Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
Tiết 17 SÔNG NÚI NƯỚC NAM (Lý Thường Kiệt) PHÒ GIÁ VỀ KINH (Trần Quang Khải) Trang bìa:
I. GIỚI THIỆU CHUNG
Thơ Trung đại:
I. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ THƠ TRUNG ĐẠI VIỆT NAM Nước ta thời trung đại (phong kiến), đã có một nền thơ rất phong phú và hấp dẫn, được viết bằng chữ Hán hoặc chữ Nôm và có nhiều thể thơ II. BÀI THƠ SÔNG NÚI NƯỚC NAM
Hoàn cảnh ra đời:
II. BÀI THƠ “SÔNG NÚI NƯỚC NAM” 1. Hoàn cảnh ra đời bài thơ "Sông núi nước Nam": - Năm 1077, 30 vạn quân Tống do Quách Quỳ chỉ huy tràn sang Việt Nam ta. Lý Thường Kiệt cho lập phòng tuyến sông Như Nguyệt (sông Cầu) để chặn giặc rồi cho thủy quân đánh bại giặc ở vùng biển Quảng Ninh. - Quân bộ của Quách Quỳ đánh đến sông Như Nguyệt bị chặn đứng. Nhiều trận chiến đấu quyết liệt xảy ra. Giặc Tống không sao vượt được phòng tuyến Như Nguyệt, đành đóng trại chờ viện binh. - Đang đêm, Lý Thường Kiệt cho người vào đền thờ Trương Hống, Trương Hát ở phía nam bờ sông Như Nguyệt, giả làm thần đọc vang bài thơ. Tác giả Lý Thường Kiệt:
2. Giới thiệu Lý thường Kiệt: - Tên thật là Ngô Tuấn (1019 - 1105), là con của Sùng Tiết tướng quân Ngô An Ngữ, người phường Thái Hòa, thành Thăng Long (Hà Nội). - Có tài liệu lại nói quê ông là làng An Xá, huyện Quảng Đức (Cơ Xá, huyện Gia Lâm ngày nay). - Gia đình ông nối đời làm quan cho nhà Lý, ông có nhiều mưu lược, có tài làm tướng. Đền thờ Lý Thường Kiệt Nguyên tác:
Đọc, hiểu chú thích:
3. Đọc, chú thích, luật thơ: a. Đọc bản phiêm âm, bản dịch nghĩa, bản dịch thơ. b. Tìm hiểu chú thích. c. Nêu đặc điểm thể thơ (số câu, số chữ trong câu, hiệp vần) qua bản phiên âm. Nam quốc sơn hà Nam quốc sơn hà Nam đế cư, Tiệt nhiên định phận tại thiên thư. Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm, Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư. Sông núi nước Nam Sông núi nước Nam vua Nam ở, Rành rành định phận tại sách trời. Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm, Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời. Nội dung, nghệ thuật:
4. Nội dung, nghệ thuật: - “Nam quốc sơn hà” được coi là bản Tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc. - Hai câu đầu: Nước Nam là của người Nam. Điều đó đã được sách của trời khẳng định sẵn và rõ ràng. - Hai câu sau: Kẻ thù không được xâm phạm. Nếu xâm phạm thì chắc chắn thất bại nặng nề Nam đế, thiên thư:
- “Đế” là vua của các vua, vua Trung Hoa mới được gọi là “đế”, còn vua của các nước khác chỉ được gọi là “vương”. Việc gọi vua nước ta là “đế” đã thể hiện ý thức độc lập, xem nước ta ngang hàng với Trung Hoa. III. BÀI THƠ: PHÒ GIÁ VỀ KINH
Hoàn cảnh ra đời:
III. BÀI THƠ "PHÒ GIÁ VỀ KINH": 1. Hoàn cảnh ra đời: - Là bài thơ do Trần Quang Khải viết sau khi quân dân nhà Trần chiến thắng trận Chương Dương và Hàm Tử trong cuộc kháng chiến chống quan Nguyên - Mông lần thứ hai. - Trần Quang Khải đi đón xa giá của Thái thượng hoàng Trần Thánh Tôn về lại Thăng Long sau chiến thắng này. Tác giả:
2. Tác giả Trần Quang Khải: - Trần Quang Khải (1241- 1294), con thứ ba của Trần Thái Tông, là đại tướng đời nhà Trần , làm đến chức Tướng quốc coi cả mọi việc trong nước. - Đời Trần Nhân Tông, khi quân Nguyên xâm lăng bờ cõi nước Nam, ông được phong chức Thượng tướng Thái sư, lãnh binh trấn giữ mặt Nam đất Nghệ An, lập công lớn tại Chương Dương Độ. - Trần Quang Khải được người dân Việt Nam lập đền thờ ở một số nơi; như tại đình làng Phương Bông, Nam Định. Tìm hiểu bài thơ:
3. Tìm hiểu bài thơ: Bài thơ có hai nội dung: - Sự chiến thắng hào hùng của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống Nguyên – Mông xâm lược. - Lời động viên mọi người xây dựng, phát triển đất nước trong hoà bình và niềm tin sắt đá vào sự bền vững muôn thuở của đất nước. Phát triển sản xuất thời Trần Tháp Phổ Minh Giọng điệu bài thơ:
Khơi gợi lịch sử hào hùng => “nên” =>vạch ra tương lai xán lạn của đất nước để mọi người tin tưởng. TỤNG GIÁ HOÀN KINH SƯ Đoạt sáo Chương Dương độ Cầm Hồ Hàm Tử quan Thái bình tu trí lực, Vạn cổ thử giang san. PHÒ GIÁ VỀ KINH Chương Dương cướp giáo giặc Hàm Tử bắt quân thù Thái bình nên gắng sức Non nước ấy ngàn thu. Tổng kết:
TỔNG KẾT HAI BÀI THƠ 1/ Hai bài thơ đã thể hiện bản lĩnh, khí phách của dân tộc ta. Một bài nêu cao chân lí vĩnh viễn, lớn lao nhất, thiêng liêng nhất : Nước Việt Nam là của người Việt Nam, không ai được xâm phạm, xâm phạm sẽ nhận thảm bại. Một bài thể hiện khí thế chiến thắng ngoại xâm hào hùng của dân tộc và bày tỏ khát vọng xây dựng, phát triến cuộc sống trong hoà bình, với niềm tin đất nước bền vững muôn đời. 2/ Hai bài thơ, một bài thuộc thể thất ngôn, một bài thuộc thể ngũ ngôn tứ tuyệt (Đường luật) nhưng đều dùng để diễn đạt ý tưởng và giống nhau ở cách nói chắc chắn, cô đúc, trong đó cảm xúc nằm trong ý tưởng, cảm xúc và ý tưởng hoà làm một. Dặn dò:
DẶN DÒ 1/ Học thuộc hai bài thơ (bản dịch thơ). 2/ Đọc bài đọc thêm SGK trang 68. 3/ Soạn “Thiên Trường vãn vọng”: Tập đọc, tìm hiểu tiểu sử tác giả. Kết thúc: