nhân vật Thành * Tình huống đối lập xoay quanh nhân vật Thành
Tình huống đối lập xoay quanh nhân vật Thành
Trước khi có dế lạ.
- Bị ép giữ chức lí chính, đầu sai của việc tìm dế - Không có thời gian làm ăn vì lo làm sao tìm dế để nộp quan - Không tìm được dế chọi đủ tiêu chuẩn, bị đánh đòn tàn tệ đến mức muốn tự tử - Phải tìm đến người bói toán để cầu mong bắt được dế - Con trai nhỏ vì lỡ làm dế chết, bỏ trốn rơi xuống giếng khiến cha mẹ xót xa, đau đớn,…
=> Chịu nhiều khốn khổ, tai ương
Sau khi có dế lạ
- Thưởng tiền bạc - Miễn sai dịch - Nâng đỡ để đậu tú tài. - Trở nên giàu có, sang trọng đến mức không ngờ
=> Trở nên danh giá
Tình huống đối lập xoay quanh nhân vật Thành
b. Nhân vật Thành
* Tình huống đối lập xoay quanh nhân vật Thành
-> Cái phi lí được đẩy đến tận cùng của hai cực đối lập cho thấy sự vô lối, tùy tiện của những kẻ cầm quyền. Một chế độ như vậy thì cuộc sống của muôn dân sẽ luôn đối diện với bất trắc, phúc họa không biết đâu mà lường.
Ảnh
3.Yếu tố kì ảo và tính chất hiện thực của truyện
Ảnh
3. Yếu tố kì ảo và tính chất hiện thực của truyện
a. Những yếu tố kì ảo
a. Những yếu tố kì ảo
Ảnh
Ảnh
Phiếu học tập
Ảnh
b. Tính chất hiện thực
b. Tính chất hiện thực
Ảnh
Ảnh
Ảnh
-> Yếu tố kì ảo không làm suy giảm giá trị hiện thực.
-> Mọi hệ lụy và tác hại của trò chọi dế đối với đời sống là tất yếu. -> Phơi bày bộ mặt của xã hội trong một thời kì. -> Phê phán nghiêm khắc hiện thực xã hội đương thời. -> Châm biếm sự tồn tại công nhiên của những điều phi lí, vô lối
Dị Sử thị nói:
Dị Sử thị nói: “Họ Thành vì sâu mọt mà nghèo, nhờ dế chọi mà giàu, áo cừu ngựa tốt vênh vang, lúc làm lí chính bị phạt chắc không nghĩ rằng mình được thế đâu. Trời đền đáp cho kẻ trưởng giả trọng hậu, tới nỗi tuần phủ tri huyện cũng được hưởng phúc ấm nhờ con dế. Thường nghe một người lên trời, gà chó cũng thành tiên, đúng lắm thay!”
Ảnh
4.Đặc điểm ngôn ngữ trong truyện
Ảnh
4. Đặc điểm ngôn ngữ trong truyện
Đặc điểm ngôn ngữ trong truyện
- Đoạn văn chỉ có một câu là lời nhân vật (Thành tự nói với mình), còn lại chủ yếu là ngôn ngữ của người kể chuyện thứ ba.
- Ngôn ngữ người kể chuyện đảm trách các nhiệm vụ: + Phần dẫn cho lời nhân vật + Miêu tả cảnh vật, kể lại diễn biến của sự việc.
=> Thái độ của tác giả đối với hiện thực cuộc biến của sự việc.
Ảnh
III.Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
III. TỔNG KẾT
Nghệ thuật - nội dung
Ảnh
Ảnh
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
- Cốt truyện là chuỗi sự kiện được tổ chức theo quan hệ tuyến tính - Có sự kết hợp giữa yếu tố hiện thực và yếu tố kì ảo. Các yếu tố kì ảo gắn với những sự kiện quan trọng nhất, quyết định diễn biến của câu chuyện và số phận của nhân vật chính.
Thể hiện nghịch lí khó tin trong cuộc sống mà nguyên nhân chỉ từ một con dế nhỏ, qua đó, tác giả phê phán sâu sắc xã hội phong kiến đương thời.
Vận dụng
Vận dụng
Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) nêu nhận xét của em về tính chất kì ảo của truyện “Dế chọi”
Gợi ý: - Truyện có đậm màu sắc kì ảo không? - Tính chất kì ảo gắn với sự việc, nhân vật nào? - Nó có làm thay đổi tính chất hiện thực của tác phẩm không? Vì sao? - Tính chất kì ảo có vai trò như thế nào trong việc tạo nên sức hấp dẫn của tác phẩm?
VẬN DỤNG
Ảnh
Trò chơi
Trò chơi
Bài kiểm tra tổng hợp
Ai là nhân vật chính trong văn bản “Dế chọi”? - A. Thành - true - B. Vợ Thành - false - C. Con trai Thành - false - D. Tri huyện - false - false - false
Bà đồng bói toán xuất hiện với vai trò gì? - A. Là người chỉ điểm cho gia đình Thành nơi có dế. - true - B. Là người tìm bắt dế cho Thành. - false - C. Là người cứu Thành khỏi những trận đòn roi. - false - D. Là người dự đoán trước tương lai của Thành. - false - false - false
Đâu là yếu tố kì ảo được sử dụng trong truyện? - A. Chi tiết con dế của Thành chọi đâu thắng đó. - false - B. Con dế chọi đấu thắng đó là do hồn con trai Thành đã hóa thân vào con dế chọi đó. - true - C. Chi tiết con trai Thành vớt từ giếng lên vẫn còn thoi thóp thở, nhưng thần thái ngây ngốc như người gỗ, ngủ mê mệt. - false - D. Chi tiết bà đồng chỉ điểm nơi có dế cho nhà Thành. - false - false - false
Đặc trưng nổi bật nào của thể truyền kì được thể hiện trong văn bản Dế chọi? - A. Tính phê phán, đả kích. - false - B. Yếu tố bi kịch. - false - C. Yếu tố hoang đường, kì ảo. - true - D. Yếu tố hài hước, châm biếm. - false - false - false
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Kết thúc
Kết thúc
Ảnh