BÀI 9: NGHỊ LUẬN VĂN HỌC[Thực hành tiếng Việt]Thành phần biệt lập trong câu
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
Ảnh
Khởi động
Khởi động
KHỞI ĐỘNG
Ảnh
Theo em, các phần in đậm dưới đây có vai trò, tác dụng gì trong câu? a) Ôi ! Chiếc váy đó mới đẹp làm sao. b) Hình như dạo này bạn tăng cân lên thì phải, trông đầy đặn hẳn lên.
Khởi động
Những từ in đậm đều không có nhiệm vụ ngữ pháp trong câu, tuy nhiên chúng lại góp phần thể hiện thái độ của người nói (nói viết). Cụ thể: a. “Ôi” là từ nhằm thể hiện cảm xúc bất ngờ, vui sướng của người nói (người viết) khi nhìn thấy một chiếc váy đẹp b. “Hình như” thể hiện ý của người nói chưa chắc về sự việc nhưng muốn tỏ ý quan tâm
I. LÝ THUYẾT
I. LÝ THUYẾT
Ảnh
Câu hỏi
Ảnh
Ảnh
Dựa vào kiến thức đã học và phần chuẩn bị bài ở nhà, trả lời các câu hỏi sau: - Câu có thể được bổ sung các thành phần biệt lập như thế nào? - Em hãy nêu chức năng và lấy ví dụ cho từng loại thành phần biệt lập.
Lý thuyết
- Thành phần gọi – đáp - Tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp. - Biểu hiện: này, ơi, dạ, vâng, ừ, anh ơi, thưa ông, ... - Ví dụ: “Này, thầy nó ạ” (Kim Lân) “Vâng, tôi xin đi” (Nguyễn Công Hoan)
Ảnh
- Thành phần cảm thán - Bộc lộ cảm xúc của người nói. - Biểu hiện: a, ồ, ô hay,... - Ví dụ: “Ôi chào, sớm với muộn có ăn thua gì” (Thạch Lam)
Lý thuyết
- Thành phần tình thái - Biểu thị cách nhìn nhận, đánh giá của người nói (người viết) đối với sự vật được nói đến trong câu. - Biểu hiện: chắc, có lẽ, dường như, lẽ ra, chừng như, hình như,... - Ví dụ: “Hình như tức quá không thể chịu được, chị Dậu liều mạng cự lại...” (Ngô Tất Tố)
Ảnh
- Thành phần chuyển tiếp - Nêu lên một ý chuyển tiếp giữa câu chứa nó với một câu, một đoạn đứng trước hoặc sau đó. - Biểu hiện: tóm lại, ấy thế mà, hơn nữa, ngoài ra, nhân đây… - Ví dụ: “Như đã giải thích bên trên, mưa sao băng là do những ngôi sao chổi gây ra” (Hồng Nhung)
Lý thuyết
Thành phần phụ chú - Giải thích hoặc nêu ý kiến bình luận đối với sự vật, sự việc được nói đến trong câu. - Biểu hiện: + Khi nói, thường được tách biệt về ngữ điệu. + Khi viết, được đánh dấu bằng dấu phẩy hoặc dấu gạch ngang, dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm. - Ví dụ: “Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp” (Thanh Tịnh)
II.LUYỆN TẬP
II.LUYỆN TẬP
Ảnh
Nhiệm vụ 1
Nhiệm vụ 1: Bài tập 1 SGK trang 90
Tìm thành phần gọi – đáp, thành phần cảm thán trong các câu dưới đây. Nêu ý nghĩa của mỗi thành phần đó. a) Ơ, bác vẽ cháu đấy ư? (Nguyễn Thành Long) b) Này, bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn. (Ngô Tất Tố) c) Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. (Kim Lân) d) Trời ơi, chỉ còn năm phút! (Nguyễn Thành Long)
Nhiệm vụ 1
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Nhiệm vụ 2
Nhiệm vụ 2: Bài tập 2 SGK trang 90
- Tìm thành phần phụ chú trong những câu dưới đây. Dấu hiệu hình thức nào giúp em nhận biết thành phần đó? Các thành phần phụ chú đó được dùng làm gì? - Trên nền im lặng bao la ấy nổi bật lên một âm thanh văng vẳng mơ hồ nhưng êm dịu như một tiếng hát xa – tiếng suối… (Lê Trí Viễn) - Câu thơ vang lên những hai thứ tiếng: tiếng suối và tiếng hát (Lê Trí Viễn) - Vậy là không cần hành động, không cần biến cố (hai yếu tố này bị giảm thiểu đến mức tối đa), tác giả để cho tính cách nhân vật thể hiện qua hai cuộc trò chuyện, nhờ vào đó để triển khai tâm tưởng bề sâu của nhân vật. (Văn Giá)
Nhiệm vụ 2
Ảnh
-> Ý nghĩa: giải thích hoặc nêu ý kiến bình luận đối với sự vật, sự việc được nói đến trong câu.
Nhiệm vụ 2
Ảnh
- Dấu hiệu: dấu hai chấm (“:”) - Ý nghĩa: giải thích hoặc nêu ý kiến bình luận đối với sự vật, sự việc được nói đến trong câu.
Nhiệm vụ 2
c. Vậy là không cần hành động, không cần biến cố (hai yếu tố này bị giảm thiểu đến mức tối đa), tác giả để cho tính cách nhân vật thể hiện qua hai cuộc trò chuyện, nhờ vào đó để triển khai tâm tưởng bề sâu của nhân vật.
- Thành phần phụ chú: hai yếu tố này đã bị thiểu giảm tới mức tối đa. - Dấu hiệu: dấu ngoặc đơn. - Ý nghĩa: giải thích hoặc nêu ý kiến bình luận đối với sự vật, sự việc được nói đến trong câu.
Nhiệm vụ 3
Ảnh
Nhiệm vụ 3: Bài tập 3 SGK trang 90
Dựa vào SGK và kiến thức đã được học, em hãy hoàn thành bài tập 3 SGK trang 90.
Ảnh
Nhiệm vụ 3
Ảnh
-> Ý nghĩa: biểu thị cách nhìn nhận, đánh giá của người nói (người viết) đối với sự việc được nói đến trong câu.
Nhiệm vụ 3
Ảnh
-> Ý nghĩa: thành phần phụ chú - biểu thị cách nhìn nhận, đánh giá của người nói (người viết) đối với sự việc được nói đến trong câu.
Nhiệm vụ 3
Ảnh
-> Ý nghĩa: biểu thị cách nhìn nhận, đánh giá của người nói (người viết) đối với sự việc được nói đến trong câu.
Nhiệm vụ 3
Ảnh
-> Ý nghĩa: biểu thị cách nhìn nhận, đánh giá của người nói (người viết) đối với sự việc được nói đến trong câu.
Nhiệm vụ 3
Ảnh
-> Ý nghĩa: TP chuyển tiếp - để nêu lên một ý chuyển tiếp giữa câu chứa nó với một câu, một đoạn đứng trước hoặc sau đó.
Nhiệm vụ 4
Nhiệm vụ 4: Bài tập 4 SGK trang 91
Viết một đoạn văn (khoảng 6 - 8 dòng) trình bày suy nghĩ của em về một tác phẩm văn học đã học hoặc đã đọc, trong đó có sử dụng ít nhất một thành phần tình thái và một thành phần phụ chú. Chỉ ra thành phần tình thái và thành phần phụ chú được sử dụng trong đoạn văn đã viết.
Nhiệm vụ 4
Truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa (Thạch Lam) là truyện ngắn mà em yêu thích nhất vì truyện đã đề cập đến và nêu cao tình thương giữa người với người. Sơn và Lan là những đứa trẻ lương thiện, khi nhìn thấy Hiên co ro trong manh áo rách, hai chị em đã muốn tự ý đem áo cho Hiên mặc. Về sau, mẹ Hiên đem trả áo. Dẫu vậy, mẹ Sơn vẫn cho mẹ Hiên mượn ít tiền để may áo cho con. Sơn và Lan tưởng như sẽ bị mẹ mắng, nhưng may sao, người mẹ chỉ nhắc nhở nhẹ nhàng và vẫn vô cùng yêu thương các con mình vì chúng đã có lòng nhân hậu.
Ảnh
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Kết thúc
Kết thúc
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Ảnh
Ảnh