Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
TIẾT 41 PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX Kiểm tra bài cũ:
KIỂM TRA BÀI CŨ Phong trào Cần vương nổ ra và phát triển như thế nào? Sau khi cuộc tấn công quân Pháp thất bại, Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi ra Tân Sở (Quảng Trị). Tại đây, ngày 13-7-1885, vua Hàm Nghi ra Chiếu Cần vương, kêu gọi văn thân và nhân dân đứng lên giúp vua cứu nước. Phong trào yêu nước chống xâm lược hưởng ứng chiếu “Cần vương” dâng lên sôi nổi, kéo dài đến cuối thế kỷ XIX, được gọi là Phong trào Cần vương. Về diễn biến, Phong trào Cần vương chia làm hai giai đoạn: 1885-1888: Bùng nổ khắp cả nước, sôi động nhất là các tỉnh Trung, Bắc Kì. 1888-1896: Quy tụ thành những cuộc khởi nghĩa lớn, có quy mô và trình độ tổ chức cao hơn. 1. Khởi nghĩa Ba Đình 1886 - 1887
Nội dung bài:
PHONG TRÀO KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỶ XIX II. NHỮNG CUỘC KHỞI NGHĨA LỚN TRONG PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG 1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887) 2. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883-1892) Bài 26 Tiết 41 3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895) Lãnh đạo:
1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887) - Lãnh đạo: Phạm Bành, Đinh Công Tráng “Có chàng Công Tráng họ Đinh Dựng luỹ Ba Đình chống đánh giặc Tây Cơ mưu dũng lược ai tày Chẳng quản đêm ngày vì nước lo toan” Lược đồ:
1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887) - Lãnh đạo: Phạm Bành, Đinh Công Tráng - Địa bàn hoạt động: Thượng Thọ, Mậu Thịnh, Mỹ Khê ( Nga Sơn -Thanh Hóa) Lược đồ căc cứ Ba Đình Căn cứ Ba Đình:
1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887) - “Lệnh cho dân chúng chặt tre Chẻ nan đan sọt, nhặt về cho nhanh Kéo quân đến đóng Ba Đình Đào hào, đắp ụ, can thành tứ vi”. Lược đồ căc cứ Ba Đình - Điểm mạnh: Vị trí cứ điểm Ba Đình, án ngữ đường số 1, có thể tiếp tế lương thực, vũ khí từ biển vào, có lợi cho phòng thủ chiến đấu. - Điểm yếu: Dễ bị cô lập, khó khăn khi rút lui nếu bị tấn công. Chiến thuật:
1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887) - Lãnh đạo: Phạm Bành, Đinh Công Tráng - Địa bàn hoạt động: Thượng Thọ, Mậu Thịnh, Mỹ Khê ( Nga Sơn -Thanh Hóa) - Chiến thuật đánh giặc: Phòng thủ Lược đồ căc cứ Ba Đình Lược đồ vị trí Mã Cao:
1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887) “Trông ra dãy phố hai hàng Đồn đây có tiếng một chàng cai Mao* Người này thật đấng anh hào Quân dư năm vạn, người cao bằng vời Bình yên vẫn thường xuống chơi Đến ngày loạn lạc trấn nơi cửa rừng”. Lược đồ vị trí Mã Cao Lực lượng, diễn biến, ý nghĩa:
1. Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887) - Lực lượng: Người Kinh, người Thái, người Mường... - Diễn biến: Cuộc chiến đấu quyết liệt từ tháng 12-1886 đến 1-1887 - Ý nghĩa: Tiêu biểu cho tinh thần đấu tranh bất khuất của nhân dân Thanh Hóa. Lược đồ căc cứ Ba Đình 2. Khởi nghĩa Bãi Sậy 1883-1892
Lãnh đạo:
2. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883-1892) - Lãnh đạo: Nguyễn Thiện Thuật “Quan Tán Thuật tài kiêm văn võ Vốn khi xưa cùng Đức bộ Hoàng* Kinh thiên nhất tục chi nan Sơn Tây một dải ngang tàng lưỡi gươm”. (Hoàng Tá Viêm) Nguyễn Thiện Thuật (1844-1926) Địa bàn hoạt động:
2. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883-1892) - Lãnh đạo: Nguyễn Thiện Thuật (1844-1926) - Địa bàn hoạt động: Văn Lâm, Văn Giang, Khoái Châu, Yên Mỹ (Hưng Yên) Lược đồ khởi nghĩa Bãi Sậy HÀ NỘI HƯNG YÊN KHOÁI CHÂU VĂN GIANG MỸ HÀO Vị trí Bãi Sậy có tầm quan trọng như thế nào? Lược đồ:
Lược đồ khởi nghĩa Bãi Sậy HÀ NỘI HƯNG YÊN KHOÁI CHÂU VĂN GIANG MỸ HÀO Văn chỉ Bình dân (Khoái Châu)-Nơi Nguyễn Thiện Thuật tế cờ khởi nghĩa Chiến thuật đánh giặc, diễn biến:
- Chiến thuật đánh giặc: Du kích - Diễn biến: Trong những năm 1885 - 1889, nhiều trận đánh ác liệt xảy ra giữa nghĩa quân và quân Pháp Sau những trận chống càn, lực lượng nghĩa quân suy giảm và bị bao vây. Đến cuối năm 1889, nghĩa quân dần dần tan rã. “Mẹo thao lược tài tình lắm vẻ Xuất sư như xuất quỷ nhập thần Khi xa, khi lại như gần Khi chơi hóa thật, khi Đông lại Đoài” Khi giả cách làm trai thợ gặt Khi dấu mình giả bắt tôm của Làm cho giặc phải xa cơ... (Vè Tán Thuật) Nghĩa quân Bãi Sậy đã tận dụng đặc điểm của vùng Bãi Sậy để chiến đấu như thế nào? 2. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883-1892) Ý nghĩa:
2. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883-1892) - Ý nghĩa: Tiêu biểu cho tinh thần đấu tranh bất khuất của nhân dân Bắc Kì. “Mẹo thao lược tài tình lắm vẻ Xuất sư như xuất quỷ nhập thần Khi xa, khi lại như gần Khi chơi hóa thật, khi Đông lại Đoài” Khi giả cách làm trai thợ gặt Khi dấu mình giả bắt tôm của Làm cho giặc phải xa cơ... (Vè Tán Thuật) Nghĩa quân Bãi Sậy đã tận dụng đặc điểm của vùng Bãi Sậy để chiến đấu như thế nào? 3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895)
Lãnh đạo:
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895) - Lãnh đạo: Phan Đình Phùng Phan Đình Phùng (1847-1895) Vè Quan Đình:
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895) - Lãnh đạo: Phan Đình Phùng Cao Thắng “Khen thay Cao Thắng tài to Lấy ngay súng giặc về cho thợ rèn Đêm ngày tỉ mỉ mở xem Lại thêm có cả đội Quyên cúng tài Xưởng trong cho chí xưởng ngoài Thợ rèn cao tỉnh đều mời hội công Súng ta chế tạo vừa xong Đem ra mà bắn nức lòng thắm thay Bắn cho tiệt giống quân Tây Cậy nhiều súng ống phen này hết khoe.” (Vè Quan Đình) Địa bàn hoạt động:
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895) - Lãnh đạo: Phan Đình Phùng, Cao Thắng - Địa bàn hoạt động: 4 tỉnh: Thanh Hóa, nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình - Căn cứ chính: Ngàn Trươi (Hương Khê- Hà Tĩnh) - Chiến thuật đánh giặc: Du kích, vận động chiến Lược đồ khởi nghĩa Hương Khê Diễn biến:
- Diễn biến: Từ 1885 đến 1889, nghĩa quân xây dựng lực lượng, luyện tập quân đội, rèn đúc vũ khí. Từ 1889 đến 1895, khởi nghĩa bước vào giai đoạn quyết liệt, đẩy lùi nhiều cuộc càn quét của địch. Sau khi Phan Đình Phùng hi sinh, cuộc khởi nghĩa dần dần tan rã. Lược đồ khởi nghĩa Hương Khê 3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895) Lược đồ:
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895) Lược đồ khởi nghĩa Hương Khê Phan Đình Phùng khóc thương người anh hùng trẻ tuổi CaoThắng, hi sinh khi mới 29 tuổi (1893). “Có chí không thành, anh hùng đã mất. Chưa thắng đã chết, ý trời ra sao? Công muốn lập nên, gõ mái * nặng thề trừ giặc nước Việc khôn tính trước, lên yên ** nay thấy vắng người.” * Điển tích “gõ mái”. ** Điển tích “lên yên” Bài thơ tuyệt mệnh của của Phan Đình Phùng:
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895) Bài thơ tuyệt mệnh của của Phan Đình Phùng “Nhung trường vâng mệnh đã mười đông Vũ lược còn chưa lập được công Dân đói kêu trời, xao xác nhạn, Quân gian chật đất, rộn ràng ong Chín lần xa giá non sông cách Bốn bể nhân dân nước lửa hồng Trách nhiệm càng cao càng nặng gánh Tướng môn riêng thẹn mặt anh hùng” ( Bản dịch của Trần Huy Liệu Thơ văn yêu nước thế kỷ XIX) “Ông chết rồi, nhưng bọn Pháp vẫn không tha, chúng quật mộ ông lên, đốt xác và cho đem vứt đi. Người ta báo thù cả người đã nằm yên dưới mộ”. (Trần Dân Tiên) Ý nghĩa:
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895) - Ý nghĩa: Là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong phong trào Cần vương. Nhận xét về cuộc khởi nghĩa Hương Khê? - Cuộc khởi nghĩa Hương Khê đánh dấu bước phát triển cao nhất của phong trào Cần vương dưới sự lãnh đạo của các văn thân, sĩ phu yêu nước. - Cuộc khởi nghĩa Hương Khê thất bại cũng đánh dấu phong trào Cần vương kết thúc trong cả nước. 4. Củng cố, dặn dò
Câu 1:
CỦNG CỐ BÀI HỌC Nêu những điểm khác nhau giữa khởi nghĩa Bãi Sậy và khởi nghĩa Ba Đình? 3 làng: Thượng Thọ, Mậu Thịnh, Mỹ Khê 4 huyện: Văn Lâm, Văn Giang, Khoái Châu, Mỹ Hào Phòng thủ Du kích 1886-1887 1885-1889 Câu 2:
CỦNG CỐ BÀI HỌC Em có nhận xét gì về phong trào vũ trang chống Pháp cuối thế kỷ XIX? Lãnh đạo: Tính chất Thời gian Lực lượng tham gia Kết quả Ý nghĩa Tầng lớp văn thân, sĩ phu yêu nước 1885-1896 Đông đảo quần chúng nhân dân Yêu nước chống xâm lược, mang màu sắc phong kiến Thất bại (do ý thức hệ, lãnh đạo, so sánh lực lượng...) Có vị trí lớn trong sự nghiệp đấu tranh chống đế quốc, để lại nhiều tấm gương, bài học kinh nghiệm quý báu. Hướng dẫn học:
CÔNG VIỆC VỀ NHÀ Ôn tập các bài 24, 25, 26 để kiểm tra 1 tiết. Chuẩn bị bài 27: KHỞI NGHĨA YÊN THẾ VÀ PHONG TRÀO CHỐNG PHÁP CỦA ĐỒNG BÀO MIỀN NÚI CUỐI THẾ KỶ XIX Gợi ý tìm hiểu: - Đặc điểm vùng Yên Thế và dân cư. - Lãnh tụ Hoàng Hoa Thám. - Các giai đoạn chiến đấu của nghĩa quân Yên Thế. - Những nét chung về phong trào kháng chiến chống Pháp của đồng bào miền núi.