BÀI 10. THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 10. THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT NGỮ CẢNH VÀ NGHĨA CỦA TỪ TRONG NGỮ CẢNH
KHỞI ĐỘNG
Khởi động
Cái ghế này chân bị gãy rồi (1) b. Nam đá bóng nên bị đau chân (2) c. Các vận động viên đang tập trung dưới chân núi (3)
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
(1)Chân ghế
(2)Chân người
(3)Chân núi
Khởi động
Ảnh
Em hãy xem xét trường hợp sau: Em bé bưng ……………vào nhà và nói với mẹ: Mẹ ơi cởi ra. Theo em nghĩ em bé nói mẹ cởi cái gì?
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Cởi: mở cái cặp
Cởi: bóc gói bánh
Cởi: bóc quả bưởi ra
I. Tri thức tiếng Việt:
Hoạt động hình thành kiến thức
HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Tri thức tiếng Việt: Khái niệm ngữ cảnh: Ngữ cảnh của một từ là những yếu tố ngôn ngữ hoặc phi ngôn ngữ xung quanh nó. Như vậy, ngữ cảnh có thể là một tình huống, một đoạn văn, một câu, một cụm từ và cũng có thể là một từ. Ngữ cảnh có vai trò quan trọng trong việc lựa chọn từ ngữ khi viết hoặc nói và hiểu nghĩa của từ khi đọc hoặc nghe.
Ví dụ: Người cha luôn yêu thương con vô điều kiện. Người cha mái tóc bạc Đốt lửa cho anh nằm (Đêm nay Bác không ngủ - Minh Huệ)
Ảnh
Người cha chỉ người sinh ra ta.
Ảnh
Người cha chỉ Bác Hồ.
2. Nghĩa của từ trong ngữ cảnh
2. Nghĩa của từ trong ngữ cảnh Trong mỗi ngữ cảnh, từ thể hiện khả năng kết hợp với các yếu tố khác, qua đó bộ lộ một nghĩa xác định nào đó. Khi gặp một từ không biết nghĩa, có thể dựa vào ngữ cảnh để xác định nghĩa của từ. Ví dụ 1: Con đường này có nhiều đoạn gấp khúc ngắn, nối nhau liên tiếp rất nguy hiểm nhưng không có biển báo đường khúc khuỷu.
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Khúc khuỷu: có nhiều đoạn gấp khúc ngắn, nối nhau liên tiếp rất nguy hiểm. Dựa vào ngữ cảnh “nhiều đoạn gấp khúc ngắn, nối nhau liên tiếp” trong câu văn trên để xác định nghĩa của từ.
Ảnh
Nghĩa của từ trong ngữ cảnh
2. Nghĩa của từ trong ngữ cảnh Trong mỗi ngữ cảnh, từ thể hiện khả năng kết hợp với các yếu tố khác, qua đó bộ lộ một nghĩa xác định nào đó. Khi gặp một từ không biết nghĩa, có thể dựa vào ngữ cảnh để xác định nghĩa của từ.
Ảnh
Ví dụ 2: Nhờ vào những phát minh vĩ đại như máy hơi nước, điện, tivi, máy vi tính,… mà chúng ta có được cuộc sống tiện nghi, thoái mái. Phát minh: Tìm ra cái có cống hiến cho khoa học và loài người. Dựa vào một số ví dụ cụ thể : “máy hơi nước, điện, tivi, máy vi tính”
Nghĩa của từ trong ngữ cảnh
Ví dụ 3: Dưới trăng quyên đã gọi hè Đầu tường lửa lựu lập lòe đơn bông. (Nguyễn Du, Truyện Kiều)
Ảnh
Ảnh
Lửa: màu đỏ của hoa lựu.
2. Nghĩa của từ trong ngữ cảnh Trong mỗi ngữ cảnh, từ thể hiện khả năng kết hợp với các yếu tố khác, qua đó bộ lộ một nghĩa xác định nào đó. Khi gặp một từ không biết nghĩa, có thể dựa vào ngữ cảnh để xác định nghĩa của từ.
Nghĩa của từ lửa trong ngữ cảnh trên sử dụng với nghĩa ẩn dụ không dùng theo nghĩa thông thường.
II. Thực hành tiếng Việt
Thực hành tiếng Việt
Ảnh
II. Thực hành tiếng Việt
Ảnh
Phiếu bài tập số 1
II. Thực hành tiếng Việt
PHIẾU BÀI TẬP SỐ 1
Ảnh
Em hãy nêu cách xác định nghĩa của từ đưa vào ngữ cảnh?
Bài tập 1,3
Phiếu bài tập
Ảnh
Trăng đầu tháng còn khuyết, chưa tròn
Không có cảm xúc, trái tim không gửi thông điệp
Từ ngữ: “nửa vừng trăng”
Dựa vào ngữ cảnh đang nói về trái tim
Em hãy nêu cách xác định nghĩa của từ đưa vào ngữ cảnh?
Cách xác định nghĩa của từ trong ngữ cảnh: 👉 Cần dựa vào từ ngữ trong ngữ cảnh. 👉 Cần phải lưu ý xem trong ngữ cảnh này, từ được dùng theo nghĩa thông thường hay dùng với nghĩa khác.
Phiếu bài tập số 2
Ảnh
Bài tập 2
Dịu dàng, tràn ngập tình yêu thương
Cô đã mềm lòng trước việc làm của nó. Cô ấy miệng cứng nhưng dạ mềm.
PHIẾU BÀI TẬP SỐ 2
Phiếu bài tập số 3
Bài tập 4. Xác định nghĩa của các từ được in đậm trong các câu sau và giải thích cách xác định nghĩa của các từ ấy.
Ảnh
Làm cho đất khai hoang trở thành đất trồng trọt.
Trông coi, đảm đương hết mọi việc.
Dựa vào ngữ cảnh là cụm từ “ mở mang vùng đất hoang này để trồng trọt, sinh sống”
Dựa vào câu văn “ Một mình chị ấy quán xuyến mọi việc trong gia đình từ dọn dẹp, nấu ăn đến đưa đón, dạy dỗ con cái.”
PHIẾU BÀI TẬP SỐ 3
Phiếu bài tập số 3
Ảnh
Bài tập 4. Xác định nghĩa của các từ được in đậm trong các câu sau và giải thích cách xác định nghĩa của các từ ấy.
Người chỉ biết lo đến lợi ích cá nhân mình, đặt trên lợi ích của người khác, của xã hội.
thiết tha: luôn luôn nghĩ đến, quan tâm đến
Dựa vào các câu văn “ Người vị tha luôn vì người khác, biết nghĩ cho người khác.” “Trái với vị tha là người vị kỉ”
Dựa vào cả câu văn.
III. VẬN DỤNG
Vận dụng
BÀI TẬP VẬN DỤNG
Xác định nghĩa của từ “cần” trong ngữ cảnh sau và căn cứ vào đâu em xác định được. Tựa gối ôm cần lâu chẳng được Cá đâu đớp động dưới chân bèo (Câu cá mùa thu – Nguyễn Khuyến)
☘ Cần: chỉ cần câu cá ☘ Căn cứ vào: - nhan đề của bài thơ, - câu thơ “ Cá đâu đớp động dưới chân bèo”
Vận dụng
Ảnh
Em hãy nêu suy nghĩ của mình về cách cậu bé áp dụng cách nói “có đầu có đuôi” trong trường hợp sau:
Vận dụng
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Vẽ sơ đồ tư duy khái quá kiến thức bài học
Chuẩn bị nội dung bài sau
Hoàn thành nội dung phần vận dụng.
Ảnh
Kết thúc bài học
Chào tạm biệt
Ảnh