Bài 10: Quyền và nghĩa vụ lao động của công dân
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 10: QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ LAO ĐỘNG CỦA CÔNG DÂN
Ảnh
Khởi động
Khởi động
Ảnh
Ảnh
KHỞI ĐỘNG
Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi
Em hãy đọc và rút ra ý nghĩa của các câu ca sau. Tìm thêm những câu ca dao tương tự mà em biết.
1. Làm mười ngày non, hơn chịu cả một năm gai. 2. Cày cấy đất non, nuôi dưỡng dân tộc. 3. Máu mồ hôi làm giàu quốc gia. 4. Sức lao động chính là kim chỉ nam của thời đại. 5. Lúa chín đồng cày, người ăn ba bữa.
Khám phá
Khám phá
Ảnh
KHÁM PHÁ
Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi
Em hãy quan sát các hình ảnh sau và trả lời câu hỏi
Ảnh
Nông dân sản xuất lúa gạo
Ảnh
Công nhân sản xuất giày
Ảnh
Bác sĩ khám chữa bệnh
Ảnh
Nhạc sĩ sáng tác bài hát
– Em có suy nghĩ gì về lao động của người nông dân, công nhân, bác sĩ, nhạc sĩ trong các hình ảnh trên? – Theo em, lao động có vai trò như thế nào đối với đời sống con người?
Kết luận
Ảnh
– Tầm quan trọng của lao động: + Là hoạt động chủ yếu, quan trọng nhất của con người. + Là nhân tố quyết định sự tồn tại, phát triển của xã hội.
Kết luận
Đọc thông tin
Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Trường hợp 1
Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
Trường hợp 1. Anh M kí hợp đồng lao động với Công ty K với thời hạn ba năm. Trong quá trình lao động, anh M thường xuyên bị bên sử dụng lao động ngược đãi và có hành vi nhục mạ, làm ảnh hưởng đến sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự. Anh M muốn đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với Công ty K.
– Em hãy cho biết, anh M có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật không.
Đọc thông tin
Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Trường hợp 2
Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
Trường hợp 2. Năm nay anh Q 17 tuổi, có sức khoẻ khá tốt nên anh Q có ý định xin vào làm việc tại một cơ sở giết mổ gia súc. Tuy nhiên, khi biết anh Q chưa đủ 18 tuổi, chú T là quản lí cơ sở đã từ chối. Chú T cho rằng, công việc ở đây rất nặng nhọc lại áp lực về thời gian nên không được phép tuyển người chưa thành niên theo quy định của pháp luật.
– Em hãy cho biết việc chú T quyết định từ chối nhận anh Q vào làm việc có phù hợp theo quy định của pháp luật không. – Em hãy nêu những quyền và nghĩa vụ khác về lao động của công dân.
Đọc thông tin
Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
Ảnh
Kết luận
Ảnh
– Quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ lao động của công dân + Mọi công dân đều có quyền dùng sức lao động của mình để học nghề, tìm kiếm việc làm, lựa chọn nghề nghiệp đem lại thu nhập cho bản thân, gia đình và xã hội. + Mọi người đều có nghĩa vụ lao động để tự nuôi sống bản thân, nuôi sống gia đình, góp phần sáng tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho xã hội, duy trì và phát triển đất nước. – Quy định của pháp luật về lao động chưa thành niên: Cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi làm các công việc, ở các nơi làm việc theo quy định tại Bộ luật Lao động năm 2019.
Kết luận
Đọc trường hợp
Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
Trường hợp Chị B làm việc tại Doanh nghiệp tư nhân H với vị trí kế toán. Thời gian gần đây, chị B có nhận thêm việc quyết toán thuế cho một số công ty khác và có kí hợp đồng | lao động với họ. Anh A là đồng nghiệp của chị B cho rằng chị đã vi phạm pháp luật lao động về giao kết hợp đồng lao động.
Yêu cầu – Em hãy nêu những quyền và nghĩa vụ cơ bản khác của người lao động khi kí kết hợp đồng lao động. – Em hãy cho biết chị B có quyền được giao kết nhiều hợp đồng lao động cùng một lúc với nhiều người sử dụng lao động khác nhau không.
Kết luận
Ảnh
– Quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của người lao động: + Quyển lao động của người lao động: làm việc; tự do lựa chọn việc làm, nơi làm việc, nghề nghiệp; học nghề, nâng cao trình độ chuyên môn; không bị phân biệt đối xử, cưỡng bức lao động, quấy rối tình dục tại công sở, nơi làm việc. + Nghĩa vụ lao động của người lao động: thực hiện hợp đồng lao động; chấp hành kỉ luật lao động, nội quy lao động; thực hiện quy định của pháp luật về lao động, việc làm, giáo dục nghề nghiệp, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và an toàn, vệ sinh lao động.
Kết luận
Đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi
Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi
Ông A là chủ một cửa hàng vật liệu xây dựng tại xã N. Nhân công được ông sử dụng có khá nhiều em ở độ tuổi từ vừa đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi. Trong đó, có Trấn Văn T là nhỏ tuổi nhất (15 tuổi). Khi nhận các em vào làm, ông A đều không kí kết hợp đồng lao động. Gần đây, do có nhiều đơn đặt hàng nên ông A đã yêu cầu các em mang, vác các vật liệu xây dựng rất nặng và làm thêm giờ ( 10 – 14 tiếng/ ngày).
Ảnh
– Em hãy cho biết hành vi của ông A có vi phạm pháp luật lao động về việc sử dụng lao động chưa thành niên không. Vì sao? – Em sẽ tư vấn cho Trần Văn T như thế nào để có thể tham gia lao động đúng luật?
Kết luận
Ảnh
– Quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng lao động: + Quyền của người sử dụng lao động: tuyển dụng, bố trí, quản lí, điều hành, giám sát lao động; khen thưởng và xử lí vi phạm kỉ luật lao động. + Nghĩa vụ của người sử dụng lao động: thực hiện hợp đồng lao động, thoả ước lao động tập thể và thoả thuận hợp pháp khác; tôn trọng danh dự, nhân phẩm của người lao động. Thực hiện quy định của pháp luật về lao động, việc làm, giáo dục nghề nghiệp, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và an toàn, vệ sinh lao động. – Trách nhiệm học sinh phải tích cực, chủ động tham gia lao động ở gia đình, trường, lớp và cộng đồng.
Kết luận
Luyện tập
Luyện tập
Ảnh
LUYỆN TẬP
Chọn đáp án đúng
Bài tập trắc nghiệm
Em đồng tình với các ý kiến nào dưới đây? Vì sao?
Học sinh nên tích cực tham gia lao động ở gia đình, trường, lớp và cộng đồng.
Người lao động chưa thành niên được làm các công việc khác nhau và nơi làm việc khác nhau.
Người lao động bị hạn chế chọn việc làm và nơi làm việc.
Người sử dụng lao động phải tôn trọng danh dự, nhân phẩm của người lao động.
Lao động có vai trò quyết định sự tồn tại và phát triển của cá nhân.
Luyện tập
Em hãy đọc nội dung sau để xây dựng và thực hiện bài thuyết trình trước lớp về vị trí, tầm quan trọng của lao động trong cuộc sống.
Lao động là nghĩa vụ thiêng liêng, là nguồn sống, nguồn hạnh phúc của chúng ta. Trong xã hội ta, không có nghề nào thấp kém, chỉ những kẻ lười biếng, ỷ lại mới đáng xấu hổ. Người nấu bếp, người quét rác cũng như thầy giáo, kĩ sư, nếu làm tròn trách nhiệm thì đều vẻ vang như nhau. Ai sợ khó, sợ khổ, muốn “ngồi mát ăn bát vàng”, người đó mới là kém vì không phải là người xã hội chủ nghĩa.
Đọc và trả lời câu hỏi
Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi
Chị H kí hợp đồng làm công nhân khai thác đá ở một tỉnh miền núi, dù biết đây là công việc nặng nhọc với phụ nữ. Khi đến công trường khai thác đá, nhận thấy công việc không đúng như khi giao kết hợp đồng, địa điểm làm việc không đảm bảo điều kiện làm việc, thậm chí có thể gây nguy hiểm đến sức khoẻ và tính mạng nên chị H đã từ chối làm việc. Chủ doanh nghiệp khai thác đá nói chị đã tự nguyện kí hợp đồng, do vậy chị phải làm, không được từ chối công việc.
– Theo em, chủ doanh nghiệp trong trường hợp này có đang thực hiện quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp sử dụng lao động không? – Theo quy định của Bộ luật Lao động năm 2019, chị H có quyền từ chối làm việc không? Vì sao?
Chọn đáp án đúng
Bài tập trắc nghiệm
Theo em, trong các trường hợp dưới đây, đâu là nghĩa vụ của người lao động? Vì sao?
Chị K tham gia đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật.
Chú T tham gia thành lập tổ chức đại diện để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động trong quan hệ lao động.
Giám đốc Công ty X kí quyết định khen thưởng đối với chị H vì có nhiều thành tích trong lao động.
Chị B là nhân viên văn phòng tại Công ty D, chị luôn chấp hành kỉ luật lao động tại cơ quan.
Anh A thực hiện hợp đồng lao động và thoả ước lao động với Công ty M.
Chọn đáp án đúng
Bài tập trắc nghiệm
Em hãy cho biết hành vi nào vi phạm pháp luật lao động trong các trường hợp sau. Vì sao?
Thuê trẻ em 14 tuổi làm thợ may công nghiệp.
Không sử dụng, trang bị bảo hộ lao động khi làm việc.
Người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng với người lao động.
Nghỉ việc dài ngày không có lí do.
Không trả đủ tiền công theo thoả thuận.
Tự ý đuổi việc người lao động khi chưa hết hạn hợp đồng.
Đọc trường hợp và trả lời câu hỏi
Em hãy đọc các tình huống sau và trả lời câu hỏi
Hướng tới kỉ niệm ngày Thương binh liệt sĩ, Trường Trung học cơ sở M tổ chức hoạt động dọn dẹp, vệ sinh Nghĩa trang liệt sĩ xã K. Đây là một trong những hoạt động thường niên của nhà trường tạo điều kiện cho học sinh trải nghiệm lao động ở trường, lớp và cộng đồng nhằm thể hiện đạo lí “uống nước nhớ nguồn”, lòng biết ơn sâu sắc đối với các liệt sĩ đã hi sinh vì độc lập, tự do của dân tộc. Hoạt động này đã thu hút được nhiều học sinh tham gia với thái độ tích cực, chủ động.
– Nếu là học sinh Trường Trung học cơ sở M, em sẽ chủ động tham gia hoạt động này như thế nào? Vì sao? – Vì sao học sinh Trường Trung học cơ sở M lại tích cực, tham gia hoạt động lao động cộng đồng của nhà trường?
Luyện tập
Em hãy lập một hợp đồng lao động có nội dung đơn giản theo quy định của pháp luật.
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
VẬN DỤNG
Nhiệm vụ
Em hãy lựa chọn một trong hai nhiệm vụ dưới đây và thực hiện.
1. Hãy viết đoạn văn ngắn (khoảng 100 chữ) thể hiện suy nghĩ của em về vai trò của lao động đối với học sinh nói riêng và đời sống con người nói chung. 2. Em hãy xây dựng kế hoạch để thực hiện lao động ở gia đình, trường, lớp, cộng đồng nhằm góp phần thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ lao động của công dân.
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
DẶN DÒ
Ảnh
Vẽ sơ đồ tư duy khái quá kiến thức bài học
Ảnh
Chuẩn bị nội dung bài sau
Ảnh
Hoàn thành nội dung phần vận dụng.
Kết thúc
Kết thúc
Ảnh
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN ĐÃ THAM GIA BUỔI HỌC