Bài 7. Đọc mở rộng theo thể loại:- Con là…
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 7. ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI. "CON LÀ...."
I. Thực hành Tiếng Việt
1. Từ đa nghĩa, từ đồng âm
I. Thực hành Tiếng Việt 1. Từ đa nghĩa, từ đồng âm
a. Khái niệm từ đa nghĩa, từ đồng âm (SGK) + Từ đa nghĩa là từ có nhiều nghĩa, trong đó có nghĩa gốc và nghĩa chuyển. Nghĩa gốc là nghĩa xuất hiện từ trước, làm cơ sở để hình thành các nghĩa khác. Nghĩa chuyển là nghĩa được hình thành trên cơ sở nghĩa gốc Ví dụ: Từ “đi” trong: - Hai cha con bước đi trên cát. - Xe đi chậm rì. + Từ đồng âm là những từ giống nhau về âm thanh nhưng nghĩa khác nhau, không liên quan gì tới nhau.
Luyện tập. Bài tập 1
Bài tập 1 a) Từ “trong” ở câu thơ thứ nhất mang nghĩa là trong veo, trong vắt có thể nhìn thấy vật ở khác.   Từ “trong” ở câu thơ thứ hai nghĩa là ở trong một tập thể, một cộng đồng. b) Nghĩa của các từ “trong” ở hai câu thơ trên không liên quan đến nhau. c) Từ “trong” ở hai câu thơ trên là từ đồng âm.
LUYỆN TẬP
Bài tập 2
Bài tập 2 a) – “Cánh” trong “cánh buồm” nghĩa là: bộ phận của con thuyền giúp nó có thể di chuyển được trên mặt nước nhờ sức gió.   - “Cánh” trong “cánh chim” là: bộ phận để bay của chim, dơi, côn trùng. - “Cánh” trong “cánh cửa” là:  bộ phận hình tấm có thể khép vào mở ra được.   - “Cánh” trong “cánh tay” là: bộ phận của cơ thể người, từ vai đến cổ tay ở hai bên thân mình. b) Từ “cánh” trong các ví dụ trên là từ đa nghĩa vì nó đều là một bộ phận của một sự vật.
Nhìn hình đoán từ
Hình vẽ
Ảnh
H.1
Mắt
Ảnh
H.2
Ảnh
Mắt dứa
Ảnh
H.3
Ảnh
Mắt thuyền
Ảnh
H.4
Ảnh
Mắt tre
2. Hiện tượng chuyển nghĩa của từ:
2. Hiện tượng chuyển nghĩa của từ: Bài tập 3: - Mắt: đôi mắt, mắt na, mắt mía, mắt bão, mắt lưới Nghĩa gốc: là cơ quan để nhìn của người hay động vật, giúp phân biệt được màu sắc, hình dáng; thường được coi là biểu tượng của cái nhìn của con người. Nghĩa chuyển: - Chỗ lồi lõm giống như hình con mắt, mang chồi, ở một số loài cây (mắt tre, mắt mía). Bộ phận giống hình những con mắt ở ngoài vỏ một số loại quả (mắt dứa, na mở mắt). - Phần trung tâm của một cơn bão (mắt bão) =>Từ “mắt” có nhiều nghĩa.
Hiện tượng chuyển nghĩa của từ:
+ Tai: Nghĩa gốc: cơ quan ở hai bên đầu người hoặc động vật, dùng để nghe Nghĩa chuyển: - Bộ phận ở một số vật, có hình dáng chìa ra giống như cái tai (tai chén, tai ấm) - Điều không may bất ngờ xảy tới, gây tổn thất lớn (tai tiếng).
3. Biện pháp tu từ:
3. Biện pháp tu từ:
Bài tập 6 a. Biện pháp tu từ được sử dụng là ẩn dụ. b. Tác dụng của biện pháp tu từ: Gợi tả sinh động hình ảnh nắng hiện hữu như một thứ chất long thành dòng, thành giọt chảy tràn xuống cảnh vật, con người.
4. Từ láy
4. Từ láy
Bài tập 7 a. Từ láy được sử dụng: Không, có. b. Tác dụng của từ láy: dùng để nhấn mạnh quanh cảnh xung quanh và bộc lộ cảm xúc của tác giả.
II. Đọc mở rộng theo thể loại: Con là…
1. Tìm hiểu chung
1. Tìm hiểu chung
Ảnh
II. Đọc mở rộng theo thể loại: Con là…
a. Tác giả
- Tên thật: Hứa Vĩnh Sước, sinh năm 1948. - Là nhà thơ người dân tộc Tày. - Thơ ông thể hiện tâm hồn chân thật, mạnh mẽ, trong sáng và cách tư duy giàu hình ảnh của người miền núi.
Hình vẽ
Hình vẽ
Ảnh
Y Phương
b. Khái niệm về thơ:
b. Khái niệm về thơ: - Thơ thuộc loại tác phẩm trữ tình, thiên về diễn tả tình cảm, cảm xúc của nhà thơ. - Thơ có hình thức cấu tạo đặc biệt. - Thơ cách luật có quy tắc nhất định về số câu, số chữ, gieo vần,... Thơ tự do thì không như vậy. Bài thơ tự do có thể liên mạch hoặc chia thành các khổ thơ. - Số đông trong một khổ thơ và số chữ trong một dòng cũng không theo quy tắc.
3. Vai trò
c. Vai trò của yếu tố tự sự và miêu tả trong thơ, ngôn ngữ thơ: *Tìm hiểu vai trò của yếu tố tự sự và miêu tả trong thơ - Yếu tố miêu tả và tự sự trong thơ làm cho bài thơ thêm gợi tả, hấp dẫn. - Yếu tố miêu tả góp phần làm rõ đặc điểm, tính chất của sự vật, hiện tượng. - Yếu tố tự sự được dùng để thuật lại sự việc, câu chuyện khi cần. - Cả hai yếu tố đều làm cho việc thể hiện tình cảm, cảm xúc trong thơ thêm sâu sắc, độc đáo.
Tìm hiểu ngôn ngữ thơ:
* Tìm hiểu ngôn ngữ thơ: - Ngôn ngữ thơ là hình ảnh, nhạc điệu được thể hiện trong bài thơ. - Qua ngôn ngữ, người viết thể hiện những rung động, suy tư của chính mình. - Tìm hiểu một bài thơ cũng là tìm hiểu những tình cảm, cảm xúc mà người viết gửi gắm qua ngôn ngữ thơ.
2. Tìm hiểu chi tiết
2. Tìm hiểu chi tiết
Ảnh
a. Những đặc điểm của thơ qua văn bản “Con là…”
a. Những đặc điểm của thơ qua văn bản “Con là…” - Bài thơ được chia thành 3 đoạn rõ ràng, mỗi đoạn 3 câu, một câu có 4- 7 từ.
b. Nét độc đáo của bài thơ
b. Nét độc đáo của bài thơ qua việc sử dụng từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ: - Từ ngữ: cụm từ “con là” được lặp lại ở mỗi dòng đầu của 1 khổ, giúp nhấn mạnh con rất quan trọng đối với cha. - Biện pháp tu từ: so sánh con với nỗi buồn, niềm vui và hạnh phúc. Đó là những thứ có giá trị vô cùng to lớn với người cha. - Hình ảnh: độc đáo như trời, hạt vừng, sợi tóc. Những hình ảnh được sử dụng đại diện cho sự rộng lớn, nhỏ bé và mong manh. Tưởng như nó mâu thuẫn với nhau nhưng lại diễn tả tình yêu thương của người cha dành cho con là vô bờ bến.
c. Cảm nhận về tình cảm của cha
c. Cảm nhận về tình cảm của cha dành cho con trong văn bản thơ. Tình cảm người cha dành cho con trong văn bản trên được thể hiện một cách rõ ràng và sinh động. Đó là tình yêu thương vô cùng lớn, con là vừa là nỗi buồn vừa là niềm vui vừa là hạnh phúc, đủ thấy cha yêu con biết nhường nào.
Dặn dò
Dặn dò
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- HS đọc lại bài thơ, xem lại nội dung bài học. - Xem trước bài “Viết một đoạn văn ghi lại cảm xúc của một bài thơ “ (Ngữ văn 6, tập 2, Tr.35) - Chuẩn bị bài dựa vào câu hỏi trong Phiếu học tập.
Kết thúc
Chào tạm biệt
Ảnh