BÀI 9: NGHỊ LUẬN VĂN HỌC[VĂN BẢN 1] VẺ ĐẸP CỦA BÀI THƠ CẢNH KHUYA
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 9. VĂN BẢN. VẺ ĐẸP CỦA BÀI THƠ CẢNH KHUYA
Khởi động
Khởi động
KHỞI ĐỘNG
Trình bày những hiểu biết của em về nội dung và nghệ thuật của bài thơ Cảnh khuya. Điều gì để lại ấn tượng sâu sắc cho em sau khi đọc tác phẩm này?
Ảnh
Ảnh
Khởi động
Nội dung - Bài thơ miêu tả cảnh trăng sáng ở chiến khu Việt Bắc trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, qua đó thể hiện tình yêu thiên nhiên, tâm hồn nhạy cảm, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung, lạc quan của Bác Hồ
Ảnh
Khởi động
Ảnh
Nghệ thuật
- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt - Hình ảnh thiên nhiên đẹp, gần gũi, bình dị - Ngôn ngữ giản dị, trong sáng Các biện pháp tu từ: so sánh, điệp ngữ,…
I. KIẾN THỨC NGỮ VĂN
I. KIẾN THỨC NGỮ VĂN
Ảnh
I. KIẾN THỨC NGỮ VĂN
1. Mối quan hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng
1. Mối quan hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng
Dựa vào nội dung đã đọc ở nhà để trả lời các câu hỏi: Mối quan hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng được thể hiện như thế nào?
Ảnh
THẢO LUẬN NHÓM
Ảnh
1. Mối quan hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng
- Luận đề là vấn đề trọng tâm bao trùm toàn bộ bài viết, thường được nêu ở nhan đề hoặc phần mở đầu văn bản.
Ảnh
1. Mối quan hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng
VÍ DỤ
Ảnh
- Luận đề: “chiều sâu” (giá trị tiềm ẩn về tư tưởng và nghệ thuật) của tác phẩm. - Luận điểm: + LĐ1: câu chuyện giữa ông giáo và lão Hạc qua hai lần gặp gỡ. + LĐ2: tình thế lựa chọn của lão Hạc (giữa cái sống và cái chết cùng những hệ lụy của chúng).
1. Mối quan hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng
- Lí lẽ là những căn cứ chặt chẽ, xác đáng được sử dụng để giải thích, làm rõ cho luận điểm. - Bằng chứng là những ví dụ cụ thể phù hợp, tiêu biểu về nội dung, nghệ thuật của tác phẩm văn học hoặc ví dụ thực tế.
Ảnh
II. TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU CHUNG
Ảnh
II. TÌM HIỂU CHUNG
THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI
THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI
Ảnh
Ảnh
- Trình bày hiểu biết của em về tác giả Lê Trí Viễn? - Em hãy trình bày xuất xứ của văn bản Vẻ đẹp của bài thơ Cảnh khuya
1. Tác giả
1. Tác giả
Ảnh
Lê Trí Viễn (1919-2012)
- Là giáo sư, nhà giáo nhân dân, nhà nghiên cứu đi tiên phong trong việc vận dụng quan điểm Mác-xit trong nghiên cứu. - 1945 - ông thi đỗ triết học chuyển sang dạy ở trường Khải Định (Huế). - 1946 - tham gia vào kháng chiến chống Pháp.
1. Tác giả
Ảnh
- Một số công trình nghiên cứu tiêu biểu: + Tìm hương trong văn Hồ Chí Minh (1986) + Nguyễn Đình Chiểu ngôi sao càng nhìn càng sáng (1981) + Đến với thơ hay (1977),…
2. Tác phẩm
Ảnh
2. Tác phẩm
Trích trong tập Đến với thơ hay, NXB Giáo dục, 1997
III. TÌM HIỂU CHI TIẾT
III. TÌM HIỂU CHI TIẾT
Ảnh
III. TÌM HIỂU CHI TIẾT
1. Giới thiệu bài thơ Cảnh khuya
1. Giới thiệu bài thơ Cảnh khuya
Ảnh
Ảnh
- Tác giả đã giới thiệu bài thơ bằng cách nào? - Văn bản Vẻ đẹp của bài thơ Cảnh khuya bàn về vấn đề gì? Dựa vào đâu để em có thể nhận ra nhanh nhất điều này?
1. Giới thiệu bài thơ Cảnh khuya
Ảnh
- Tác giả đã giới thiệu bài thơ bằng cách giới thiệu xuất xứ - chùm thơ có chứa bài Cảnh khuya của Bác. - Văn bản bàn về vẻ đẹp nghệ thuật tả cảnh trong bài thơ Cảnh khuya.
1. Giới thiệu bài thơ Cảnh khuya
- Căn cứ: dựa vào nhan đề và phần 1 của văn bản để nhận ra nhanh nhất điều này.
Ảnh
2. Phân tích câu thơ thứ nhất trong bài thơ Cảnh khuya
2. Phân tích câu thơ thứ nhất trong bài thơ Cảnh khuya
THẢO LUẬN NHÓM
Ảnh
2. Phân tích câu thơ thứ nhất trong bài thơ Cảnh khuya
Ảnh
- Nội dung chính: phân tích vẻ đẹp của cảnh vật, thiên nhiên trong câu thơ thứ nhất của bài Cảnh khuya. - Yếu tố nghệ thuật: sự so sánh tiếng suối với tiếng hát trong câu thơ đầu.
2. Phân tích câu thơ thứ nhất trong bài thơ Cảnh khuya
Lí lẽ:
Ảnh
Ảnh
Ảnh
2. Phân tích câu thơ thứ nhất trong bài thơ Cảnh khuya
- Dẫn chứng:
Ảnh
3. Phân tích câu thơ thứ hai trong bài thơ Cảnh khuya
3. Phân tích câu thơ thứ hai trong bài thơ Cảnh khuya
Tác giả cảm nhận vẻ đẹp của câu thơ chủ yếu bằng cách nào?
Ảnh
Ảnh
3. Phân tích câu thơ thứ hai trong bài thơ Cảnh khuya
- Tác giả cảm nhận vẻ đẹp của câu thơ chủ yếu bằng cách tưởng tượng khung cảnh thiên nhiên có ánh trăng và cổ thụ, khóm hoa.
Ảnh
- Từ đó, cảm nhận vẻ đẹp khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, đẹp như một bức tranh thủy mặc.
Ảnh
4. Phân tích hai câu thơ cuối trong bài thơ Cảnh khuya
4. Phân tích hai câu thơ cuối trong bài thơ Cảnh khuya
Tác giả đã lí giải mối quan hệ giữa người và cảnh trong câu thơ như thế nào?
Ảnh
Ảnh
4. Phân tích hai câu thơ cuối trong bài thơ Cảnh khuya
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ, Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà
-> Câu thơ cắt ngang ở giữa, cái thế chạm nhau cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ đã bày ra nhưng không phải để đối lập người với cảnh vốn chan hòa sâu sắc như vừa thấy mà cốt cho nổi bật lên vị trí con người.
5. Sự cân bằng trong bài thơ Cảnh khuya và thái độ, quan điểm của tác giả thể hiện ở các phần trong văn bản
5. Sự cân bằng trong bài thơ Cảnh khuya và thái độ, quan điểm của tác giả thể hiện ở các phần trong văn bản
Ảnh
- Tác giả đã nhấn mạnh điều gì ở phần cuối của văn bản? - Nêu một điểm chung về thái độ, quan điểm của tác giả thể hiện ở các phần trong văn bản
5. Sự cân bằng trong bài thơ Cảnh khuya và thái độ, quan điểm của tác giả thể hiện ở các phần trong văn bản
Ảnh
a. Sự cân bằng trong bài thơ Cảnh khuya Tác giả đã nhấn mạnh sự nhịp nhàng, hài hòa, một thế cân bằng tuyệt đỉnh trong bài thơ Cảnh khuya của Bác. b. Thái độ, quan điểm của tác giả thể hiện ở các phần trong văn bản Trân trọng, khâm phục trước nghệ thuật tả cảnh trong bài thơ Cảnh khuya của Bác.
IV. TỔNG KẾT
IV. TỔNG KẾT
Ảnh
IV. TỔNG KẾT
THẢO LUẬN NHÓM
THẢO LUẬN NHÓM (4 – 6 HS)
Trình bày nhận xét của em về nội dung, nghệ thuật của văn bản Vẻ đẹp của bài thơ Cảnh khuya.
Ảnh
Ảnh
1. Nội dung
1. Nội dung
Văn bản tập trung nói về vẻ đẹp của nghệ thuật tả cảnh trong bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh
Ảnh
2. Nghệ thuật
Ảnh
Các lí lẽ giải thích, làm rõ luận điểm, tăng sức thuyết phục, cho bài viết.
Các luận điểm có sự gắn bó mật thiết với luận đề và được sắp xếp theo hệ thống hợp lí
Luận đề của văn bản được làm sáng tỏ, thuyết phục.
Ảnh
Ảnh
Ảnh
2. Nghệ thuật
LUYỆN TẬP
LUYỆN TẬP
Ảnh
LUYỆN TẬP
Luyện tập
Nhiệm vụ 2: Luyện tập theo văn bản
Một trong những cách bình luận thơ là so sánh sự thể hiện của tác giả này với tác giả khác về cùng một vấn đề. Em hãy lấy một ví dụ từ văn bản Vẻ đẹp của bài thơ Cảnh khuya để nêu nhận xét về tác dụng của cách bình luận đó (Trình bày dưới dạng một đoạn văn ngắn).
Ảnh
Ảnh
Gợi ý
Gợi ý
- Một trong những cách bình luận thơ là so sánh: + Tác giả đã so sánh tiếng suối trong bài thơ Cảnh khuya của Bác với tiếng suối trong bài thơ của Bạch Cư Dị, Thế Lữ và tiếng suối trong thơ của Nguyễn Trãi. + Tác giả đã làm nổi bật lên cái hay, cái đẹp của tiếng suối trong thơ của Bác.
Ảnh
VẬN DỤNG
VẬN DỤNG
Ảnh
VẬN DỤNG
Bài tập
Ảnh
Trước và sau khi học văn bản nghị luận này, cảm nhận của em về bài thơ Cảnh khuya có gì khác nhau? Chỉ ra nguyên nhân tạo nên sự khác biệt ấy.
Ảnh
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Kết thúc
Kết thúc
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Ảnh
Ảnh