Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
Tiết 79: Trang bìa:
Kiểm tra bài cũ:
- Trên đường về quê tâm trạng nhân vật “tôi” như thế nào? - Tại sao “ tôi ” lại có tâm trạng như vậy? KIỂM TRA BÀI CŨ NỘI DUNG BÀI DẠY
Nội dung bài dạy:
Lúc bấy giờ trong ký ức tôi, bỗng hiện ra một cảnh tượng thần tiên , kỳ dị : Một vầng trăng tròn vàng thắm treo lửng lơ trên nền trời xanh đậm, dưới là một bãi cát bên bờ biển, trồng toàn dưa hấu, bát ngát một màu xanh rờn. Giữa ruộng dưa, một đứa bé trạc mười một, mười hai tuổi, cổ đeo vòng bạc, tay lăm lăm cầm chiếc đinh ba , đang cố sức đâm theo một con "tra"(1) . Con vật bỗng quay lại, luồn qua háng đứa bé, chạy mất . Kí ức:
Nhuận Thổ trong kí ức Cậu bé chạc 11-12 tuổi - Khuôn mặt tròn trĩnh, - Nước da bánh mật - Tay hồng hào, lanh lẹn, mập mạp, cứng rắn . Đẹp, khoẻ mạnh, đáng yêu. - Đội mũ lông chiên, cổ đeo vòng bạc Đầy đủ, đẹp đẽ. - Biết nhiều trò hay, lạ: bẫy chim, canh dưa, đi nhặt vỏ sò, bắt tra Nhanh nhẹn, tháo vát, thông minh. - Thân nhau: xưng hô: anh-em - Khi xa: khóc, gửi quà Tình bạn trong sáng, chân thành, vô tư, chan hoà. Rất thích vì bạn thông minh, giàu tình cảm, đầy sức sống. Tuổi Ngoại hình Trang phục Nhận thức Tình cảm thái độ với “Tôi” Ấn tượng của “Tôi” Kí ức:
…Người đi vào là Nhuận Thổ. Tuy tôi nhận ra ngay Nhuận Thổ, nhưng lại không phải là Nhuận Thổ trong ký ức tôi. Anh cao gấp hai trước,khuôn mặt tròn trĩnh, nước da bánh mật trước kia nay đổi thành vàng sạm, lại có thêm những nếp răn sâu hoắm. Cặp mắt giống hệt cặp mắt bố anh ngày trước, mi mắt viền đỏ húp mọng lên.... Anh đội một cái mũ lông chiên rách tươm, mặc một chiếc áo bông mỏng dính, người co ro cúm rúm, tay cầm một bọc giấy và một tẩu thuốc lá dài. Bàn tay này cũng không phải là bàn tay tôi còn nhớ, hồng hào, lanh lẹn, mập mạp, cứng rắn, mà vừa thô kệch vừa nặng nề, nứt nẻ như vỏ cây thông…  …Nhuận Thổ đứng dừng lại, nét mặt vừa hớn hở vừa thê lương, môi mấp máy, nhưng cũng nói không ra tiếng. Rồi bỗng anh lấy một dáng điệu cung kính, chào rất rành mạch:  - Bẩm ông!  Tôi như điếng người đi. Thôi đúng rồi! Giữa chúng tôi đã có một bức tường khá dày ngăn cách. Thật là bi đát. Tôi cũng nói không nên lời... Kí ức và hiện tại:
- Cậu bé chạc 11-12 tuổi Nhuận Thổ trong kí ức - Khuôn mặt tròn trĩnh, - Nước da bánh mật - Tay hồng hào, lanh lẹn, mập mạp, cứng rắn Đẹp, khoẻ mạnh, đáng yêu. - Đội mũ lông chiên, cổ đeo vòng bạc Đầy đủ, đẹp đẽ - Biết nhiều trò hay, lạ: bẫy chim, canh dưa, đi nhặt vỏ sò, bắt tra Nhanh nhẹn, tháo vát, thông minh - Thân nhau: xưng hô: anh-em - Khi xa: khóc, gửi quà Tình bạn trong sáng, chân thành, vô tư, chan hoà. *Rất thích vì bạn thông minh, giàu tình cảm, đầy sức sống. Nhuận Thổ hiện tại - Ngoài ba mươi tuổi - Cao gấp hai trước, người co ro cúm rúm. - Có những nếp nhăn sâu hoắm - Mi mắt viền đỏ húp mọng - Tay thô kệch, nứt nẻ như vỏ thông Già nua, tiều tụy, khắc khổ -Mũ lông chiên rách tươm,áo bông mỏng dính... Rách rưới, không đủ ấm - Cảm thấy khổ nhưng không nói được hết, lắc đầu, như một pho tượng Đần độn, cam chịu -Vừa hớn hở vừa thê lương; cung kính chào;biếu quà quê, biết điều, chỉ xin vật dụng cần thiết Tình bạn: Xa cách, sự phân biệt đẳng cấp rõ rệt *Thấy bạn quá nghèo khổ,mặc cảm,vất vả,tội nghiệp…. Tuổi Ngoại hình Trang phục Nhận thức Tình cảm thái độ với “Tôi” Ấn tượng của “Tôi” Thảo luận nhóm:
…Nhuận Thổ đứng dừng lại, nét mặt vừa hớn hở vừa thê lương, môi mấp máy, nhưng cũng nói không ra tiếng. Rồi bỗng anh lấy một dáng điệu cung kính, chào rất rành mạch:  - Bẩm ông!  Tôi như điếng người đi. Thôi đúng rồi! Giữa chúng tôi đã có một bức tường khá dày ngăn cách. Thật là bi đát. Tôi cũng nói không nên lời... Em hiểu thế nào về lời độc thoại nội tâm trên của nhân vật “tôi”? (Gợi ý: Tại sao “tôi”lại điếng người đi? Em hiểu hình ảnh bức tường khá dày ngăn cách ở đây là gì ? Nghệ thuật độc thoại nội tâm có tác dụng gì trong việc thể hiện tình cảm của nhân vật tôi ?) Thảo luận nhóm:
Bỗng có tiếng ai lạ, the thé nói to lên:  - Thế này rồi kia à! Râu mọc dài thế này rồi kia à!  Tôi giật mình, vội ngửng đầu lên thì trông thấy một người đàn bà, trên dưới năm mươi tuổi, lưỡng quyền nhô ra, đôi môi mỏng dính,hai tay chống nạnh, không buộc thắt lưng, chân đứng chạng ra, giống hệt cái com-pa trong bộ đồ vẽ, có hai chân bé tí…  …A! Nhớ ra rồi. Hồi tôi còn bé, quả có một chị Hai Dương vẫn ngồi trong quán bán đậu phụ xế cửa nhà tôi, người ta gọi chị là "nàng Tây Thi đậu phụ". Nhưng hồi đó, chị xoa phấn, lưỡng quyền không cao như thế này, môi cũng không mỏng như bây giờ. Và chị cứ ngồi suốt buổi nên tôi cũng chưa hề được nhìn thấy cái dáng điệu "com-pa" của chị. Hồi đó người ta nói, sở dĩ hàng đậu phụ bán chạy là vì có chị ta… - Ái chà! Anh bây giờ làm quan rồi mà bảo là không sang trọng? Những ba nàng hầu. Mỗi lần đi đâu là ngồi kiệu lớn tám người khiêng, còn bảo là không sang trọng? Hừ! Chẳng cái gì giấu nổi chúng tôi đâu!  Tôi biết không thể nói làm sao được, đành ngậm miệng, đứng trầm ngâm…  - Ôi chào! Thật là càng giàu có càng không dám rời một đồng xu! Càng không dám rời một đồng xu lại càng giàu có!  Mụ "com-pa" tức giận, miệng lẩm bẩm, quay gót thong thả đi ra, tiện tay giật luôn đôi bít tất tay của mẹ tôi giắt vào lưng quần, cút thẳng…Cái chị Hai Dương… liền lấy ngay cái "cẩu khí sát“(…) rồi chạy biến. Tuy chị ta lùn và chân bé tí tẹo thế mà chạy cũng nhanh đáo để!  Quá khứ và hiện tại:
- Là cô gái trẻ - “Nàng Tây Thi đậu phụ” - Mặt xoa phấn - Bán đậu phụ chạy -Trên dưới 50 tuổi - Hình dáng như chiếc com- pa - Chân bé tí tẹo,lưỡng quyền cao,môi mỏng - Giọng nói the thé - Cử chỉ : Giật chiếc bí tất giắt vào lưng quần Hai Dương trong quá khứ Là cô gái xinh xắn , có duyên bán hàng Hai Dương trong hiện tại Xấu xí, kệch cỡm, chua ngoa, tham lam, trơ tráo Giống nhau và khác nhau:
- Giống nhau: Nhuận Thổ Đần độn, cam chịu Hai Dương Đanh đá, chua ngoa, chụp giật,thay đổi về nhân cách. - Đều là những người nghèo khổ, cùng cực. - Khác nhau: Tình nghĩa, tự trọng Đầu thế kỉ XX:
(Đầu thế kỉ XX bọn đế quốc càng tranh giành nhau ảnh hưởng ở Trung Quốc, giúp cho một số quân phiệt gây nội chiến liên miên, tạo nên cảnh đục nước béo cò. Bọn địa chủ lại càng tăng cường bóc lột điạ tô, cho vay nặng lãi, đem sự tổn hại của chúng trút lên đầu người nông dân lao động.  Thảo luận nhóm:
? Theo em, những nguyên nhân nào dẫn đến sự thay đổi của con người và cảnh vật cố hương? ? Nhà văn Lỗ Tấn muốn nêu ra vấn đề gì qua truyện ngắn này ? Yªu cÇu: - Th¶o luËn nhãm lín. - Thêi gian: 3 phót. - Tr×nh bµy trªn bảng phụ - Cö ®¹i diÖn tr×nh bµy. ? Theo em, những nguyên nhân nào dẫn đến sự thay đổi của con người và cảnh vật cố hương? ? Nhà văn Lỗ Tấn muốn nờu ra vấn đề gì qua truyện ngắn này ? Yêu cầu: - Thảo luận nhóm lớn. - Thời gian: 3 phút. - Trình bày trên bảng phụ - Cử đại diện trình bày. Nguyên nhân:
*Nguyên nhân: Do xã hội phong kiến: quan lại, địa chủ đày đoạ chỗ nào cũng hỏi tiền, không luật lệ gì cả, thuế nặng, lính tráng, trôm cướp điều kiện canh tác lạc hậu,mất mùa, đói kém… Do gánh nặng tinh thần từ lễ giáo phong kiến: quan niệm cũ kĩ về đẳng cấp… *VÊn ®Ò ®Æt ra qua t¸c phÈm : 1. Ph¶n ¸nh t×nh c¶nh sa sót mäi mÆt cu¶ x· héi Trung Quèc ®Çu thÕ kØ XX. 2. Ph©n tÝch nguyªn nh©n vµ lªn ¸n c¸c thÕ lùc ®· ®­a ®Õn thùc tr¹ng ®¸ng buån Êy. 3. ChØ ra nh÷ng mÆt tiªu cùc n»m ngay trong t©m hån, tÝnh c¸ch cña b¶n th©n nh÷ng ng­êi lao ®éng Do bản thân người lao động:con đông, thất học, thiếu hiểu biết.. =>Khiến mọi người thấy được và tìm cách khắc phục LUYỆN TẬP
Luyện tập:
LUYỆN TẬP DÃY 1 Chỉ ra những biện pháp nghệ thuật chủ yếu được tác giả sử dụng trong những đoạn văn đã học? DÃY 2 Chỉ ra sự khác nhau trong tâm trạng Tôi trên đường về thăm quê và tâm trạng Tôi trong những ngày ở quê? Luyện tập:
Trên đường về quê Những ngày ở quê Rời quê Tâm trạng “tôi”mong nhớ,ngạc nhiên,rồi buồn se sắt bởi sau 20 năm trở về quê cũ thấy cảnh quê tiêu điều,hoang vắng. “Tôi” bàng hoàng,xót xa, hụt hẫng…trước cảnh ngộ những người nghèo khổ,cùng cực, đần độn… ở cố hương CỐ HƯƠNG DẶN DÒ
Dặn dò:
Bµi cò §äc diÔn c¶m truyÖn ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n nªu c¶m nghÜ vÒ nh©n vËt NhuËn Thæ. Bµi míi T×m hiÓu h×nh ¶nh “con ®­êng” ë phÇn cuèi v¨n b¶n. T×m hiÓu t©m tr¹ng “T«i” khi rêi xa quª. Kết thúc: