BÀI 10. PHONG TRÀO CÔNG NHÂN VÀ SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA MÁC
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
LỊCH SỬ 8
BÀI 10. PHONG TRÀO CÔNG NHÂN VÀ SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA MÁC
Mục tiêu bài học
Mục tiêu
Học xong bài này, em sẽ:
Ảnh
- Nêu được sự ra đời của giai cấp công nhân; trình bày được một số hoạt động chính của C. Mác, Ph. Ăng-ghen và sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học. - Trình bày được những nét chính về Công xã Pa-ri (1871) và ý nghĩa lịch sử của việc thành lập nhà nước kiểu mới – nhà nước vô sản đầu tiên trên thế giới. - Mô tả được một số hoạt động tiêu biểu của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế cuối thế XIX, đầu thế kỉ XX (phong trào công nhân, sụ ra đời và hoạt động của các đảng và các tổ chức cộng sản,...).
Hình vẽ
Khởi động
Khởi động
Cùng với sự xuất hiện của máy móc trong nền kinh tế tư bản là tình trạng giới chủ tăng cường bóc lột đối với công nhân. Giai cấp công nhân cho rằng chính máy móc làm cho họ khổ, nên đập phá máy móc trở thành hình thức đấu tranh ban đầu của công nhân ở các nước tư bản Âu – Mỹ cuối thế kỉ XVIII, đầu thế kỉ XIX.
Ảnh
Vậy giai cấp công nhân đã hình thành như thế nào? Chủ nghĩa xã hội khoa học đã ra đời ra sao? Sự phát triển của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX có gì nổi bật?
Ảnh
I. SỰ RA ĐỜI CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
1. Hoạt động
I. SỰ RA ĐỜI CỦA GIAI CÂP CÔNG NHÂN
1. Hoạt động
Đọc thông tin, tư liệu và quan sát hình 10.1, nêu sự ra đời của giai cấp công nhân.
Ảnh
Hình vẽ
2. Kết luận
Ảnh
2. Kết luận
- Sau các cuộc phát kiến địa lí, phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa hình thành và ngày càng phát triển ở các nước Tây Âu. - Công nhân có nguồn gốc từ nông dân, thợ thủ công, nông nô, nô lệ... Do bị mất ruộng đất, bị bắt,... họ trở thành người làm thuê trong các công xưởng, nhà máy. - Vì bị giới chủ áp bức bóc lột và phải làm việc cực nhọc, họ đứng lên đấu tranh chống lại giai cấp tư sản.
II. NHỮNG HOẠT ĐỘNG CỦA C.MÁC, PH. ĂNG-GHEN VÀ SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
1. Hoạt động
II. NHỮNG HOẠT ĐỘNG CỦA C.MÁC, PH. ĂNG-GHEN VÀ SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
1. Hoạt động
Dựa vào thông tin và hình ảnh trong mục II, trình bày một số hoạt động chính của C. Mác, Ph. Ăng-ghen và sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học.
Ảnh
Hình vẽ
2. Kết luận
Ảnh
2. Kết luận
- Năm 1842: Ph. Ăng-ghen sang Anh, tìm hiểu thực tế phong trào công nhân và biển soạn nhiều tài liệu, trong đó có sách Tinh cảnh giai cấp công nhân Anh. - Năm 1843: Sau khi bị trục xuất khỏi Đức, C. Mác sang Pa-ri (Pháp) và tham gia phong trào cách mạng ở Pháp. - Năm 1844: Ph. Ăng-ghen từ Anh sang Pháp và gặp C. Mác. Hai ông đã thành lập Đồng minh những người cộng sản – chính đảng độc lập đầu tiên của vô sản quốc tế. - Năm 1848: C. Mác và Ph. Ăng-ghen soạn thảo và công bố Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản – Cương lĩnh của Đồng minh những người cộng sản. - Việc công bố tuyên ngôn của Đảng Cộng sản đánh dấu sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học.
Hình 10.2 và 10.3
Ảnh
III. PHONG TRÀO CỘNG SẢN VÀ CÔNG NHÂN QUỐC TẾ TỪ GIỮA THẾ KỈ XIX ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XX.
1. Phong trào cộng sản và công nhân từ năm 1848 đến năm 1870, Quốc tế thứ nhất
III. PHONG TRÀO CỘNG SẢN VÀ CÔNG NHÂN QUỐC TẾ TỪ GIỮA THẾ KỈ XIX ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XX.
1. Phong trào cộng sản và công nhân từ năm 1848 đến năm 1870, Quốc tế thứ nhất
Trình bày những nét chính về phong trào cộng sản và công nhân quốc tế từ năm 1848 đến năm 1870. Nêu sự ra đời và hoạt động của Quốc tế thứ nhất.
Ảnh
a) Hoạt động
b) Kết luận
Ảnh
b) Kết luận
- Xuất phát từ những yêu cầu cấp bách trong phong trào đấu tranh cách mạng củagiai cấp công nhân quốc tế.
Bồi dưỡng lãnh đạo cho phong trào công nhân và truyền bá học thuyết Mác. Đóng vai trò trung tâm thúc đẩy phong trào công nhân quốc tế phát triển. Trong quá trình tồn tại, Quốc tế thứ nhất có sự phân hoá về tư tưởng và đường lối hoạt động. Năm 1876, Quốc tế thứ nhất tuyên bố giải tán.
2. Cộng xã Pa-ri (1871)
III. PHONG TRÀO CỘNG SẢN VÀ CÔNG NHÂN QUỐC TẾ TỪ GIỮA THẾ KỈ XIX ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XX.
2. Cộng xã Pa-ri (1871)
Dựa vào thông tin và hình ảnh trong mục 2, trình bày những nét chính về Công xã Pa-ri và nêu ý nghĩa lịch sử của việc thành lập nhà nước kiểu mới.
Ảnh
a) Hoạt động
b) Kết luận
Ảnh
b) Kết luận
Sự ra đời của Công xã Pa-ri
Năm 1870, chiến tranh Pháp – Phổ nổ ra, Pháp thất bại. Nhân dân: đứng lên khởi nghĩa lật đổ Đế chế II do Na-pô-lê-ông III đứng đầu, yêu cầu thiết lập nền cộng hoà và bảo vệ Tổ quốc. Tháng 9-1870, Chính phủ lâm thời của giai cấp tư sản được thành lập, mang tên “Chinh phủ vệ quốc” nhưng lại đầu hàng, đồng ý cho quân Phổ tiến vào Pa-ri.
=> Mâu thuẫn giữa các tầng lớp nhân dân với giai cấp tư sản rất gay gắt.
b) Kết luận 1.1
Ảnh
b) Kết luận
Nhân dân Pa-ri đã tổ chức các đơn vị Quốc dân quân, tự vũ trang, đứng lên làm cách mạng. Cách mạng thắng lợi, Uỷ ban Trung ương Quốc dân quân đảm nhận chức năng củachính quyền mới – Chinh phủ lâm thời. Ngày 26-3-1871, nhân dân Pa-ri tiến hành bầu Hội đồng Công xã theo nguyên tắc phổ thông đầu phiếu.
b) Kết luận 1.2
Ảnh
b) Kết luận
Chính sách của Công xã Pa-ri
- Hội đồng Công xã là cơ quan nhà nước cao nhất, tập trung trong tay quyền lập pháp và hành pháp, đảm nhận chức năng chính quyền của giai cấp vô sản. - Lập ra nhiều uỷ ban (Uỷ ban Tư pháp, Uỷ ban Lương thực, Uỷ ban Giáo dục,...). Đứng đầu mỗi uỷ ban là một uỷ viên Công xã, chịu trách nhiệm trước nhân dân và có thể bị bãi miễn. - Ra sắc lệnh giải tán quân đội và bộ máy cảnh sát của chế độ cũ, thành lập lực lượng vũ trang của nhân dân; tách nhà thờ ra khỏi hoạt động của Nhà nước quy định mức tiền lương tối thiểu, cấm cúp phạt và đánh đập công nhân; thực hiện chế độ giáo dục bắt buộc, miễn học phí, giao cho công nhân quản lí những nhà máy của giới chủ trốn khỏi Pa-ri,...
b) Kết luận 1.3
Ảnh
b) Kết luận
Ý nghĩa lịch sử
- Công xã Pa-ri ra đời đã giáng một đòn nặng nề vào chủ nghĩa tư bản, mở ra thời kì đấu tranh mới của giai cấp vô sản thế giới. - Là nhà nước kiểu mới. - Thể hiện tinh thần yêu nước đấu tranh chống ngoại xâm; cổ vũ nhân dân lao động thế giới đấu tranh, để lại nhiều bài học quý báu cho phong trào cách mạng thế giới.
Ý nghĩa lịch sử của việc thành lập nhà nước kiểu mới
- Cơ cấu tổ chức và hoạt động đã chứng tỏ Công xã Pa-ri là một nhà kiểu mới - nhà nước vô sản, do dân và vì dân. - Những chính sách mà Công xã Pa-ri đề ra thể hiện sự sáng tạo hình thức nhà nước kiểu mới dựa trên cơ sở dân chủ vô sản và hoạt động lợi ích của đa số nhân dân lao động.
Hình 10.6 (Quần chúng chiếm tòa thị chính Pa-ri trưa ngày 18-3-1871)
Ảnh
3. Phong trào cộng sản và công nhân từ năm 1871 đến đầu thế kỉ XX, Quốc tế thứ hai
III. PHONG TRÀO CỘNG SẢN VÀ CÔNG NHÂN QUỐC TẾ TỪ GIỮA THẾ KỈ XIX ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XX.
3. Phong trào cộng sản và công nhân từ năm 1871 đến đầu thế kỉ XX, Quốc tế thứ hai
Trình bày những nét chính về phong trào cộng sản và công nhân quốc tế từ năm 1871 đến đầu thế kỉ XX. Nêu sự ra đời và hoạt động của Quốc tế thứ hai.
Ảnh
a) Hoạt động
b) Kết luận
Ảnh
b) Kết luận
Những nét chính về phong trào cộng sản và công nhân quốc tế từnăm 1871 đến đầu thế kỉ XX
- Trong 30 năm cuối thế kỉ XIX: Phong trào công nhân tiếp tục diễn ra mạnh mẽ ở các nước Âu – Mỹ. - Ngày 1-5-1886: Khoảng 400 000 công nhân thành phố Chi-ca-gô (Mỹ) đỉnh công, biểu tình trên đường phố nhằm gây áp lực buộc giới chủ phải thực hiện yêu sách mỗi ngày làm việc không quá 8 giờ. - Năm 1889: Công nhân khuân vác ở bến tàu Luân Đôn (Anh) bãi công với quy mô lớn. - Năm 1893: Đại biểu công nhân Pháp giành thắng lợi trong cuộc bầu cử Quốc hội.... - 14-7-1889: Tại Pa-ri (Pháp), Quốc tế xã hội chủ nghĩa (Quốc tế thứ hai) được thành lập.
b) Kết luận 1
Ảnh
b) Kết luận
Sự ra đời và hoạt động của Quốc tế thứ hai.
- Bối cảnh: Phong trào công nhân Âu – Mỹ đã phát triển, nhiều tổ chức công nhân ra đời ở các nước,... đặt ra yêu cầu cần phải đoàn kết phong trào công nhân các nước. - Hoạt động:  + Ngày 14-7-1889, tại Pa-ri (Pháp), Quốc tế xã hội chủ nghĩa (Quốc tế thứ hai) được thành lập. + Từ năm 1889 đến năm 1895, dưới sự lãnh đạo của Ph. Ăng-ghen, Quốc tế thứ hai có những đóng góp quan trọng vào việc phát triển phong trào công nhân quốc tế.
b) Kết luận 2
Ảnh
b) Kết luận
+ Từ năm 1895 (sau khi Ph. Ăng-ghen qua đời) đến năm 1914, các đảng trong Quốc tế thứ hai xa rời đường lối đấu tranh cách mạng, thoả hiệp với giai cấp tư sản,...  + Năm1914, Quốc tế thứ hai phân hoá và tan rã khi Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ. + Kế tục sự nghiệp của C. Mác và Ph. Ăng-ghen, VI. Lê-nin chỉ ra những sai lầm của chủ nghĩa xét lại, vạch rõ tác hại của nó đối với giai cấp công nhân. VI. Lê-nin đã phát triển chủ nghĩa Mác thành chủ nghĩa Mác – Lê-nin.
Luyện tập
Câu 1
Ảnh
LUYỆN TẬP
Câu 1: Trình bày nguyên nhân dẫn các phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân chống lại giai cấp tư sản.
Câu 2
Ảnh
LUYỆN TẬP
Câu 2: Lập bảng tóm tắt một số hoạt động tiêu biểu của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế từ giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX.
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
VẬN DỤNG
Sưu tầm một số mẩu chuyện về hoạt động của C. Mác, Ph. Ăng-ghen và V.I Lê-nin. Giới thiệu những mẩu chuyện đó với thầy cô và bạn học.
Củng cố
Củng cố
Ảnh
CỦNG CỐ
Đọc lại bài đã học. Làm bài trong SBT. Chuẩn bị bài có tiết sau.
Cảm ơn
Ảnh