BÀI 1. THÔNG ĐIỆP TỪ THIÊN NHIÊN. CHIỀU XUÂN
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
CHIỀU XUÂN
BÀI 1. THÔNG ĐIỆP TỪ THIÊN NHIÊN
Văn bản 3:
Ảnh
Khởi động
Khởi động
- Khởi động:
Thiên nhiên từ lâu đã trở thành cảm hứng bất tận cho văn học. Dựa vào hiểu biết của em, hãy chia sẻ nhữung bài thơ viết về thiên nhiên mà em biết.
Ảnh
I. Tìm hiểu khái quát
- Hoạt động nhóm
Ảnh
I. Tìm hiểu khái quát
Hình vẽ
Hoạt động nhóm:
Nêu một số nét cơ bản về xuất xứ của văn bản "Chiều xuân".
XĐ một số đặc điểm hình thức của bài thơ "Chiều xuân" : bố cục, cảm hứng chủ đề, nhận xét về vần và nhịp. Nêu nội dung chính của văn bản "Chiều xuân".
1. Xuất xứ văn bản "Chiều xuân"
1. Xuất xứ văn bản "Chiều xuân"
Văn bản Chiều xuân trích trong tập thơ đầu tay của tác giả Anh Thơ - Bức tranh quê in năm 1941.
Ảnh
2. Một số đặc điểm hình thức
Ảnh
2. Một số đặc điểm hình thức
Khổ 1: Bức tranh chiều xuân trên bến vắng. Khổ 2: Bức tranh chiều xuân trên đường đê. Khổ 3: Bức tranh chiều xuân trên cánh đồng.
a. Bố cục
b. Cảm hứng chủ đạo và vần
Ảnh
Cảm hứng chủ đạo: Tình yêu thiên nhiên tha thiết. Vần: Vần chân (vắng - lặng, cỏ - gió, ra - hoa) và vần thông (trôi - bời) -> Tạo âm huưg vang xa gợi liên tưởng về không gian mênh mông, rộng mở, trống trải, vắng lặng của buổi chiều xuân nơi bến đò, con đê và đồng ruộng thân quen.
b. Cảm hứng chủ đạo và vần
c. Nhịp
Ảnh
Nhịp thơ gắn với nhịp độ HĐ của muôn vật trong bức tranh. Trong khoảng không gian "Chiều xuân", dưới cảm nhận của nhà thơ, mọi vật dường như đều chuyển động khẽ, chầm chậm, lặng tờ, thậm chí đứng yên -> nhịp thơ cũng chậm rãi, nhẹ nhàng, đều đặn.
c. Nhịp
Hình vẽ
d. Nội dung chính
d. Nội dung chính
Bài thơ Chiều xuân ca ngợi vẻ đẹp của mùa xuân xứ Bắc, không khí và nhịp sông thôn dã trong trẻo, yên bình, gần gũi, qua đó bày tỏ tình yêu quê hương sâu sắc của tác giả.
Ảnh
II. Tìm hiểu chi tiết
- Hoạt động nhóm
Ảnh
II. Tìm hiểu chi tiết
Hoạt động nhóm:
Bức tranh “chiều xuân” qua ngòi bút của thi sĩ Anh Thơ hiện lên có gì đặc biệt? Hãy chỉ ra một số hình ảnh, chi tiết tiêu biểu làm nên nét riêng của bức tranh đồng quê ấy. Tình cảm, cảm xúc của nhà thơ được thể hiện như thế nào? Trong nhịp sống hối hả của cuộc sống hiện đại bức tranh quê trong bài thơ đem đến cho bạn suy nghĩ gì?
1. Bức tranh chiều xuân đồng quê
Ảnh
1. Bức tranh chiều xuân đồng quê
"Mưa đổ bụi êm êm trên bến vắng, Đò biếng lười nằm mặc nước sông trôi; Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời".
a. Khổ 1. Trên bến vắng
Ảnh
+ tiếp
a. Khổ 1. Trên bến vắng
Hình vẽ
Hình vẽ
Những hình ảnh quen thuộc đặc trưng cho miền quê Việt Nam: bến đò vắng khách, con đò nằm yên một chỗ, quán nhỏ, cây xoan đầy hoa tím... Cảnh đẹp, êm ả, yên bình nhưng gợn buồn.
Hình vẽ
Hình ảnh: "mưa bụi, con đò, nước sông trôi, quán tranh vắng, hoa xoan tím,…"
Ảnh
+ tiếp
a. Khổ 1. Trên bến vắng
Hình vẽ
Hình vẽ
"Êm êm": từ láy gợi tả hình ảnh những giọt mưa rơi nhẹ điểm xuyết cho khung cảnh, không ồn ào, vội vã hay nặng hạt mà có chút gì đó như chầm chậm theo từng khoảnh khắc thời gian.
Hình vẽ
Hình vẽ
"êm êm, biếng lười, im lìm, tơi bời"… : gợi tả sự vắng lặng của chiều quê.
Hình vẽ
Ảnh
Cuộc sống yên tĩnh có phần ngưng đọng: chiều mưa lạnh, bến sông ven làng tiêu điều, vắng vẻ; một bức tranh dường như thiếu sắc màu và ánh sáng.
b. Khổ 2. Trên đồng quê
"Ngoài đường đê cỏ non tràn biếc cỏ, Đàn sáo đen sà xuống mổ vu vơ; Mấy cánh bướm rập rờn trôi trước gió, Những trâu bò thong thả cúi ăn mưa"
b. Khổ 2. Trên đồng quê
Ảnh
Ảnh
+ tiếp
b. Khổ 2. Trên đồng quê
Hình vẽ
Hình vẽ
"cỏ non tràn biếc cỏ, đàn sáo, cánh bướm, trâu bò,..." -> những hình ảnh đặc trưng của mùa xuân đồng bằng Bắc Bộ.
Hình vẽ
Hình vẽ
"sà xuống mổ vu vơ, rập rờn, thong thả..." -> Từ ngữ diễn tả hoạt động.
Hình vẽ
Ảnh
Bức tranh có sự chuyển đổi từ gam màu buồn sang sự sống, gam màu xanh "biếc" của cỏ, từ tĩnh sang động. Cảnh vật thân thương và bình yên quá đỗi, độc đáo và nên thơ, cảnh quen thuộc trở nên mới mẻ, sinh động, làm vơi đi nỗi cô đơn của bến vắng.
c. Khổ 3. Trên cánh đồng
"Trong đồng lúa xanh rờn và ướt lặng, Lũ cò con chốc chốc vụt bay ra, Làm giật mình một cô nàng yếm thắm Cúi cuốc cào cỏ ruộng sắp ra hoa."
c. Khổ 3. Trên cánh đồng
Ảnh
Ảnh
+ tiếp
Ảnh
c. Khổ 3. Trên cánh đồng
Hình vẽ
Hình vẽ
“Xanh rờn”: màu xanh nhẹ nhàng đầy sức sống của mùa xuân.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
"cô nàng, yếm thắm": Cảnh sắc bớt vắng vẻ và trở nên ấm áp hơn.
Hình vẽ
"cúi, cuốc, cào, chốc chốc vụt qua" -> Câu thơ tả động để nói đến cái tình, và nhấn mạnh nhịp sống bình yên của làng quê.
Hình vẽ
Nhịp sống khoan thai nơi đồng quê.
+ tiếp
c. Khổ 3. Trên cánh đồng
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
“sắp ra hoa” -> Niềm tin của con người vào một tương lai tươi sáng.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Bút pháp lấy động tả tĩnh: cái giật mình của cô gái khi đàn cò vụt bay ra.
2. Tình cảm, cảm xúc của nhà thơ
Ảnh
2. Tình cảm, cảm xúc của nhà thơ
a. Vẻ đẹp của bức tranh chiều xuân
Bức tranh có sự chuyển đổi từ gam màu buồn sang sự sống, gam màu xanh "biếc" của cỏ, từ tĩnh sang động. Cảnh vật thân thương và bình yên quá đỗi, mộc mạc, đơn sơ mà độc đáo và nên thơ, cảnh quen thuộc trở nên mới mẻ, sinh động, làm vơi đi nỗi cô đơn của bến vắng.
b. Tình cảm, cảm xúc của tác giả
Ảnh
b. Tình cảm, cảm xúc của tác giả
Bức tranh chiều xuân với nét đẹp vẫn sinh sôi nảy nở nhưng lại êm đềm vắng vẻ và thoáng chút buồn vu vơ của người thi sĩ. Có thể nói ta cảm nhận được sau bức tranh ấy là một tâm hồn thuần phát trong sáng của nhà thơ. Đó là một tâm hồn chất chứa tình yêu thơ ca và yêu thiên nhiên tha thiết, là tấm lòng yêu quê hương, yêu những gì nhỏ bé, giản dị, quen thuộc của quê hương.
Luyện tập - Vận dụng
- Luyện tập
Ảnh
- Luyện tập:
Viết một đoạn văn (7- 10 dòng) thể hiện cảm nhận của anh/chị về bức tranh quê buổi chiều xuân được tác giả phác hoạ qua bài thơ.
- Vận dụng
- Vận dụng:
Ảnh
Học sinh thực hiện hoạt động: Liên hệ với nhịp sống ngày nay qua ự án: thành thị - nông thôn; thế giới xưa và nay.
Cảm ơn
- Tổng kết
Ảnh
Tổng kết:
Ôn lại kiến thức vừa học. Hoàn thành bài tập phần Luyện tập - Vận dụng. Chuẩn bị bài sau: "Bài 1. Thông điệp từ thiên nhiên. Thực hành tiếng Việt trang 20".
- Cảm ơn
Ảnh