BÀI 6. HỒ CHÍ MINH - "VĂN HÓA PHẢI SOI ĐƯỜNG CHO QUỐC DÂN ĐI". 2. TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP (HỒ CHÍ MINH)
Trang bìa
Trang bìa
BÀI 6. HỒ CHÍ MINH - "VĂN HÓA PHẢI SOI ĐƯỜNG CHO QUỐC DÂN ĐI"
TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP
Văn bản 2:
Ảnh
Khởi động
Khởi động
- Khởi động:
Quan sát hình ảnh về ngày 2/9/1945 tại quảng trường Ba Đình và nêu cảm nhận về không khí ngày hội Cách mạng. Liên hệ Tuyên ngôn độc lập?
Ảnh
Ảnh
Ảnh
I. Tìm hiểu chung
Tìm hiểu chung
Ảnh
I. Tìm hiểu chung
- Nhiệm vụ
Ảnh
Hình vẽ
- Nhiệm vụ:
Bản tuyên ngôn ra đời trong hoàn cảnh của thế giới và Việt Nam như thế nào? Trước tình hình như thế, theo em, đối tượng mà bản tuyên ngôn hướng đến là những ai? Bản tuyên ngôn được viết ra nhằm mục đích gì? Theo em, vì sao Hồ Chí Minh lại chọn thể loại văn chính luận để viết bản tuyên ngôn này? Một bản tuyên ngôn độc lập thường có ba phần: Mở đầu, nội dung và kết thúc. Căn cứ vào tác phẩm, hãy đánh dấu vị trí từng phần và phát biểu khái quát nội dung mỗi phần?
1. Hoàn cảnh sáng tác
1. Hoàn cảnh sáng tác
Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc: Nhật - kẻ đang chiếm đóng nước ta đã đầu hàng Đồng minh. CMT8 thành công, cả nước giành chính quyền thắng lợi. Ngày 26/8/1945: CT.Hồ Chí Minh từ chiến khu Việt Bắc về tới HN. Ngày 28/8/1945: Bác soạn thảo bản Tuyên ngôn độc lập tại tầng 2, căn nhà số 48, phố Hàng Ngang, HN. Ngày 2/9/1945: Bác đọc bản Tuyên ngôn độc lập tại quảng trường Ba Đình, HN, khai sinh ra nước VNDCCH.
Ảnh
2. Mục đích sáng tác
Ảnh
2. Mục đích sáng tác
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Tất cả đồng bào Việt Nam. Nhân dân thế giới. Các lực lượng ngoại bang nhân danh đồng minh diệt phát xít Nhật (Pháp, Mĩ, Anh,...).
Hình vẽ
Hình vẽ
Tuyên bố nên độc lập của dân tộc VN, khai sinh nước VN mới trước quốc dân và thế giới. Bác bỏ luận điệu và âm mưu xâm lược trở lại của các thế lực thực dân đế quốc. Tranh thủ sự đồng tinh của dư luận thế giới,... Bày tỏ sự quyết tâm bảo vệ nền độc lập dân tộc.
+ Lí do
Ảnh
Ảnh
2. Mục đích sáng tác
Hình vẽ
Hình vẽ
Thuyết phục người khác đồng tình bằng một hệ thống luận điểm, luận cứ chặt chẽ.
3. Bố cục
Ảnh
3. Bố cục
Ảnh
Hình vẽ
Ảnh
Hình vẽ
Nêu nguyên lí chung của bản tuyên ngôn độc lập.
Hình vẽ
Hình vẽ
Tố cáo tội ác của thực dân Pháp, khẳng định thực tế lịch sử.
Hình vẽ
Hình vẽ
Lời tuyên bố độc lập và ý chí bảo vệ nền độc lập của dân tộc.
II. Tìm hiểu chi tiết
Tìm hiểu chi tiết
Ảnh
II. Tìm hiểu chi tiết
- Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu đoạn 1
Hình vẽ
- Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu đoạn 1
Một tuyên ngôn chính trị thường phải có cơ sở pháp lí vững chắc. Trong văn bản này, sự vững chắc của cơ sở pháp lí được thể hiện như thế nào? Việc trích dẫn hai bản tuyên ngôn này cho thấy điều gì về tư tưởng và tầm vóc VH của Bác?
Ảnh
Ảnh
1. Nguyên lí chung của bản tuyên ngôn
1. Nguyên lí chung của bản tuyên ngôn
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Tuyên ngôn độc lập của Mỹ: Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng,... quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc => bất khả xâm phạm.
Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Pháp: "Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi; và phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi".
Hình vẽ
Hình vẽ
+ Ý nghĩa của việc trích dẫn
1. Nguyên lí chung của bản tuyên ngôn
Hình vẽ
Hình vẽ
Thể hiện sự khôn khéo: Tôn trọng những tuyên ngôn bất hủ của cha ông kẻ xâm lược vì những điều được nêu là chân lí của nhân loại.
Hình vẽ
Vừa kiên quyết: Dùng lập luận Gậy ông đập lưng ông.
Hình vẽ
Ngầm gửi gắm lòng tự hào tự tôn dân tộc: đặt ba cuộc cách mạng, ba bản tuyên ngôn.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
+ Ý nghĩa của việc suy rộng
Ảnh
1. Nguyên lí chung của bản tuyên ngôn
Hình vẽ
Hình vẽ
Bác suy rộng ra, nâng lên thành quyền bình đẳng, tự do của các dân tộc trên thế giới -> Đó là suy luận hợp lí, sáng tạo, là đóng góp quan trọng nhất trong tư tưởng giải phóng dân tộc của Bác, là phát súng lệnh cho bão táp cách mạng ở các nước thuộc địa.
Hình vẽ
Đây là một đóng góp riêng của Người vào lịch sử tư tưởng nhân loại.
Hình vẽ
Hình vẽ
2. Bản báo cáo tội trạng tội ác của thực dân Pháp và quá trình đấu tranh chính nghĩa của dân tộc ta
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Phân tích sức thuyết phục của việc triển khai luận điểm trong văn bản khi vạch trần các luận điệu xảo trá, tội ác của thực dân Pháp đối với đất nước, nhân dân ta và "tuyên bố thoát li hẳn quan hệ với thực dân Pháp". PT yếu tố BC? Nhận xét cách lập luận tài tình và khôn khéo của tác giả?
Ảnh
Nhóm 1:
2. Bản báo cáo tội trạng tội ác của thực dân Pháp và quá trình đấu tranh chính nghĩa của dân tộc ta
+ Nhiệm vụ 2
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Tác giả đã làm rõ mối tương quan giữa các nội dung khẳng định và phủ định như thế nào? Quá trình đấu tranh chính nghĩa cảu nhân dân ta đã được đề cập đến như thế nào? Phân tích lời tuyên bố độc lập trước đồng bào và thế giới.
Ảnh
Nhóm 2:
2. Bản báo cáo tội trạng tội ác của thực dân Pháp và quá trình đấu tranh chính nghĩa của dân tộc ta
a. Bản cáo trạng tội ác của thực dân Pháp
a. Bản cáo trạng tội ác của thực dân Pháp
Chỉ ra bằng chứng cụ thể về tội ác của thực dân Pháp ở mỗi lĩnh vực chủ yếu của đời sống xã hội, chính trị, kinh tế và văn hoá. Các bằng chứng cụ thể được sử dụng:
Hình vẽ
Hình vẽ
Pháp quỳ gối trước Nhật mở cửa cho Nhật vào nước ta từ mùa thu năm 1940.
9/3/1945: bỏ chạy khi nhận quyết định đảo chính.
Hình vẽ
Việt Minh giúp đỡ nhiều người Pháp lúc họ bị quân Nhật truy đuổi thì thực dân Pháp lúc bỏ chạy lại nhẫn tâm giết chết số đông tù chính trị của ta ở Yên Bái, Cao Bằng.
+ Nhận xét
Ảnh
a. Bản cáo trạng tội ác của thực dân Pháp
Hình vẽ
Vạch trần tội ác của thực dân Pháp với luận điệu "khai hoá". Lâm thời Chính phủ của nước Việt Nam muốn tuyên bố thoát li hẳn quan hệ với thực dân Pháp, xoá bỏ hết những hiệp ước mà Pháp đã kí với nước Việt Nam và tất cả mọi đặc quyền của Pháp trên đất nước VN là tất yếu.
Ảnh
+ Vận dụng yếu tố biểu cảm
Ảnh
Hình vẽ
Thể hiện thái độ căm phẫn và khinh ghét với thực dân Pháp bằng cách sử dụng đại từ "chúng". Sử dụng một loạt hình ảnh thể hiện mức độ tàn bạo của kẻ thù" tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu", "bọn thực dân Pháp quỳ gối đầu hàng, chúng đã bán nước ta hai lần cho Nhật",... Dùng điệp ngữ "sự thực" nhấn mạnh tính xác thực của dẫn chứng gây ấn tượng cho người nghe và người đọc.
Hình vẽ
a. Bản cáo trạng tội ác của thực dân Pháp
b. Tác giả đã làm rõ mối tương quan giữa nội dung khẳng định và phủ định thông qua các biện pháp:
Ảnh
b. Tác giả đã làm rõ mối tương quan giữa nội dung khẳng định và phủ định thông qua các biện pháp:
Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng tiêu biểu: dẫn ra hai bản tuyên ngôn của nước Mỹ và nước Pháp để khẳng định quyền độc lập dân tộc là tất yếu, dẫn ra các minh chứng cho tội ác của thực dân Pháp để phủ định tính bảo hộ, khai phá văn minh của thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Sử dụng các từ ngữ đanh thép mang nghĩa khẳng định, thể hiện phạm vi bao quát, giọng điệu dứt khoát: "thế mà", "lẽ phải không ai chối cãi",... nhằm khẳng định chủ quyền dân tộc.
+ tiếp
b. Tác giả đã làm rõ mối tương quan giữa nội dung khẳng định và phủ định thông qua các biện pháp:
Sử dụng điệp từ: "sự thực" để khẳng định tính xác thực của bằng chứng đưa ra về tội ác của thực dân Pháp. Dùng đại từ "chúng" thể hiện thái độ khinh bỉ, căm ghét. Liệt kê: những hành động tàn bạo của thực dân Pháp núp dưới luận điệu bảo hộ.
Ảnh
Hình vẽ
Lời kết án đầy phẫn nộ, sôi sự căm thù. Vừa vạch trần thái độ nhục nhã của Pháp (quỳ gối đầu hàng, mở cửa nước ta rước Nhật, bỏ chạy) vừa đanh thép tố cáo tội ác tày trời của chúng (từ đó... từ đó...).
c. Quá trình đấu tranh của nhân dân ta
Ảnh
c. Quá trình đấu tranh của nhân dân ta
Hình vẽ
Hình vẽ
Chúng ta giành chính quyền từ tay Nhật chứ không phải tay Pháp.
Hình vẽ
Chúng ta còn tạo điều kiện cho những người tù chính trị của chúng ta trở về.
Hình vẽ
Và sự thật là VN đã giành được độc lập, lật đổ phong kiến, đánh đuổi phát xít Nhật và thực dân Pháp.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
+ Lời khẳng định của Bác
c. Quá trình đấu tranh của nhân dân ta
Hình vẽ
Hình vẽ
Nhân dân ta đã đồng lòng lập nên một nước Việt Nam mới, đó là thành quả của một quá trình dài đấu tranh bền bỉ vượt qua khó khăn áp bức của cả dân tộc khiến cho "Pháp chạy, Nhật hàng, Vua Bảo Đại thoái vị".
Ảnh
Ảnh
+ Phủ định
c. Quá trình đấu tranh của nhân dân ta
Ảnh
Hình vẽ
Hình vẽ
Phủ định chế độ thuộc địa thực dân Pháp và khẳng định quyền độc lập, tự do của dân tộc.
Hình vẽ
Phủ định dứt khoát, triệt để,...(thoát ly hẳn, xoá bỏ hết...) mọi đặc quyền, đặc lợi của thực dân Pháp đối với đất nước VN.
Hình vẽ
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
3. Lời tuyên bố độc lập trước đồng bào và thế giới
3. Lời tuyên bố độc lập trước đồng bào và thế giới
Ảnh
Lời tuyên bố thể hiện lí lẽ đanh thép, vững vàng của Hồ Chí Minh về quyền dân tộc, tự do (trên cơ sở pháp lí, lập luận, thực tế, bằng ý chí mãnh liệt của dân tộc). Tuyên bố dứt khoát triệt để và thể hiện quyết tâm cao độ của dân tộc Việt Nam.
=> Vừa tuyên bố, vừa kêt gọi, hiệu triệu, vừa khẳng định một cách mạnh mẽ, hùng hồn.
III. Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
III. Tổng kết
- Nhiệm vụ
- Nhiệm vụ:
Ảnh
Hình vẽ
Khái quát nghệ thuật và nội dung văn bản "Tuyên ngôn độc lập".
1. Nội dung
Ảnh
1. Nội dung
Tuyên ngôn Độc lập là văn kiện lịch sử vô giá: tuyên bố trước quốc dân đồng bào và thế giới về việc chấm dứt chế độ thực dân, phong kiến ở nước ta; đánh dấu kỉ nguyên độc lập, tự do của nước Việt Nam mới; vừa tố cáo mạnh mẽ tội ác của thực dân Pháp, ngăn chặn âm mưu tái chiếm nước ta. Tuyên ngôn Độc lập vừa là một tác phẩm văn học lớn: bộc lộ tình cảm yêu nước, thương dân và khát vọng độc lập, tự do cháy bỏng của tác giả và toàn dân tộc Việt Nam.
2. Nghệ thuật
Ảnh
2. Nghệ thuật
Hình vẽ
Tác phẩm là một áng văn chính luận mẫu mực: Hệ thống luận điểm chặt chẽ, logic, lí lẽ sắc bén, đanh thép; ngôn ngữ trong sáng, giản dị, hùng hồn, khúc chiết.
IV. Luyện tập - Vận dụng
Nhiệm vụ (IV. Luyện tập - Vận dụng)
Ảnh
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nêu suy nghĩ của bạn về khả năng tác động lớn lao của Tuyên ngôn độc lập.
Tổng kết
Tổng kết
Ảnh
Tổng kết:
Ôn lại kiến thức vừa học. Hoàn thành bài tập phần Vận dụng Chuẩn bị bài sau: "Bài 6. Hồ Chí Minh - "Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi". 3. Mộ (Chiều tối) và Nguyên tiêu (Rằm tháng giêng) (Hồ Chí Minh)".
Cảm ơn
Ảnh