BÀI 12. SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN ĐẤT
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 12. SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN ĐẤT
DẪN DẮT
Mục tiêu bài học
Ảnh
MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Phân tích được đặc điểm của đất feralit và giá trị sử dụng đất feralit trong sản xuất nông, lâm nghiệp - Phân tích được đặc điểm của đất phù sa và giá trị sử dụng của đất phù sa trong sản xuất nông nghiệp, thủy sản - Chứng minh được tính cấp thiết của vấn đề chống thoái hóa
ĐẶC ĐIỂM CÚA ĐẤT FERALIT VÀ GIÁ TRỊ SỬ DỤNG
Hoạt động 1
1, Đặc điểm của đất feralit và giá trị sử dụng
Dựa vào hình 12.1 và thông tin trong bài em hãy phân tích: + Đặc điểm của đất feralit + Giá trị sử dụng của đất feralit trong sản xuất nông, lâm nghiệp.
Ảnh
12.1 Cây cà phê trồng trên đất badan ở Đắk Lắk
Đặc điểm của đất feralit
a) Đặc điểm của đất feralit
- Đất feralit ở nước ta có lớp vỏ phong hoá dày, thoáng khí, dễ thoát nước. - Đất thường có màu đỏ vàng do có nhiều hợp chất sắt, nhôm. - Phần lớn nhóm đất Feralit có đặc điểm chua, nghèo các chất badơ và mùn (ngoại trừ đất feralit hình thành trên đá badan giàu chất dinh dưỡng và tơi xốp). - Do bị rửa trôi mạnh nên các hợp chất oxit sắt và oxit nhôm thường tích tụ thành kết von hoặc đá ong, nằm cách mặt đất khoảng 0,5 - 1 m. Khi bị mất lớp phủ thực vật và lộ ra bề mặt, lớp đá ong này sẽ cứng lại, đất trở nên xấu và không thể trồng trọt.
Giá trị sử dụng đất feralit trong sản xuất nông, lâm nghiệp
b) Giá trị sử dụng đất feralit trong sản xuất nông, lâm nghiệp
- Đối với sản xuất nông nghiệp: + Đất feralit thích hợp để trồng cây công nghiệp lâu năm, cây ăn quả, phát triển đồng cỏ để chăn nuôi gia súc lớn,... + Ở những nơi có độ dốc nhỏ, có thể kết hợp trồng cây công nghiệp hàng năm, cây thực phẩm và cây lương thực. - Đối với sản xuất lâm nghiệp: đất feralit thích hợp để phát triển rừng sản xuất với các loại cây như thông, keo, bạch đàn và các loại cây lấy gỗ khác.
ĐẶC ĐIỂM CÚA ĐẤT PHÙ SA VÀ GIÁ TRỊ SỬ DỤNG
Hoạt động 2
2, Đặc điểm của đất phù sa và giá trị sử dụng
Ảnh
Đọc thông tin 12.2 và thông tin trong bài, em hãy phân tích: + Đặc điểm của đất phù sa. + Giá trị sử dụng của đất phù sa trong nông nghiệp, thủy sản.
12.2 Cánh đồng lúa trên đất phù sa (Đồng Tháp)
Đặc điểm của đất phù sa
a) Đặc điểm của đất phù sa
- Được hình thành do quá trình bồi tụ của các hệ thống sông. - Đất phù sa ở nước ta có đặc điểm chung là tầng đất dày và phì nhiêu. Tuy nhiên, do điều kiện hình thành và quá trình khai thác đã tạo ra các loại đất phù sa có tính chất khác nhau: + Đất phù sa sông (điển hình là đất phù sa của sông Hồng và sông Cửu Long) là loại đất phù sa trung tính, ít chua; đất có màu nâu, tơi xốp, giàu chất dinh dưỡng. + Đất phèn là loại đất hình thành ở những vùng trũng nước lâu ngày; đất bị chua, nghèo dinh dưỡng. + Đất mặn là loại đất được hình thành ở các vùng cửa sông, ven biển. - Ngoài ra, còn một số loại đất phù sa khác như: đất xám trên phù sa cổ, đất cát ven biển,..
Giá trị sử dụng của đất phù sa trong nông nghiệp, thủy sản
b) Giá trị sử dụng của đất phù sa trong nông nghiệp, thủy sản
- Đối với sản xuất nông nghiệp: đất phù sa ở nước ta có độ phì cao, thích hợp với trồng lúa và các cây lương thực khác, cây công nghiệp hàng năm, rau và hoa màu,... - Đối với sản xuất thuỷ sản: + Các vùng cửa sông, ven biển có điều kiện thuận lợi cho khai thác và nuôi trồng thuỷ sản. + Ở những khu vực ngập mặn ven biển, các bãi triều và vùng cửa sông là địa bàn thuận lợi cho nuôi trồng nhiều loại thuỷ sản khác nhau.
TÍNH CẤP THIẾT CỦA VẤN ĐỀ CHỐNG THOÁI HÓA ĐẤT Ở NƯỚC TA
Thực trạng
3, Tính cấp thiết của vấn đề chống thoái hóa đất ở nước ta
Dựa vào thông tin trong bài, em hãy chứng minh tính cấp thiết của vấn đề chống thoái hóa đất ở nước ta.
- Thực trạng: Nước ta có hàng triệu ha đất bị thoái hoá ở các mức độ khác nhau. Biểu hiện cụ thể, là: + Đất bị rửa trôi, xói mòn chiếm diện tích lớn ở các vùng đồi núi do nạn phá rừng, vì vậy, đất không còn độ phì, chất dinh dưỡng cho thực vật phát triển, đất khó phục hồi. + Đất canh tác, nhất là đất trồng trọt bị suy giảm độ phì, bạc màu do khai thác quá mức; đất còn bị ô nhiễm do sử dụng nhiều phân hoá học, thuốc trừ sâu và ảnh hưởng của chất thải công nghiệp, chất thải sinh hoạt chưa qua xử lí,... + Nguy cơ đất bị hoang mạc hoá xảy ra ở một số nơi khô hạn; mặn hoá do nước biển xâm nhập ở vùng ven biển;...
Hậu quả, kết luận
- Hậu quả: Thoái hóa đất dẫn đến độ phì của đất giảm, mất chất dinh dưỡng, khiến năng suất cây trồng bị ảnh hưởng, thậm chí nhiều nơi đất bị thoái hóa nặng không thể sử dụng cho trồng trọt. → Kết luận: Việc ngăn chặn thoái hóa đất, nâng cao chất lượng đất có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo tài nguyên đất cho sản xuất nông, lâm nghiệp.
Ảnh
12.3 Mô hình nông - lâm kết hợp ở huyện Quỳnh Nhai (Sơn La)
BÀI TẬP
BT1
Bài tập trắc nghiệm
Đất Feralit có màu?
Cam
Nâu
Đỏ vàng
Đáp án khác
BT2
Bài tập trắc nghiệm
Đặc tính của đất feralit là?
Có lớp vỏ phong hóa dày thoáng khí
Dễ thoát nước, đất chua
Nghèo các chất bazơ và mùn
Cả ba đáp án trên đều đúng
BT3
Bài tập trắc nghiệm
Ở nước ta, đất feralit phát triển trên đá vôi phân bố chủ yếu ở miền
Nam
Trung
Tây
Bắc
BT4
Bài tập trắc nghiệm
Nhóm đất feralit hình thành trực tiếp tại các miền
đồng bằng
núi cao
ven biển
đồi núi thấp
BT5
Bài tập trắc nghiệm
Đặc tính chung của đất feralit đồi núi thấp là
nhiều sét, tơi xốp, ít chua
ít chua, nghèo mùn, nhiều sét
tơi xốp, ít chua, giàu mùn
chua, nghèo mùn, nhiều sét