BÀI 19. VIỆT NAM TỪ NĂM 1976 ĐẾN NĂM 1991
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 19. VIỆT NAM TỪ NĂM 1976 ĐẾN NĂM 1991
Mục tiêu bài học
Mục tiêu bài học
Ảnh
Mục tiêu:
Trình bày được sự thống nhất đất nước về mặt nhà nước, cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc ở vùng biên giới phía bắc trong những năm 1975 - 1979, đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo. Nêu được tình hình chính trị, kinh tế, xã hội Việt Nam trong những nưm 1976 - 1985. Mô tả được đường lối Đổi mới của Đảng và nhà nước ta, giải thích được nguyên nhân, nêu được kết quả và ý nghĩa của công cuộc Đổi mới trong giai đoạn 1986 - 1991.
Mở đầu
Mở đầu
Ảnh
Mở đầu
Chiếc cầu Hiền Lương vắt ngang trên dòng sông Bến Hải ở vĩ tuyến 17 có hai màu xanh vàng, vì trong thời kì chiến tranh, khi phía bờ Bắc sơn màu xanh thì phía bờ Nam sơn lại màu vàng. Sau ngày 30-4-1975, lịch sự đã sang trang, đất nước thống nhất, chiếc cầu hai màu trở thành di tích. Từ năm 1975 đến năm 1991, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân cả nước đã chung tay xây dựng và bảo vệ Tổ quốc như thế nào?
Hình ảnh minh họa
Ảnh
Kiến thức mới
1. Hoàn thành thống nhất đất nước về mặt nhà nước
Ảnh
+ Sau ngày 30 - 4 - 1975, đất nước Việt Nam đã thống nhất về lãnh thổ, song trên thực tế vẫn tồn tại hai chính phủ: Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ở miền Bắc và Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam ở miền Nam. Trước yêu cầu của lịch sử, việc thống nhất đất nước về mặt nhà nước đã được tiến hành thông qua Hiệp thương chính trị thống nhất hai miền (21 - 11 - - 1975) và bầu cử Quốc hội (25 - 4 - 1976). + Tháng 7 - 1976, Quốc hội khóa VI họp kì đầu tiên tại Hà Nội. Quốc hội thông qua chính sách đối nội, đối ngoại của nước Việt Nam thống nhất. Quốc hội quyết định tên nước là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
1. Hoàn thành thống nhất đất nước về mặt nhà nước:
Hình 19.1
Ảnh
Hình 19.2
Ảnh
Câu hỏi
Ảnh
Câu hỏi: Dựa các tư liệu 19.1, 19.2 và thông tin trong bài, hãy nêu những sự kiện liên quan đến việc hoàn thành thống nhất đất nước về mặt nhà nước. Tại sao việc thống nhất đất nước về mặt nhà nước lại có ý nghĩa quan trọng?
Trả lời: – Hội nghị lần thứ 24 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (9/1975) đề ra nhiệm vụ hoàn thành thống nhất đất nước về mặt nhà nước. – Từ ngày 15 đến ngày 21/11/1975, Hội nghị hiệp thương chính trị giữa hai đoàn đại biểu hai miền Nam, Bắc họp tài Sài Gòn, nhất trí về chủ trương, biện pháp thống nhất đất nước về mặt nhà nước. – Ngày 25/4/1976, cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội chung (Quốc hội Khoá VI) được tiến hành trong cả nước với hơn 23 triệu cử tri đi bỏ phiếu, bầu ra 492 đại biểu.
- Trả lời
Ảnh
Trả lời: – Từ ngày 24/6 đến ngày 3/7/1976, Quốc hội Khoá VI, Kì họp thứ nhất đã: + Thông qua chính sách đối nội và đối ngoại của nhà nước Việt Nam thống nhất. + Đặt tên nước là Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Quốc huy mang dòng chữ Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Quốc kì là cờ đỏ sao vàng năm cánh, Quốc ca là bài Tiến quân ca; Thủ đô Hà Nội. Thành phố Sài Gòn – Gia Định được đổi tên là Thành phố Hồ Chí Minh. + Bầu các cơ quan, chức vụ lãnh đạo cao nhất của đất nước, bầu Ban dự thảo Hiến pháp. – Ngày 31/7/1977, Đại hội đại biểu Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam và Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hoà bình Việt Nam đã thống nhất thành Mặt trận tổ quốc Việt Nam. – Ngày 18/12/1980, Hiến pháp mới đã được Quốc hội Khoá VI thông qua. Đây là bản hiến pháp thứ ba của nước Việt Nam mới, bản hiến pháp đầu tiên của thời kì cả nước quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
2. Cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc ở vùng biên giới Tây Nam (1975 - 1979)
Ảnh
2. Cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc ở vùng biên giới Tây Nam (1975 - 1979):
- Giữa năm 1975, trong khi nhân dân Việt Nam đang sống trong những ngày đầu tiên, quân Pôn Pốt (Pol Pot) ở Cam-pu-chia dùng vũ lực khiêu khích , xâm phạm nhiều vùng lãnh thổ Việt Nam dọc biên giới từ Hà Tiên đến Tây Ninh. - Ngày 22 - 12 - 1978, 19 sư đoàn của tập đoàn Pôn Pốt mở cuộc tiến công vào Bế Sỏi (Tây Ninh), sau đó là dọc tuyến biên giới Tây Nam Việt Nam, thảm sát dân chúng. - Ngày 23 - 12 - 1978, Quân đội nhân dân Việt Nam mở cuộc họp phân công tự vệ trên toàn tuyến biên giới Tây Nam, Quét sạch quân xâm lược ra khỏi bờ cõi, hòa bình lập lại trên vùng biên giới Tây Nam của Tổ Quốc.
- Tiếp (2. Chiến đấu chống chiến lược "Việt Nam hóa chiến tranh" của Mỹ (1969 - 1973))
Ảnh
2. Chiến đấu chống chiến lược "Việt Nam hóa chiến tranh" của Mỹ (1969 - 1973):
- Bước vào năm 1972, Bộ Chính trị quyết định mở cuộc tấn công chiến lược vào Quảng Trị, lấy Quảng Trị làm hướng tiến công chủ yếu rồi phát triển rộng khắp chiến trường miền Nam. Từ tháng 3 đến tháng 6 - 1972, quân giải phóng chọc thủng ba phòng tuyến mạnh nhất của quân đội Sài Gòn là Quảng Trị, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ. - Cuối tháng 6 - 1972, Chính quyền Ních-xơn dốc toàn lực, đẩy quân đội Sài Gòn tái chiếm thị xã Đông Hà (Quảng Trị). - Cuộc Tiến công chiến lược năm 1972 đã làm xoay chuyển cục diện chiến trường, giáng một đòn nặng nề vào chiến lược "Việt Nam hóa chiến tranh" của Mỹ.
Câu hỏi
Ảnh
Câu hỏi: Hãy lập bảng tóm tắt cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc ở vùng biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc theo các nội dung sau: Thời gian, địa điểm, nguyên nhân, diễn biến, kết quả, ý nghĩa. Hãy trình bày những sự kiện chủ yếu đã diễn ra trong cuộc chiến đấu bảo vệ chủ quyền biển đảo của Việt Nam vào năm 1988?
Em có biết
Ảnh
Hình 19.3
Ảnh
Ảnh
Hình 19.4
Ảnh
3. Cuộc đấu tranh bảo vệ biên giới phía Bắc
Ảnh
3. Cuộc đấu tranh bảo vệ biên giới phía Bắc:
- Sau năm 1975, đặc biệt trong năm 1978, một số lãnh đạo Trung Quốc đã có những hành động làm tổn hại đến mối quan hệ của nhân dân hai nước. Đêm 16 rạng sáng 17 - 2 - 1979, khoảng 600.000 quân Trung Quốc ồ ạt tràn qua biên giới Việt Nam từ Phong Thổ (Lai Châu) đến Móng Cái (Quảng Ninh). - Trải qua gần 20 ngày chiến đấu, quân dân sáu tỉnh biên giới phía Bắc đánh trả quyết liệt các đợt tiến công của quân Trung Quốc. Kế hoạch "đánh nhanh, chiếm nhanh" của Trung Quốc đã thất bại.
- Tiếp (3. Cuộc đấu tranh bảo vệ biên giới phía Bắc)
Ảnh
3. Cuộc đấu tranh bảo vệ biên giới phía Bắc:
- Ngày 5 - 3 - 1979, Việt Nam ban bố lệnh Tổng động viên. Từ ngày 6 đến ngày 8 - 3 - 1979, Hội nghị quốc tế khẩn cấp ủng hộ Việt Nam do Hội đồng hòa bình thế giới tổ chức tại Hen-xin-ki đã r lời kêu gọi đoàn kết với Việt Nam, lên án hành động của Trung Quốc. Trước cuộc chiến đấu ngoan cường của quân dân Việt Nam và sự phản đòn của dư luận quốc tế, ngày 18 - 3 - 1979, Trung quốc tuyên bố rút hoàn toàn quân đội khỏi các tỉnh biên giới phía Bắc của Việt Nam. Mặc dù vậy, phía Trung Quốc vẫn tiếp tục chiếm đóng trái phép một số điểm dọc biên giới Việt Nam.
Hình 19.5
Ảnh
Hình 19.6 và 19.7
Ảnh
Ảnh
Em có biết
Ảnh
4. Cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc
Ảnh
4. Cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc:
+ Từ năm 1975, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tiếp tục quản lí và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa. Huyện đảo Hoàng Sa trực thuộc tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng, nay thuộc thành phố Đà Nẵng và huyện đảo Trường Sa trực thuộc tỉnh Phú Khánh, nay thuộc tỉnh Khánh Hòa. + Sáng 14 - 3 - 1988, trong khi bộ đội Việt Nam đang làm nhiệm vụ xây dựng trên cụm đảo chìm Gạc Ma - Len Đao - Cô Lin, quân đội Trung Quốc đưa tàu chiến đến ngăn cản và tấn công, bắn chìm tàu HQ 604 và 605, cho quân mang vũ khí tấn công đảo Gạc Ma. 64 chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam đã anh dũng hi sinh khi bảo vệ đảo.
Em có biết
Ảnh
Hình 19.8
Ảnh
Hình 19.9
Ảnh
5. Tình hình chính trị, kinh tế, xã hội Việt Nam trong những năm 1976 - 1985
Ảnh
5. Tình hình chính trị, kinh tế, xã hội Việt Nam trong những năm 1976 - 1985:
+ Sau khi hoàn thành thống nhất về mặt nhà nước, Việt Nam chuyển sang giai đoạn cả nước cùng đi lên chủ nghĩa xã hội. Từ năm 1976 đến năm 1985, trải qua hai kế hoạch 5 năm: lần thứ nhất (1976 - 1980) và lần thứ hai (1981 - 1985), công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ tổ quốc đã đạt được những thành tựu quan trọng. + Đến năm 1980, diện tích đất nông nghiệp tăng thêm gần 2 triệu ha. Sản xuất công nghiệp, giao thông vận tải về cơ bản đã thu được phục hồi và bước đầu phát triển. + Trong 5 năm (1981 - 1985), sản xuất lương thực tăng bình quân hàng năm là 4,9% (từ 13,4 triệu tấn trung bình năm của thời kì 1976 - 1980) lên 17 triệu tấn.
Câu hỏi
Ảnh
Câu hỏi: Dựa vào sơ đồ 18.20 và các tư liệu 18.21, 18.22, 18.23, hãy trình bày nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam có ý nghĩa quan trọng như thế nào đối với lịch sử dân tộc và thế giới?
Trả lời: – Nguyên nhân thắng lợi: - Đường lối chính trị, quân sự và phương hướng tiến hành chiến tranh cách mạng đúng đắn, sáng tạo của Đảng là nhân tố quyết định thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. - Tiến hành chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn diện, tạo sức mạnh tổng hợp giành thắng lợi. - Giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa hậu phương chiến lược với hậu phương tại chỗ, giữa hậu phương trong nước với hậu phương quốc tế.
- Trả lời
Ảnh
Trả lời: – Thắng lợi của của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước là thắng lợi vĩ đại của dân tộc Việt Nam trong thế kỷ XX. Thắng lợi này đã kết thúc 30 năm (1945-1975) tiến hành chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, mang lại nền độc lập, thống nhất trọn vẹn cho dân tộc, mở ra bước ngoặt vĩ đại, thiết lập quyền làm chủ thật sự của nhân dân, đưa cả nước ta quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Thắng lợi này đã nâng truyền thống yêu nước, ý chí độc lập, tự chủ, tự cường của dân tộc Việt Nam lên tầm cao mới. – Thắng lợi của nhân dân Việt Nam góp phần tăng thêm sức mạnh và thế tiến công của cách mạng trên thế giới, đem lại lòng tin và niềm phấn khởi cho hàng trăm triệu người trên trái đất đang đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội. Thắng lợi này, cùng với thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, hai tiếng “Việt Nam” đã trở thành biểu tượng chiến thắng đối với phong trào giải phóng dân tộc, chống chủ nghĩa thực dân trên phạm vi toàn thế giới, đặc biệt là đối với các nước châu Á, Phi và Mỹ la tinh.
Hình 19.10
Ảnh
Hình 19.11
Ảnh
Em có biết
Ảnh
6. Công cuộc Đổi mới từ năm 1986 đến năm 1991
Ảnh
6. Công cuộc Đổi mới từ năm 1986 đến năm 1991:
+ Bước vào những năm 80 của thế kỉ XX, tình hình thế giới có nhiều biến động lớn: cách mạng khoa học - kĩ thuật phát triển mạnh, trở thành xu thế thế giới; năm 1978, Trung Quốc tiến hành cải cách mở cửa; năm 1985, Liên Xô thực hiện công cuộc cải tổ đất nước. + Trong bố cảnh đó, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI (12-1986) đã đề ra đường lối đổi mới đất nước. Đổi mới phải toàn diện và đồng bộ, từ kinh tế, chính trị đến tổ chức, tư tưởng, văn hóa, nhưng trọng tâm là đổi mới kinh tế. + Đường lối đổi mới tiếp tục được điều chỉnh, bổ sung và phát triển tại Đại hội VII (6-1991) và các kì đại hội sau đó.
Hình 19.13
Ảnh
Nhân vật lịch sử
Ảnh
Luyện tập
Luyện tập
Ảnh
Câu hỏi:
1. Hãy lập bảng thống kê về các sự kiện chính trong cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biên giới và biển đảo của Việt Nam giai đoạn 1975-1989? 2. Theo em, thành tựu nổi bật nhất trong công cuộc đổi mới đất nước (1986 -1991) là gì? Thành tựu ấy có ý nghĩa và giá trị như thế nào trong bối cảnh đất nước lúc bấy giờ?
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
Vận dụng
Hãy sưu tầm tư liệu về các cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biên giới và biển đảo Việt Nam, viết một đoạn văn ngắn về nhân vật hoặc sự kiện lịch sử mà em ấn tượng nhất.
Cảm ơn
Cảm ơn
Ảnh