BÀI 4. NÉT ĐẸP VĂN HÓA VÀ CẢNH QUAN. ĐỒ GỐM GIA DỤNG CỦA NGƯỜI VIỆT
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
Ảnh
BÀI 4. NÉT ĐẸP VĂN HÓA VÀ CẢNH QUAN
Văn bản 2:
ĐỒ GỐM GIA DỤNG CỦA NGƯỜI VIỆT
Khởi động
Khởi động
- Khởi động:
Hoạt động nhóm:
Kể tên một số đồ gốm gia dụng trong gia đình bạn. Những đồ gốm ấy có thể "nói" với bạn về (những) điều gì?
Ảnh
I. Tìm hiểu chung
- Hoạt động nhóm
I. Tìm hiểu chung
Ảnh
Hình vẽ
Hoạt động nhóm:
Tìm trong văn bản ít nhất hai ý kiến/quan điểm của tác giả và ít nhất hai dữ liệu. Đoạn văn này trình bày một xu hướng riêng của đồ gốm gia dụng trong xã hội VN từ sau TK XV. Đó là xu hướng gì? Nội dung của những phương tiên phi ngôn ngữ là gì?
a. Ý kiến/ quan điểm của tác giả trong văn bản
Ảnh
a. Ý kiến/ quan điểm của tác giả trong văn bản
Đồ gốm gia dụng thời Lý - Trần quá trhanh nhã khiến chúng ta không thể tưởng tượng rằng có thời con người sống cao sang như thế, nếu như đồ gốm phản ánh sự sử dụng và món ăn chúng chứa đựng. Những chiếc đậu, những chiếc âu mà hôm nay chúng nâng niu như cổ vật quý hiếm thì ngày xưa chúng chỉ được để rửa ráy tay mà thôi.
b. Dữ liệu trong văn bản
Ảnh
b. Dữ liệu trong văn bản
Ngay từ cuối thời Trần, làng Bát Tràng đã sản xuất những loại gốm gia dụng men lam như thế, một số đồ đẹp dâng cho triều đình, còn lại, bán ra cho dân. Từ sau thế kỉ XV, xu hướng đồ dân gian và cung đình ngày càng tách biệt, thậm chí triều đình còn mở những lò riêng hoặc đặt những lô hàng riêng có đề chữ Nội phủ hơn nữa là sang Trung Hoa đặt mua đồ gốm sứ cho hoàng triều.
c. Xu hướng riêng của đồ gốm gia dụng trong xã hội Việt Nam từ sau thế kỉ XV
Ảnh
c. Xu hướng riêng của đồ gốm gia dụng trong xã hội Việt Nam từ sau thế kỉ XV
Từ sau thế kỉ XV, xu hướng đồ dân gian và cung đình ngày càng tách biệt, thậm chí triều đình còn mở những lò riêng hoặc đặt những lô hàng riêng có đề chữ Nội phủ, hơn nữa là sang Trung Hoa đặt mua đồ gốm sứ cho hoàng triều. Dân thành thị cũng có xu hướng dùng đồ gốm gia dụng Trung Hoa và Nội phủ, tạo ra sự phân biệt giữa nông thôn và thành thị trong thị trường đồ gốm.
d. Nội dung của những phương tiện phi ngôn ngữ
Ảnh
Ảnh
d. Nội dung của những phương tiện phi ngôn ngữ
Hình ảnh những đồ gốm qua từng thời kì từ thế kỉ II đến thế kỉ XIX. Bao gồm: Bát thuyền, bát men, bát chân cao, bát chiết yêu, bát quả,...
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Yếu tố hình thức và mối liên hệ giữa các thông tin trong văn bản
1. Yếu tố hình thức và mối liên hệ giữa các thông tin trong văn bản
Ảnh
Hình vẽ
Nhóm 1:
Chỉ ra bố cục của văn bản. Đánh giá mối quan hệ giữa bố cục và nhan đề của văn bản? Cách sử dụng các yếu tố hình thức của văn bản này có gì đặc biệt? Nêu tác dụng đối với việc biểu đạt thông tin chính của văn bản.
+ tiếp
1. Yếu tố hình thức và mối liên hệ giữa các thông tin trong văn bản
Ảnh
Hình vẽ
Nhóm 2:
Xác định thông tin cơ bản và thông tin chi tiết của đoạn văn: "Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà ... thế kỉ XVIII - XIX". Chỉ ra mối liên hệ giữa các thông tin chi tiết và vai trò của chúng trong việc thể hiện thông tin chính của đoạn văn.
- Bố cục "Đồ gốm gia dụng của người Việt" (1. Yếu tố hình thức và mối liên hệ giữa các thông tin trong văn bản)
- Bố cục "Đồ gốm gia dụng của người Việt"
Phần 1: Từ "Đồ gốm sứ nhỏ ... thế kỉ XVIII - XIX" -> Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có lịch sử phát triển liên tục, điển hình là trường hợp của cái bát ăn cơm. Phần 2: Còn lại -> Đặc điểm của đồ gốm gia dụng thời Lý - Trần.
Ảnh
- Mối quan hệ giữa bố cục và nhan đề của văn bản (1. Yếu tố hình thức và mối liên hệ giữa các thông tin trong văn bản)
- Mối quan hệ giữa bố cục và nhan đề của văn bản
Bố cục cho thấy nội dụng văn bản phù hợp với nhan đề và bố cục thể hiện rõ sự chi tiết hoá chủ đề được gợi ra từ nhan đề ấy.
Ảnh
Ảnh
- Cách sử dụng các yếu tố hình thức của văn bản (1. Yếu tố hình thức và mối liên hệ giữa các thông tin trong văn bản)
Ảnh
- Cách sử dụng các yếu tố hình thức của văn bản
Yếu tố hình thức của văn bản: nhan đề, hình ảnh minh hoạ, các chú thích tương ứng với từng hình. Không sử dụng hệ thống các đề mục để tóm tắt các thông tin chính của văn bản. Sử dụng duy nhất một loại phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ là hình ảnh và các chú thích mô tả hình dạng của cái bát ăn cơm được sắp xếp theo trình tự thời gian.
- Hiệu quả của các yếu tố hình thức đối với việc biểu đạt thông tin chính (1. Yếu tố hình thức và mối liên hệ giữa các thông tin trong văn bản)
Ảnh
- Hiệu quả của các yếu tố hình thức đối với việc biểu đạt thông tin chính
Nhan đề: Khát quát thông tin chính của văn bản, giúp người đọc có cơ sở định hướng để tiếp nhận thông tin. Hệ thống hình ảnh và các chú thích cụ thể: Minh hoạ chi tiết, rõ ràng, sinh động; Giúp người đọc hình dung rõ hơn về nội dung của văn bản; Hỗ trợ biểu đạt trực quan cho lịch sử phát triển của cái bát ăn cơm ở phần đầu của văn bản.
- Đoạn văn: "Đồ gốm sứ nhỏ ... thế kỉ XVIII - XIX" (1. Yếu tố hình thức và mối liên hệ giữa các thông tin trong văn bản)
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Thông tin chính của đoạn văn: Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có lịch sử phát triển liên tục.
Phát triển quấc thời kì: thời Hán, thời Lý, thời Trần, thời Hậu Lê, thế kỉ XVIII - XIX.
Vai trò của các chi tiết: Cung cấp thông tin chi tiết về lịch sử phát triển của bát ăn cơm.
Tạo cơ sở khách quan và thuyết phục cho việc biểu đạt thông tin chính.
Hình vẽ
Hình vẽ
2. Tình cảm, thái độ và thông điệp của người viết
Ảnh
2. Tình cảm, thái độ và thông điệp của người viết
Ảnh
Hoạt động nhóm:
Tác giả thể hiện thái độ như thế nào qua đoạn văn: "Đồ gốm gia dụng thời Lý - Trần quá thanh nhã ... bức tranh trừu tượng với bốn hoặc sáu ghế"? Dựa vào đâu bạn cho là như vậy?
- Thái độ cộ tác giả (2. Tình cảm, thái độ và thông điệp của người viết)
Hình vẽ
Ảnh
Hình vẽ
Ngạc nhiên pha lẫn thích thú trước đặc điểm thanh nhã của đồ gốm gia dụng thời Lý - Trần.
Hình vẽ
Khách quan khi phản ánh sự phân biệt về xu hướng sử dụng đồ gốm:
Giữa dân gian và triều đình. Giữa dân thành thị và nông thôn.
-> Sự phong phú của thị trường đồ gốm gia dụng thời Lý - Trần.
Hình vẽ
Hình vẽ
- Căn cứ thái độ xác định của tác giả (2. Tình cảm, thái độ và thông điệp của người viết)
Hình vẽ
Hình vẽ
SD trực tiếp từ ngữ, câu văn thể hiện trực tiếp thái độ của tác giả.
Hình vẽ
Lựa chọn chi tiết. Sử dụng từ ngữ, câu văn trung hoà về mặt cảm xúc.
-> P/ánh sự khác biệt trong xu hướng sử dụng đồ gốm.
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
III. Kết luận theo thể loại
- Hoạt động nhóm
Ảnh
III. Kết luận theo thể loại
Từ nội dung văn bản "Đồ gốm gia dụng của người Việt" , em hãy rút ra đặc trưng của văn bản thông tin.
Ảnh
- Kết luận
Ảnh
Ảnh
Mục đích: Cung cấp thông tin cho người đọc về lịch sử phát triển của gốm sứ qua chiếc bát ăn cơm và đặc điểm của gốm sứ thời Lý - Trần. Sử dụng đa dạng, phong phú các phương tiện phi ngôn ngữ.
III. Kết luận theo thể loại
+ tiếp
Ảnh
Dữ liệu trong văn bản khách quan, chủ yếu là những cột mốc thời gian của sự phát triển của gốm sứ. Quan điểm/ ý kiến của người viết cũng được đan cài, thể hiện sự trân trọng đối với nét văn hoá cổ xưa của dân tộc thể hiện qua gốm sứ. Cách trình bày ý tưởng và thông tin dữ liệu đi từ ý chính đến nội dung chi tiết.
III. Kết luận theo thể loại
+ tiếp
Ảnh
Thông điệp: Nét đẹp văn hoá dân tộc được thể hiện qua nhiều khía cạnh trong đó gốm sứ là một trong những vật lưu trữ nhiều trầm tích văn hoá qua hàng thế kỉ. Mỗi chúng ta nên tìm hiểu và tích luỹ vốn kiến thức nhất định để bảo tồn và phát huy những nét đẹp văn hoá ấy.
III. Kết luận theo thể loại
Ảnh
Luyện tập - Vận dụng
Luyện tập
- Luyện tập:
Những thông tin cơ bản của văn bản này gợi cho bạn (những) suy nghĩ gì về văn hoá dân tộc?
Ảnh
Vận dụng
- Vận dụng:
Lựa chọn hình thức bưu thiếp hoặc thiệp chúc Tết/ mừng sinh nhật để thể hiện cách cảm nhận về một sản phẩm truyền thống của quê hương em.
Ảnh
Tổng kết
- Tổng kết
Ảnh
Tổng kết:
Vẽ sơ đồ cây kiến thức vừa học. Hoàn thành bài tập phần Luyện tập - Vận dụng. Chuẩn bị bài sau: "Bài 4. Nét đẹp văn hóa và cảnh quan. Chân quê".
- Cảm ơn
Ảnh