Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
Hướng dẫn đọc thêm - Bài 12: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ I. HƯỚNG DẪN ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
Giới thiệu:
I. HƯỚNG DẪN ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả :
Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943, quê ở Phong Hòa, Phong Điền, Thừa Thiên – Huế. Ông thuộc lớp nhà thơ trưởng thành trong thời chống Mĩ cứu nước. Ông từng giữ nhiều trọng trách quan trọng: Tổng thư kí Hội nhà văn Việt Nam, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban văn hóa tư tưởng trung ương. 1. Tác giả -Tác phẩm chính:
Tác phẩm chính Đất ngoại ô (Tập thơ - 1973) Mặt đường khát vọng (Trường ca -1974 ) Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (Tập thơ 1986) …. 2. Tác phẩm :
- Bài thơ khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” sáng tác năm 1971, khi ông đang công tác ở chiến khu miền Tây Thừa Thiên. - Bài thơ đã được nhạc sĩ Trần Hoàn phổ nhạc thành bài hát nổi tiếng “Lời ru trên nương”. 2. Tác phẩm II. HƯỚNG DẪN TÌM HIỂU VĂN BẢN
Giới thiệu:
II. HƯỚNG DẪN TÌM HIỂU VĂN BẢN - Đọc bài thơ:
Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi Vai mẹ gấy nhấp nhô làm gối Lưng đưa nôi và tim hát thành lời: -Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi! Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần Mai sau con lớn vung chày lún sân Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ Em ngủ ngoan em đừng làm mẹ mỏi Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi. Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi! Mẹ thương a-kay, mẹ thương làng đói Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều Mai sai con lớn phát mười Ka-lưi… Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ Mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng Thằng Mĩ đuổi ta phải rời con suối Anh trai cầm súng chị gái cầm chông Mẹ địu em đi để giành trận cuối Từ trên lưng mẹ em đến chiến trường Từ trong đói khổ em vào Trường Sơn Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi Mẹ thương a-kay, mẹ thương đất nước Con mơ cho mẹ được thấy Bác Hồ Mai sau con lớn làm người tự do. Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ 1. Bố cục:
3 phần (ba khúc ru) , mỗi khúc ru gồm có hai khổ thơ,m mở đầu bằng lời ru gián tiếp “Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi” và kết thúc bằng lời ru trực tiếp “Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi”. Cách lặp đi lặp lại kết cấu, cách ngắt nhịp như thế tạo nên âm điệu trữ tình dìu dặt, tha thiết, vấn vương của lời ru, thể hiện được tình cảm thiết tha trìu mến của người mẹ và tạo sự truyền cảm sâu lắng cho bài thơ. 1. Bố cục 2. Hình ảnh người mẹ Tà Ôi:
Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối - H/A người mẹ Tà Ôi:
Mẹ đi tỉa bắp trên núi ka-lưi Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ Lưng núi thì to Lưng mẹ nhỏ Biện pháp tu từ hoán dụ kết hợp với nghệ thuật đối lập đã làm nổi bật nỗi vất vả cực nhọc của người mẹ Tà Ôi. - H/A người mẹ Tà Ôi:
Mẹ đi chuyển lán, mẹ đi đạp rừng Mẹ địu em đi để giành trận cuối Không chỉ tham gia lao động sản xuất ở chiến khu mẹ còn trực tiếp tham gia công tác kháng chiến a. Công việc :
- Giã gạo - Tỉa bắp - Chuyển lán 2. Hình ảnh người mẹ Tà Ôi a. Công việc => tham gia lao động sản xuất và chiến đấu b. Tình cảm và ước mong:
Ngủ ngon a-kay ơi, ngủ ngon a-kay hỡi Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối Lưng đưa nôi và tim hát thành lời. Tình yêu con tha thiết cảm động thể hiện ở lời ru thiết tha, sự chăm chút trìu mến của mẹ - Tình cảm và ước mong:
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi Mặt trời của mẹ con nằm trên lưng Con là mặt trời, là ánh sáng, là niềm vui, hạnh phúc của cuộc đời mẹ - Tình cảm và ước mong:
Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội Mẹ thương a-kay, mẹ thương làng đói Mẹ thương a-kay, mẹ thương đất nước Nghệ thuật điệp cấu trúc câu, giọng điệu thiết tha làm nổi bật tình yêu con tha thiết gắn liền với tình yêu bộ đội, quê hương, đất nước. - Ước mơ :
- Tình cảm:
Thương con thiết tha, cảm động Tình thương con gắn liền với tình yêu bộ đội, quê hương, đất nước . 2. Hình ảnh người mẹ Tà Ôi b. Tình cảm và ước mong Thảo luận:
c. Mối liên hệ giữa công việc, tình cảm và ước mong của người mẹ qua ba khúc ru.:
- Liên hệ chặt chẽ tự nhiên - Tình cảm và ước vọng có sự phát triển qua ba khúc ru 2. Hình ảnh người mẹ Tà Ôi c. Mối liên hệ giữa công việc, tình cảm và ước mong của người mẹ qua ba khúc ru. Củng cố - dặn dò
BT củng cố:
Chọn nhận định đúng trong những nhận định sau?
A. Với giọng điệu ngọt ngào trìu mến, bài thơ đã thể hiện tthành công tình yêu con thiết tha gắn với lòng yêu nước, tinh thần chiến đấu của người mẹ miền Tây Thừa Thiên.
B. Bằng giọng kể chân thành, bài thơ đã thể hiện rõ cuộc sống vất vả cực nhọc và tình yêu con, yêu bộ đội, đất nước của người mẹ Tà Ôi.
C. Thể thơ tự do, tình cảm tha thiết, nhà thơ đã phản ánh thành công hiện thực khốc liệt của cuộc kháng chiến chống Mĩ ở miền Tây Thừa Thiên.
Dặn dò:
Dặn dò - Học hiểu các phần trọng tâm của bài - Trả lời các câu hỏi SGK - Đọc thêm các phần có thể - Chuẩn bị bài sau Tạm biệt:
BÀI HỌC KẾT THÚC!!! CẢM ƠN SỰ CHÚ Ý LẮNG NGHE CỦA THẦY CỐ VÀ CÁC EM.