Bài 3. Tự Tình
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
Ảnh
TỰ TÌNH
- Hồ Xuân Hương-
I. Tìm hiểu chung:
1. Đọc, chú thích:
Tự tình I Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom, Oán hận trông ra khắp mọi chòm. Mõ thảm không khua mà cũng cốc, Chuông sầu chẳng đánh cớ sao om. Trước nghe những tiếng thêm rầu rĩ, Sau giận vì duyên để mõm mòm. Tài tử văn nhân ai đó tá? Thân này đâu đã chịu già tom!
I. Tìm hiểu chung: 1. Đọc, chú thích:
Ảnh
Ảnh
a. Tác giả
Ảnh
a. Tác giả * Cuộc đời: Hồ Xuân Hương (?-?) - Quê: Nghệ An, là thiên tài kì nữ nhưng cuộc đời gặp nhiều bất hạnh. - Thơ HXH là thơ của phụ nữ viết về phụ nữ, trào phúng mà trữ tình, đậm chất dân gian từ đề tài, cảm hứng ngôn từ và hình tượng.
Ảnh
Sự nghiệp sáng tác
Ảnh
* Sự nghiệp sáng tác - Sáng tác cả chữ Hán và chữ Nôm - Các tập thơ: Lưu hương kí, Hương đình cổ nguyệt thi tập,… - Phong cách thơ vừa thanh vừa tục. → Được mệnh danh là “ bà chúa thơ Nôm”.
Ảnh
Tìm hiểu chung
Cái quạt Một lỗ xâu xâu mấy cũng vừa, Duyên này tác hợp tự ngàn xưa. Chành ra ba góc da còn thiếu, Khép lại đôi bên thịt vẫn thừa Mát mặt anh hùng khi tắt gió, Che đầu quân tử lúc sa mưa. Nâng niu ướm hỏi người trong trướng, Phì phạch trong lòng đã sướng chưa.
Hình vẽ
Vịnh nằm ngủ Mùa hè hây hẩy gió nồm đông, Tiên nữ nằm chơi quá giấc nồng. Lược trúc chải cài trên mái tóc, Yếm đào trễ xuống dưới nương long. Ðôi gò Bồng Đảo sương còn ngậm, Một lạch Đào Nguyên suối chửa thông. Quân tử dùng dằng đi chẳng dứt, Ði thì cũng dở ở sao xong.
Ảnh
b. Bài thơ “Tự tình” (II):
Ảnh
b. Bài thơ “Tự tình” (II):
* Xuất xứ: Bài thơ thứ 2 trong chùm 3 bài. * Thể loại: Thơ Nôm đường luật, viết theo thể thất ngôn bát cú. * Nhan đề: “Tự tình”: bày tỏ tâm trạng, cảm xúc, tình cảm của người viết .
Ảnh
Chòm thơ Tự tình (Hồ Xuân Hương)
Chòm thơ Tự tình (Hồ Xuân Hương)
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Ảnh
II) Khám phá văn bản:
1. Tâm trạng buồn bã, oán hận, cô đơn của nhân vật trữ tình:
II) Khám phá văn bản:
Tâm trạng buồn bã, oán hận, cô đơn của nhân vật trữ tình:
a. Hai câu đề:
“Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom, Oán hận trông ra khắp mọi chòm”
Thời gian: đêm khuya
+ Yên tĩnh + Gợi nỗi buồn cô đơn
Âm thanh:
+ Tiếng gà + Từ láy “văng vẳng”: âm thanh từ xa vọng lại
Tâm trạng nhân vật:
+ oán hận
Hình vẽ
Ảnh
b. Hai câu thực:
Ảnh
Nhân hoá: Mõ thảm; chuông sầu Câu hỏi tu từ: cớ sao…
=> Những âm thanh cũng chất chứa tâm sự, cảm xúc ai oán, thê lương. Âm thanh vang vọng từ không gian bên ngoài cũng chính là tiếng lòng tê tái, não nề của con người.
Ảnh
c. Hai câu luận:
Ảnh
- Tâm trạng nhân vật hoà nhịp với những âm thanh của bên ngoài càng nhấn mạnh sự rầu rĩ, cô đơn của con người. - Hé mở căn nguyên của nỗi buồn, sầu,oán hận: Giận vì duyên để mõm mòm -> Hai câu thơ sử dụng từ láy giàu sức gợi để nhấn mạnh tâm trạng oán hận vì số phận hẩm hiu, duyên tình lỡ làng, tuổi trẻ phai tàn.
-> Hồ Xuân Hương thể hiện sự thấu hiểu, đồng cảm với thân phận của người phụ nữ.
Ảnh
2. Niềm khao khát hạnh phúc, ý thức vươn lên không khuất phục số phận:II) Khám phá văn bản:
2. Niềm khao khát hạnh phúc, ý thức vươn lên không khuất phục số phận:
Ảnh
- Nữ sĩ hướng đến “tài tử văn nhân” là hướng đến những gì tốt đẹp của chính tâm hồn nữ sĩ. - “Thân này đâu đã chịu già tom” -> Vần “om” là một vần tối nhưng không hề làm khó “Bà chúa thơ Nôm”. Tưởng chừng đằng sau vần om (tom) đầy bóng tối đó là một nụ cười, trẻ trung, tinh nghịch, thách đố lại với định mệnh oan nghiệt -> Câu thơ khẳng định bản lĩnh và khao khát mãnh liệt của người phụ nữ. -> Qua việc khẳng định bản lĩnh và khát khao hạnh phúc, HXH bộc lộ thái độ trân trọng, ngợi ca bản lĩnh, ý thức về quyền sống và khát vọng hạnh phúc của người phụ nữ trong XHPK xưa.
Tổng kết
Nội dung
Ảnh
Nội dung: - Tâm trạng cô đơn ,buồn tủi, mỉa mai phẫn uất trước duyên phận éo le ngang trái, khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của nhà thơ. - Qua bài thơ, Hồ Xuân Hương thể hiện sự thấu hiểu, đồng cảm với thân phận của người phụ nữ, đồng thời bộc lộ thái độ trân trọng, ngợi ca bản lĩnh, ý thức về quyền sống và khát vọng hạnh phúc của họ.
* Tổng kết
Nghệ thuật
Nghệ thuật: - Ngôn ngữ: bài thơ có cách gieo vần độc đáo (vần om), sử dụng nhiều từ láy (văng vẳng, rầu rĩ, mõm mòm), nhiều kết hợp từ mới lạ (mõ thảm, chuông sầu, duyên mõm mòm, già tom),... khơi gợi nhiều liên tưởng, cảm xúc. -Hình ảnh: nhiều hình ảnh mang tính ẩn dụ, ngụ ý. Tiếng gà, tiếng chuông, tiếng mõ cũng chính là tiếng lòng khắc khoải của người phụ nữ. -Giọng điệu: vừa xót xa, tha thiết vừa thách thức, ngạo nghễ; vừa trữ tình vừa cười cợt, trào lộng. - Biện pháp tu từ: sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ để biểu đạt thế giới nội tâm chất chứa sầu hận và khao khát: nhân hoá (mõ thảm, chuông sầu), tương phản, đối lập (không - mà cũng, chẳng - cớ sao), ẩn dụ (duyên mõm mòm),...
Ảnh
Trò chơi củng cố
Trò chơi củng cố
Bài kiểm tra tổng hợp
Câu 1: Đâu là thông tin đúng về nữ sĩ Hồ Xuân Hương? - A. Sinh năm 1770 , mất năm 1822 - false - B. Quê ở huyện Quỳnh Lưu, trấn Nghệ An, nay là tỉnh Nghệ An. - true - C. Năm 2021, Hồ Xuân Hương được USNESCO vinh danh và kỉ niệm 250 ngày sinh của bà. - false - D. Sự nghiệp sáng tác của bà gắn liền với những bài thơ chữ Hán. - false - false - false
Câu 2: Bài thơ Tự tình được viết theo thể thơ nào? - A. Thất ngôn bát cú Đường luật. - true - B. Lục bát. - false - C. Song thất lục bát. - false - D. Tự do. - false - false - false
Câu 3: Hồ Xuân Hương được mệnh danh là? - A. Hồng Hà nữ sĩ. - false - B. Bà chúa thơ Nôm. - true - C. Bạch Vân cư sĩ. - false - D. Bà hoàng thơ tình. - false - false - false
Câu 4: Đâu là điểm nổi bật trong thơ Nôm của Hồ Xuân Hương - A. Tính kì ảo, hoang đường. - false - B. Tính bác học, giàu chất triết lí. - false - C. Tính đa nghĩa của ngôn ngữ và hình tượng thơ. - true - D. Tính lãng mạn, giàu tình cảm, cảm xúc. - false - false - false
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
Vận dụng
Ảnh
* Vận dụng: HS tìm và giới thiệu ngắn gọn một tác phẩm văn học viết bằng chữ Nôm viết về thân phận người phụ nữ (làm ở nhà).
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Kết thúc
Kết thúc
Ảnh