Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
TIẾT 50 HỆ THẦN KINH DINH DƯỠNG I. CUNG PHẢN XẠ SINH DƯỠNG
Cung phản xạ:
Trung khu của các phản xạ vận động và phản xạ sinh dưỡng nằm ở đâu? I. CUNG PHẢN XẠ SINH DƯỠNG Cung phản xạ:
Trung khu của các phản xạ vận động và phản xạ sinh dưỡng nằm ở đâu? Đều nằm trong chất xám nhưng trung khu của phản xạ sinh dưỡng nằm trong sừng bên của tủy sống và trong trụ não. I. CUNG PHẢN XẠ SINH DƯỠNG Lập bảng so sánh cung phản xạ sinh dưỡng với cung phản xạ vận động. Cung phản xạ:
Thụ quan áp lực Sợi cảm giác Sợi trước hạch Dây phế vị Hạch đối giao cảm Sợi sau hạch Cung phản xạ sinh dưỡng do bộ phận thần kinh giao cảm phụ trách làm giảm nhu động ruột Cung phản xa vận động Cung phản xạđiều hoà hoạt động tim do bộ phận thần kinh đối giao cảm phụ trách làm giảm nhịp tim Cung phản xạ So sánh:
Bảng so sánh cung phản xạ vận động và phản xạ sinh dưỡng - Trung ương - Hạch thần kinh - Đường hướng tâm - Đường li tâm Đại não - Chất xám Tuỷ sống Trụ não - Chất xám Sừng bên tuỷ sống - Không có - Có - Từ cơ quan thụ cảm TW - Từ cơ quan thụ cảm TW - Đến thẳng cơ quan phản ứng - Qua sợi trước hạch, sợi sau hạch.Chuyển giao ở hạch thần kinh Điều khiển hoạt động cơ vân (có ý thức) Điều khiển hoạt động nội quan (không có ý thức) Giống nhau và khác nhau:
Qua bảng em hãy cho biết cấu tạo của cung phản xạ sinh dưỡng với cung phản xạ vận động giống và khác nhau như thế nào? Giống nhau: Đều gồm bộ phận trung ương là chất xám trong tủy sống và não bộ; bộ phận ngoại biên là chất trắng tạo thành các dây thần kinh. khác nhau: Bộ phận trung ương của hệ thần kinh sinh dưỡng chỉ là các nhân xám ở sừng bên của tủy sống. Bộ phận ngoại biên của hệ thần kinh sinh dưỡng còn có các hạch giao cảm và đối giao cảm. I. CUNG PHẢN XẠ SINH DƯỠNG II. CẤU TẠO HỆ THẦN KINH DINH DƯỠNG
Ản minh họa:
II. CẤU TẠO HỆ THẦN KINH DINH DƯỠNG Cấu tạo hệ thần kinh dinh dưỡng:
II. CẤU TẠO HỆ THẦN KINH DINH DƯỠNG Sợi trước hạch Chuỗi hạch giao cảm Sợi sau hạch Trung ương đối giao cảm Sợi sau hạch Sợi trước hạch Phân hệ giao cảm Phân hệ đối giao cảm Cấu tạo hệ thần kinh dinh dưỡng:
II. CẤU TẠO HỆ THẦN KINH DINH DƯỠNG Hệ thần kinh sinh dưỡng cấu tạo như thế nào? * Cấu tạo hệ thần kinh sinh dưỡng gồm: Phần trung ương thần kinh nằm trong não, tuỷ sống. Phần ngoại biên là các dây thần kinh và hạch thần kinh. Câu hỏi:
II. CẤU TẠO HỆ THẦN KINH DINH DƯỠNG Trình bày rõ sự khác nhau giữa hai phân hệ giao cảm và đối giao cảm? So sánh:
Bảng 48-1. So sánh cấu tạo của phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm Các nhân xám ở sừng bên tuỷ sống (từ đốt tuỷ I đến đốt tuỷ thắt lưng III) Các nhân xám ở trụ não và đoạn cùng tuỷ sống - Hạch thần kinh (nơi chuyển tiếp nơron) - Nơron trước hạch (sợi trục có bao miêlin) - Nơron sau hạch (không có bao miêlin) Chuỗi hạch nằm gần cột sống (chuỗi hạch giao cảm) xa cơ quan phụ trách Hạch nằm gần cơ quan phụ trách - Sợi trục ngắn - Sợi trục ngắn - Sợi trục dài - Sợi trục dài III. CHỨC NĂNG CỦA HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG
Chức năng của hệ thần kinh sinh dưỡng:
III. CHỨC NĂNG CỦA HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG Phân hệ đối giao cảm Phân hệ giao cảm Sợi trước hạch Sợi sau hạch Trung ương đối giao cảm Sợi sau hạch Chuỗi hạch giao cảm Sợi trước hạch Ảnh minh họa:
So sánh:
Bảng 48-2. So sánh chức năng của phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm III. CHỨC NĂNG CỦA HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG Tim Phổi Ruột Mạch máu ruột Mạch máu đến cơ Mạch máu da Tuyến nước bọt Đồng tử Cơ bóng đái Tăng lực và nhịp cơ Dãn phế quản nhỏ Giảm nhu động Co Dãn Co Giảm tiết Dãn Dãn Giảm lực và nhịp cơ Co phế quản nhỏ Tăng nhu động Dãn Co Dãn Tăng tiết Co Co Trả lời câu hỏi:
III. CHỨC NĂNG CỦA HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG Căn cứ vào hình 48.3 và bảng 48.2, em có nhận xét chức năng của phân hệ giao cảm và đối giao cảm? Hai phân hệ giao cảm và đối giao cảm có tác dụng đối lập đối với hoạt động của các cơ quan sinh dưỡng. Hệ thần kinh sinh dưỡng có vai trò như thế nào trong đời sống? Nhờ tác dụng đối lập đó mà hệ thần kinh sinh dưỡng điều hoà được hoạt động của các cơ quan nội tạng. Trả lời câu hỏi:
Dựa vào hình 48.2 trình bày phản xạ điều hoà hoạt động của tim và hệ mạch lúc huyết áp tăng. Lúc huyết áp tăng cao: Thụ quan áp lực bị kích thích, xuất hiện xung truyền về trung ương phụ trách tim mạch nằm trong các nhân xám thuộc phân hệ đối giao cảm, theo dây li tâm (dây X hay mê tẩu) tới tim làm giảm nhịp co và lực co đồng thời làm dãn các mạch da và mạch ruột gây hạ huyết áp. Chọn đáp án đúng:
Sự khác nhau căn bản nhất về chức năng giữa phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm?

A. Trung ương thần kinh của phân hệ giao cảm là các nhân xám nằm ở sừng bên của tủy sống từ đốt tủy I đến đốt tủy thắt lưng III; Trung ương thần kinh của phân hệ đối giao cảm là các nhân xám ở trụ não và ở đoạn tận cùng của tủy sống.

B. Các hạch ngoại biên của phân hệ giao cảm nằm dọc hai bên cột sống hoặc trước cột sống; Các hạch ngoại biên của phân hệ đối giao cảm nằm gần cơ quan.

C. Ở phân hệ giao cảm: Nơron trước hạch có sợi trục ngắn, nơron sau hạch có sợi trục dài; ở phân hệ đối giao cảm thì ngược lại: Nơron trước hạch có sợi trục dài, nơron sau hạch có sợi trục ngắn.

D. Hai phân hệ này có tác dụng đối lập nhau: Nếu phân hệ giao cảm làm tăng cường hoạt động của một cơ quan thì phân hệ đối giao cảm lại làm giảm sự hoạt động của cơ quan này.

Chọn câu trả lời đúng nhất Kết luận chung:
Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm hai phân hệ: Giao cảm và đối giao cảm. Phân hệ giao cảm có trung ương nằm ở chất xám thuộc sừng bên tủy sống (đốt tủy ngực I đến đốt tủy thắt lưng III). Các nơron trước hạch đi tới chuỗi hạch giao cảm và tiếp cận với nơron sau hạch. Phân hệ đối giao cảm có trung ương là các nhân xám trong trụ não và đoạn cùng tủy sống. Các nơron trước hạch đi tới các hạch đối giao cảm (nằm cạnh cơ quan) để tiếp cận các nơron sau hạch. Các sợi trước hạch của cả 2 phân hệ đều có bao miêlin, còn các sợi sau hạch không có bao miêlin. Nhờ tác dụng đối lập của 2 phân hệ này mà hệ thần kinh sinh dưỡng điều hoà được hoạt động của các cơ quan nội tạng (cơ trơn; cơ tim và các tuyến). KẾT LUẬN CHUNG Kết thúc: