Bài 28. Tinh bột và cellulose
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 28. TINH BỘT VÀ CELLULOSE
Mở đầu
Câu hỏi
Tinh bột và cellulose là những carbohydrate quan trọng đối với con người. Tinh bột và cellulose có những tính chất gì? Ứng dụng như thế nào trong đời sống, sản xuất?
Ảnh
1. Công thức phân tử, trạng thái tự nhiên, tính chất vật lí của tinh bột và cellulose
1.1.Lý thuyết
Tinh bột có công thức phân tử (C6H10O5)n là chất rắn, dạng bột, màu trắng, không tan trong nước lạnh, nhưng tan một phần trong nước nóng tạo hệ keo gọi là hồ tinh bột. Cellulose có công thức phân tử (C6H10O5)m là chất rắn, dạng sợi, màu trắng, không tan trong nước và các dung môi hữu cơ thông thường. Tinh bột có nhiều ở hạt, củ và quả của cây, cellulose tập trung nhiều ở thân cây và vỏ cây. Tinh bột và cellulose được hình thành từ phản ứng quang hợp.
1.2.Câu hỏi thảo luận 1
Liệt kê một số sản phẩm nông nghiệp có chứa tinh bột.
Một số sản phẩm nông nghiệp có chứa tinh bột là gạo, ngô, khoai, sắn, …
1.3.Câu hỏi củng cố
Hãy cho biết một số loại lương thực dùng để bổ sung tinh bột cho con người.
Một số loại lương thực dùng để bổ sung tinh bột cho con người là gạo, ngô, khoai, sắn, cao lương, kê, …
1.4.Câu hỏi thảo luận 2
Hãy kể tên một số loại thực vật có chứa nhiều cellulose.
Một số loại thực vật có chứa nhiều cellulose là cây tre, cây nứa, cây bông, cây đay, …
1.5.Câu hỏi thảo luận 3
Hãy nêu nhận xét về trạng thái, màu sắc, khả năng tan trong nước của tinh bột và cellulose.
Ở điều kiện thường, tinh bột và cellulose đều là chất rắn, màu trắng. Tinh bột có hình dạng không xác định, không tan trong nước lạnh nhưng tan được một phần trong nước nóng; cellulose có dạng sợi và không tan trong nước.
1.6.Câu hỏi củng cố
Chọn thông tin đúng cho tinh bột hay cellulose, điền dấu (√) để hoàn thành bảng theo mẫu sau:
Ảnh
Ảnh
Ảnh
2. Tính chất hóa học của tinh bột và cellulose
2.1.Lý thuyết
Tinh bột và cellulose đều có thể bị thủy phân tạo thành glucose trong môi trường acid hoặc dưới tác dụng của enzyme. Cơ thể người chỉ có enzyme thủy phân tinh bột mà không có enzyme thủy phân cellulose
Ảnh
2.2.Câu hỏi thảo luận 4
Hãy cho nhận xét về khối lượng phân tử của tinh bột và cellulose.
Khối lượng phân tử của tinh bột và cellulose đều rất lớn, trong đó khối lượng phân tử của cellulose lớn hơn so với tinh bột.
2.3.Câu hỏi thảo luận 5
Quan sát Thí nghiệm 1 và nêu hiện tượng xảy ra. Thí nghiệm 1: Tinh bột phản ứng với iodine Dụng cụ và hóa chất: ống nghiệm, hồ tinh bột, dung dịch iodine. Tiến hành thí nghiệm: Bước 1: Cho khoảng 3mL hồ tinh bột vào ống nghiệm sạch. Bước 2: Thêm tiếp vài giọt dung dịch iodine vào ống nghiệm và quan sát.
Ảnh
Hiện tượng: xuất hiện màu xanh tím.
2.4.Câu hỏi thảo luận 6
Quan sát Thí nghiệm 2 và nêu hiện tượng xảy ra. Thí nghiệm 2: Thuỷ phân tinh bột Dụng cụ và hoá chất: ống nghiệm, dung dịch hồ tinh bột, dung dịch iodine, dung dịch HCl 2 M. Tiến hành thí nghiệm: Bước 1: Cho 50 mL nước vào cốc thuỷ tinh và đun sôi trên ngọn lửa đèn cồn. Bước 2: Cho khoảng 3 mL dung dịch hồ tinh bột vào ống nghiệm, rồi thêm tiếp khoảng 1 mL dung dịch HCl 2 M. Sau đó đặt ống nghiệm vào cốc nước sôi và đun tiếp khoảng 10 phút. Bước 3: Lấy ống nghiệm ra, để nguội rồi nhỏ vài giọt dung dịch iodine.
Ảnh
Sau phản ứng ta thấy dung dịch trở nên trong hơn do hồ tinh bột đã bị thủy phân tạo ra đường glucose tan được trong nước. Lấy ống nghiệm ra, để nguội rồi nhỏ vài giọt dung dịch iodine không thấy xuất hiện màu xanh tím. Phương trình hóa học:
Ảnh
3. Ứng dụng của tinh bột và cellulose – sự tạo thành tinh bột, cellulose và vai trò của chúng trong cây xanh
3.1.Ứng dụng
Tinh bột là một trong những nguồn dinh dưỡng chính của con người, đặc biệt có nhiều trong gạo, bột mì và bột bắp. Trong công nghiệp, ứng dụng chính của tinh bột là sản xuất hồ dấn, làm nguyên liệu sản xuất ethylic alcohol và một số hóa chất khác Cellulose được sử dụng để sản xuất giấy và tơ sợi.
3.2.Sự tạo thành tinh bột
Tinh bột được tạo thành trong cây xanh từ khí cacbonic và nước nhờ ánh sáng mặt trời. Khí cacbonic được lá cây hấp thụ từ không khí, nước được rễ cây hút từ đất. Chất diệp lục (clorophin) hấp thụ năng lượng của ánh sáng mặt trời. Quá trình tạo thành tinh bột như vậy gọi là quá trình quang hợp.
Ảnh
3.3.Vai trò của chúng trong cây xanh
Cung cấp chất xơ và khoáng chất. Bên cạnh việc cung cấp nguồn glucose dồi dào, các thực phẩm giàu tinh bột còn cung cấp cực kỳ nhiều chất xơ. Các chất xơ trong các thực phẩm này bao gồm cả các loại chất xơ hòa tan và không hòa tan. Giúp nhuận trường, ngăn ngừa các bệnh về tiêu hóa hiệu quả.
3.4.Câu hỏi thảo luận 7
Hãy liệt kê một số ứng dụng của tinh bột và cellulose trong đời sống mà em biết.
- Tinh bột là nguồn cung cấp lương thực chính cho con người và nhiều loại động vật; trong công nghiệp, nó được dùng để sản xuất ethylic alcohol, ... - Cellulose có nhiều ứng dụng trong đời sống: sản xuất giấy, vật liệu xây dựng (gỗ), sản xuất vải sợi, ...
3.5.Câu hỏi thảo luận 8
Theo em, quá trình quang hợp có vai trò quan trọng như thế nào?
Quá trình quang hợp ở cây xanh có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự sống. Nhờ quá trình quang hợp, hằng năm cây cối trên Trái Đất hấp thụ và đồng hoá được hàng chục tỉ tấn carbon ở dạng carbon dioxide, đồng thời giải phóng vào khí quyển một lượng khổng lồ khí oxygen cần thiết cho sự sống trên Trái Đất.
4.Sơ đồ tư duy
Sơ đồ
Ảnh
5.Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Dặn dò:
Các em nhớ đọc bài mới nhé!
Cảm ơn
Ảnh