Công ty Cổ phần Mạng giáo dục Bạch Kim - 27 Huỳnh Thúc Kháng, Đống Đa, Hà Nội
Trang bìa
Trang bìa:
TIẾT 34 GÂY ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO TRONG CHỌN GIỐNG I. GÂY ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO BẰNG TÁC NHÂN VẬT LÍ
Phiếu học tập:
YÊU CẦU - HS nghiên cứu SGK - Hoàn thành nội dung phiếu học tập PHIẾU HỌC TẬP: Tìm hiểu tác nhân vật lí gây đột biến I. GÂY ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO BẰNG TÁC NHÂN VẬT LÍ -Chiếu tia, các tia xuyên qua màng, mô (xuyên sâu) -Tác động lên ADN - Gây đột biến gen - Chấn thương, gây đột biến ở NST - Chiếu xạ vào hạt nảy mầm, đỉnh sinh trưởng - Mô thực vật nuôi cấy -Chiếu tia, các tia xuyên qua màng (xuyên nông) -Mô thực vật nuôi cấy - Gây đột biến gen - Xử lí vi sinh vật, bào tửvà hạt phấn - Tăng giảm nhiệt độ môi trường đột ngột - Mất cơ chế tự bảo vệ sự cân bằng. - Tổn thương thoi phân bào gây rối loạn phân bào - Đột biến số lượng NST - Gây hiện tượng đa bội ở một số loại cây trồng (Đặc biệt là cây họ cà) Trả lời câu hỏi:
I. GÂY ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO BẰNG TÁC NHÂN VẬT LÍ Tại sao các tia phóng xạ có khả năng gây đột biến? Vì tia phóng xạ khi xuyên qua các mô chúng tác động trực tiếp hay gián tiếp lên ADN trong tế bào gây ra đột biến gen hoặc làm chấn thương NST gây đột biến NST Người ta sử dụng tia phóng xạ để gây đột biến ở thực vật theo những cách nào? Trong chọn giống thực vật, chiếu xạ vào hạt nảy mầm, đỉnh sinh trưởng, chiếu xạ vào mô thực vật nuôi cấy. Tại sao tia tử ngoại thường được dùng để xử lý các đối tượng có kích thước bé? Vì các tia tử ngoại không có khả năng xuyên sâu như tia phóng xạ Trả lời câu hỏi:
I. GÂY ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO BẰNG TÁC NHÂN VẬT LÍ Sốc nhiệt là gì? tại sao sốc nhiệt cũng có khả năng gây đột biến? Sốc nhiệt chủ yếu gây ra loại đột biến nào? Sốc nhiệt là sự tăng hoặc giảm nhiệt độ môi trường một cách đột ngột làm cho cơ chế tự bảo vệ cân bằng cơ thể không kịp điều chỉnh  tổn thương thoi phân bào  rối loạn phân bào  đột biến số lượng NST Những hóa chất nào thường sử dụng để gây đột biến nhân tạo?

Hóa chất thường dùng:

Êtyl mêtan sunphônat (EMS)

Ni trôzô mêtyl urê (NMU)

Ni trôzô êtyl urê (NEU)

Cônsixin

II. GÂY ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO BẰNG TÁC NHÂN HÓA HỌC
Phương pháp thực hiện:
Yêu cầu - HS đọc thông tin SGK mục II - Thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi Người ta dùng tác nhân hoá học để tạo ra các đột biến bằng những phương pháp nào? Phương pháp thực hiện: - Đối với cây trồng: Ngâm hạt khô hay hạt nảy mầm vào dung dịch hóa chất Tiêm dung dịch hóa chất vào bầu nhụy Quấn bông có tẩm dung dịch hóa chất vào đỉnh sinh trưởng của thân hoặc chồi. - Đối với vật nuôi:Cho hóa chất tác dụng lên tinh hoàn hoặc buồng trứng. II. GÂY ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO BẰNG TÁC NHÂN HÓA HỌC Gây đột biến nhân tạo:
Tại sao khi thấm vào tế bào, một số hóa chất lại gây đột biến gen? Trên cơ sở nào mà người ta hi vọng có thể gây ra những đột biến theo ý muốn? - Vì khi vào tế bào dung dịch hóa chất tác động lên phân tử ADN làm thay thế cặp nuclêôtit, mất hoặc thêm cặp nuclêôtit. - Vì có những loại hóa chất chỉ tác động lên một loại nuclêôtit xác định nên có thể chủ động gây ra những đột biến theo ý muốn. II. GÂY ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO BẰNG TÁC NHÂN HÓA HỌC Trả lời câu hỏi:
II. GÂY ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO BẰNG TÁC NHÂN HÓA HỌC Tại sao dùng cônsixin có thể gây ra các thể đa bội? Khi dung dịch cônsixin thấm vào mô đang phân bào gây cản trở sự hình thành thoi phân bào làm cho NST không phân li. Em hãy cho biết các tác nhân hóa học có thể gây ra các dạng đột biến nào? Kết quả: Dung dịch hóa chất tác động lên phân tử ADN làm thay thế cặp nuclêôtit, mất cặp nuclêôtit hay cản trở sự hình thành thoi vô sắc III. SỬ DỤNG ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO TRONG CHỌN GIỐNG
Sử dụng đột biến nhân tạo:
Đột biến nhân tạo được sử dụng trong chọn giống như thế nào? Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống gồm: Chọn giống VSV Chọn giống cây trồng Chọn giống động vật III. SỬ DỤNG ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO TRONG CHỌN GIỐNG Câu hỏi:
Yêu cầu - HS nghiên cứu SGK - Trả lời câu hỏi - Người ta sử dụng các thể đột biến trong chọn giống VSV và cây trồng theo hướng nào? Tại sao? - Tại sao người ta ít sử dụng phương pháp gây đột biến trong chọn giống vật nuôi? III. SỬ DỤNG ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO TRONG CHỌN GIỐNG Chọn giống:
III. SỬ DỤNG ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO TRONG CHỌN GIỐNG

Chọn giống VSV

- Chọn các thể đột biến tạo ra chất có hoạt tính cao.

Chọn thể đột biến sinh trưởng mạnh để tăng sinh khối ở nấm men và vi khuẩn.

- Chọn các thể đột biến giảm sức sống, không còn khả năng gây bệnh để sản xuất văcxin.

Trong chọn giống cây trồng

- Chọn các đột biến rút ngắn thời gian sinh trưởng, tăng năng suất và chất lượng, chống sâu bệnh, chống chịu được với điều kiện bất lợi để nhân lên hoặc sử dụng lai tạo kết hợp với chọn lọc để tạo ra giống mới .

Một số thành tựu:
Trong chọn giống vi sinh vật: xử lý bào tử nấm pênixilin bằng tia phóng xạ tạo được chủng pênixilin có hoạt tính cao hơn 200 lần dạng ban đầu. Trong chọn giống thực vật: - Giống táo má hồng đã được xử lý bằng hóa chất NMU từ giống táo Gia Lộc (Hải Dương) cho 2 vụ 1 năm ,quả tròn, ngọt, dòn, thơm, bên má trái khi chín có sắc tím hồng. - Sử dụng các thể đa bội ở dâu tằm, dương liễu,dưa hấu, nho, cam, cà chua... tạo giống cây trồng đa bội có năng suất cao, phẩm chất tốt. III. SỬ DỤNG ĐỘT BIẾN NHÂN TẠO TRONG CHỌN GIỐNG Dưa hấu tam bội:
Dưa hấu tam bội Ảnh minh họa:
4n DÂU TÂY LƯỠNG BỘI DÂU TÂY TỨ BỘI 4n DÂU TÂY LƯỠNG BỘI Ảnh minh họa:
Cà chua Hồng lan tạo ra từ thể đột biến tự nhiên của giống cà chua Ba Lan trắng Ảnh minh họa:
Ảnh minh họa:
Cam tứ bội Ảnh minh họa:
Nho tứ bội Nho lưỡng bội Nho tứ bội Đối với vật nuôi:
Tại sao người ta ít sử dụng phương pháp gây đột biến trong chọn giống vật nuôi? Đối với vật nuôi Chỉ sử dụng với một số động vật bậc thấp khó áp dụng cho động vật bậc cao vì động vật bậc cao cơ quan sinh sản của động vật bậc cao nằm sâu trong cơ thể,dễ gây chết khi xử lý bằng tác nhân lí hóa CỦNG CỐ
Củng cố:
Em hãy bổ sung các chi tiết còn thiếu trong bảng tóm tắt về sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống vi sinh vât Chủng nấm pênixilin có hoạt tính cao hơn 200 lần dạng ban đầu Tăng sinh khối ở nấm men và vi khuẩn Vacxin phòng bệnh cho người và gia súc Kết thúc: