THỰC HÀNH TIẾNG VIỆTBIỆN PHÁP TU TỪ ĐIỆP THANH VÀ BIỆN PHÁP TU TỪ ĐIỆP VẦN(Tiết 2)
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT BIỆN PHÁP TU TỪ ĐIỆP THANH VÀ BIỆN PHÁP TU TỪ ĐIỆP VẦN (Tiết 2)
Khởi động
Khởi động
Ảnh
KHỞI ĐỘNG
Câu 1
Bài tập trắc nghiệm
Chọn từ thích hợp để “thả” vào chỗ trống trong câu thơ sau: Cuối trời mây trắng bay Lá vàng ...................... Phải chăng lá về rừng Mùa thu đi cùng lá Mùa thu ra biển cả Theo dòng nước mênh mang (Theo Xuân Quỳnh, Thơ tình cuối mùa thu)
A. thưa thớt quá
B. rụng nhiều quá
C. mênh mang quá
Câu 2
Bài tập trắc nghiệm
2. Ao thu lạnh lẽo nước trong veo, Một chiếc thuyền câu .......... Sóng biếc theo làn hơi gợn tí, Lá vàng trước gió sẽ đưa vèo. (Theo Nguyễn Khuyến, Thu điếu)
A. nổi bồng bềnh
B. bé tẻo teo
C. dưới ánh trăng
Câu 3
Bài tập trắc nghiệm
3. Từ lúc nghe lời ru của mẹ Cánh cò bay trong ......... Từ lúc nghe truyền thuyết mẹ Âu Cơ Từ lúc tôi còn chập chững tuổi thơ. (Theo Huy Tùng, Việt Nam ơi)
A. những giấc mơ
B. ánh nắng mai
C. giấc mơ xanh
Câu 4
Bài tập trắc nghiệm
4. Gió và tình yêu thổi trên đất nước tôi Gió rừng cao xạc xào lá đổ Gió mù mịt những ............................ Những dòng sông ào ạt cánh buồm căng. (Theo Lưu Quang Vũ, Gió và tình yêu thổi trên đất nước tôi)
A. cánh đồng lộng gió
B. núi đồi mờ tỏ
C. con đường bụi đỏ
Câu 5
Bài tập trắc nghiệm
5. Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang, Tóc buồn buông xuống............. Đây mùa thu tới - mùa thu tới Với áo mơ phai dệt lá vàng. (Theo Xuân Diệu, Đây mùa thu tới)
A. lệ ngàn hàng
B. sông mênh mang
C. bờ vai nàng
I. Biện pháp tu từ
Biện pháp tu từ
Ảnh
I. Biện pháp tu từ
1. Biện pháp tu từ điệp thanh
1. Biện pháp tu từ điệp thanh.
HS đọc Tri thức ngữ văn trong SGK (tr. 40); đọc khung Nhận biết biện pháp tu từ điệp thanh và biện pháp tu từ điệp vần trong SGK (tr. 47 - 48) để thảo luận, vẽ sơ đồ tư duy.
- Điệp thanh là biện pháp tu từ ngữ âm, tạo nên bằng cách lặp lại thanh điệu cùng loại (thanh bằng hoặc thanh trắc) để làm tăng tính nhạc, nâng cao hiệu quả diễn đạt. - Điệp thanh có thể được tạo nên bằng cách sử dụng lặp lại một loạt âm tiết có cùng thanh điệu (thanh bằng hoặc thanh trắc). Điệp thanh cũng có thể được tạo nên bằng cách sử dụng lặp lại thanh điệu theo từng nhóm âm tiết
Ảnh
2. Biện pháp tu từ điệp vần
2. Biện pháp tu từ điệp vần.
- Điệp vần là biện pháp tu từ ngữ âm, sử dụng những âm tiết có vần giống nhau nhằm tạo ra sự trùng điệp về âm hưởng, tăng tính nhạc để biểu đạt cảm xúc của người viết (người nói), đồng thời gây ấn tượng thẩm mĩ cho người đọc (người nghe). - Điệp vần trong thơ có thể xuất hiện ở vị trí các âm tiết gieo vần: âm tiết cuối cùng của câu thơ (vần chân) hoặc âm tiết nằm ở khoảng giữa câu thơ (vần lưng), tạo tính liên kết, tính nhạc cho câu thơ. Ở một số bài thơ, việc gieo vần tạo được ấn tượng hoặc cảm xúc đặc biệt, có hiệu quả tu từ rõ nét, đó chính là điệp vần. Điệp vần còn có thể xuất hiện ở những vị trí âm tiết không đóng vai trò gieo vần, tạo ra sự trùng điệp về âm hưởng, tăng nhạc tính để chuyển tải cảm xúc cần biểu đạt trong thơ.
Ảnh
Luyện tập
Luyện tập
Ảnh
LUYỆN TẬP
Bài tập 1a
1. Bài tập 1
Biện pháp tu từ điệp thanh được tạo nên bằng cách lặp lại các âm tiết có cùng loại thanh điệu là thanh trắc (các âm tiết dùng thanh trắc: khóc, nước, mắt, thắt, gọi, chửa, dính, chặt), đặc biệt là các thanh trắc ở các vị trí gieo vần (mắt, thắt, chặt).
Câu a.
Tác dụng: tạo âm hưởng về một cảm xúc đau đớn đang phải cố nén lại.
Ảnh
Bài tập 1b
1. Bài tập 1
Biện pháp tu từ điệp thanh được tạo nên bằng cách lặp lại một loạt âm tiết có cùng loại thanh điệu là thanh bằng.
Câu b.
Tác dụng: tạo âm hưởng về một nỗi niềm (nỗi buồn) nhẹ nhàng, êm dịu.
Ảnh
Bài tập 1c
1. Bài tập 1
Sau 3 câu thơ dùng nhiều thanh trắc, miêu tả cảnh thiên nhiên với núi non hùng vĩ, địa hình hiểm trở, câu thơ thứ 4 sử dụng biện pháp tu từ điệp thanh với một loạt âm tiết có cùng thanh bằng.
Câu c.
Tác dụng: tạo âm hưởng như tiếng thở phào thảnh thơi của người vừa vượt qua chặng đường gian nan, đồng thời gợi hình dung về một khung cảnh rộng mở, bình yên.
Ảnh
Bài tập 2
2. Bài tập 2
Ảnh
Ảnh
Bài tập 2
Có 5 trường hợp điệp thanh theo từng nhóm âm tiết trong cùng một câu thơ:
1. Mưa hoa rụng, mưa hoa xuân rụng (bằng - bằng - trắc) 2. Mưa xuống lầu, mưa xuống thềm lan (bằng - trắc - bằng) 3. Lầu mưa xuống, thềm lan mưa xuống (bằng - bằng - trắc) 4. Đầm mưa xuống, nẻo đồi mưa xuống (bằng - bằng - trắc) 5. Bóng dương tà ... rụng bóng tà dương (trắc - bằng - bằng) Sự lặp lại thanh điệu theo từng nhóm âm tiết tạo nên tính nhạc cho câu thơ, đồng thời giúp người đọc cảm nhận được sự vật đang ở trong một trạng thái, một xu thế không thay đổi (những giọt mưa đang rơi mau ở khắp chốn/ bóng chiều buông xuống).
Ảnh
Bài tập 3
Ảnh
3. Bài tập 3
Ảnh
Bài tập 3a
Câu a
- Vần ương ngân dài, lặp lại ở hình ảnh “bóng dương” và “khách tha hương” không chỉ tạo nên cảm nhận về một nỗi khắc khoải, day dứt mà còn gây ấn tượng về sự đồng điệu giữa cảnh vật (bóng dương) và con người (khách tha hương).
Trong đoạn thơ, vần ương xuất hiện 3 lần: Rơi hoa hết mưa còn rả rích Càng mưa rơi càng tịch bóng dương Bóng dương với khách tha hương Mưa trong ý khách muôn hàng lệ rơi.
Ảnh
Bài tập 3b
Câu b
Trong đoạn thơ, các vần ưa, át xuất hiện 3 lần; các vần ai, a xuất hiện 2 lần, kết hợp với việc sử dụng từ láy (xôn xao, ngân nga): Tôi lại về quê mẹ nuôi xưa Một buổi trưa, nắng dài bãi cát Gió lộng xôn xao, sóng biển đu đưa Mát rượi lòng ta ngân nga tiếng hát...
Tác dụng: đem lại cho người đọc cảm nhận về những con sóng biển từng đợt, từng đợt rì rào xô tới rồi lại lùi ra khỏi bờ cát, dìu dặt, nhẹ nhàng.
Ảnh
Trò chơi củng cố
Trò chơi củng cố
Bài kiểm tra tổng hợp
Câu 1: Biện pháp tu từ điệp thanh có đặc điểm nào dưới đây? - A. Được tạo nên bằng cách sử dụng lặp lại một loại âm tiết có cùng thanh điệu (thanh bằng hoặc thanh trắc). - true - B. Được tạo nên bằng cách sử dụng lặp lại một loại âm tiết là thanh trắc. - false - C. Được tạo nên bằng cách sử dụng lặp lại một loại âm tiết là thanh bằng. - false - D. Được tạo nên bằng cách sử dụng lặp lại một loại âm tiết là thanh ngang. - false - false - false
Câu 2: Biện pháp tu từ điệp thanh có thể được tạo nên bằng cách nào dưới đây? - A. Sử dụng lặp lại âm thanh theo duy nhất một âm tiết. - false - B. Phải lặp lại âm thanh theo nhiều loại âm tiết. - false - C. Sử dụng lặp lại thanh điệu theo từng nhóm âm tiết. - true - D. Mỗi khổ đều phải được lặp lại thanh điệu. - false - false - false
Câu 3: Biện pháp tu từ điệp thanh mang lại hiệu quả nghệ thuật như thế nào? - A. Tạo nên chiều sâu về mặt ý nghĩa cho bài thơ. - false - B. Thể hiện được tư tưởng của bài thơ. - false - C. Giúp bài thơ trở nên giàu tính triết lý. - false - D. Tạo nên tính nhạc cho câu thơ. - true - false - false
Câu 4: Biện pháp tu từ điệp vần xuất hiện ở âm tiết cuối cùng của câu thơ gọi là gì? - A. Vần lưng. - false - B. Vần chân. - true - C. Vần cách. - false - D. Vần liền. - false - false - false
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
Vận dụng
Ảnh
Vận dụng
Ảnh
Vận dụng
Ảnh
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Kết thúc
Kết thúc
Ảnh