BÀI 17. VIỆT NAM TỪ NĂM 1954 ĐẾN NĂM 1965
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 17. VIỆT NAM TỪ NĂM 1954 ĐẾN NĂM 1965
Mục tiêu bài học
Mục tiêu bài học
Ảnh
Mục tiêu:
Giới thiệu được những thành tựu tiêu biểu trong công cuộc xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Mô tả được các thắng lợi tiêu biểu về quân sự của nhân dân miền Nam trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước giai đoạn 1954 - 1965 (phong trào Đồng khởi; đánh bại chiến lược "Chiến tranh đặc biệt".
Mở đầu
Mở đầu
Ảnh
Mở đầu
Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ về Đông Dương (1954), Mỹ đã tăng cường can thiệp quân sự, âm mưu chia cắt lâu dài Việt Nam. Hình ảnh bên là chiếc cầu Hiền Lương ở vĩ tuyến 17 – như một nhân chứng lịch sử – chứng kiến cuộc đấu tranh cho khát vọng thống nhất non sông của cả dân tộc. Từ năm 1954 đến năm 1965, nhân dân Việt Nam đã xây dựng đất nước, chống Mỹ, cứu nước và đạt được những thắng lợi tiêu biểu nào?
Hình ảnh minh họa
Ảnh
Kiến thức mới
1. Cải cách ruộng đất và phục hồi nền kinh tế sau chiến tranh (1954 - 1975)
Ảnh
+ Thực hiện chủ trương "người cày có ruộng", từ năm 1954 đến năm 1956, Miền Bắc hoàn thành 4 đợt cải cách ruộng đất và 6 đợt giảm tô ở 22 tỉnh đồng bằng và trung du. Trong quá trình thực hiện cải cách ruộng đất đã xảy ra một số sai lầm nhưng Đảng, Chính phủ đã phát hiện và kịp thời sửa sai, khắc phục hậu quả trong năm 1957. + Sau cải cách, bộ mặt nông thôn miền Bắc có nhiều thay đổi, ruộng đất bỏ hoang không còn, nạ đói ở miền Bắc cơ bản được giải quyết. Công nghiệp và giao thông vận tải cũng phục hồi và phát triển.
1. Cải cách ruộng đất và phục hồi nền kinh tế sau chiến tranh (1954 - 1975):
Câu hỏi
Ảnh
Câu hỏi: Dựa vào các tư liệu 17.2, 17.4, 17.5, 17.6, 17.7 và thông tin trong bài, hãy nêu những thành tựu tiêu biểu trong công cuộc xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa giai đoạn 1954-1965?
Trả lời: – Hoàn thành cải cách ruộng đất (1954-1957): Mặc dù có những hạn chế, việc cải cách ruộng đất đã đưa đến xoá bỏ triệt để chế độ sở hữu ruộng đất phong kiến. Sau cải cách, bộ mặt nông thôn miền Bắc có nhiều thay đổi, khối liên minh công nông được củng cố. – Bước đầu xây dựng cơ sở vật chất – kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội (1961 – 1965) – Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng (tháng 9/1960): Nghị quyết đại hoc soi sáng những vấn đề chủ yếu của cách mạng Việt Nam ở cả hai miền Nam, Bắc, hướng dẫn và thúc đẩy nhân dân hai miền hăng hái phấn đấu giành thắng lợi trong sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam; thực hiện hòa bình thống nhất đất nước. – Miền Bắc thực hiện kế hoạch Nhà nước 5 năm (1961 – 1965).
- Trả lời
Ảnh
Trả lời: + Mục tiêu: bước đầu xây dựng cơ sở vật chất – kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội. + Nhiều phong trào thi đua yêu nước sôi nổi dã diễn ra trên miền Bắc: Duyên hải, Đại phong, Thành công, Ba nhất, Hai tốt…, đặc biệt là phong trào Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt. + Công nghiệp: được ưu tiên xây dựng. Giá trị sản lượng ngành công nghiệp nặng năm 1965 tăng 3 lần so với năm 1960; + Nông nghiệp: thực hiện chủ trương xây dựng hợp tác xã sản xuất nông nghiệp bậc cao, nhiều hợp tác xã đã đạt năng suất 5 tấn thóc/ha… + Thương nghiệp quốc doanh được ưu tiên phát triển, góp phần củng cố quan hệ sản xuất, cải thiện đời sống nhân dân. + Hệ thống giao thông đường bộ, đường sắt, đường sông, đường hàng không được củng cố. Việc đi lại trong nước và giao thông quốc tế thuận lợi hơn; + Hệ thống giáo dục từ phổ thông đến đại học phát triển nhanh; + Hệ thống y tế, chăm sóc sức khỏe được phát triển.
Hình 17.2
Ảnh
Hình 17.3
Ảnh
2. Bước đầu phát triển kinh tế - xã hội (1958 - 1960)
Ảnh
2. Bước đầu phát triển kinh tế - xã hội (1958 - 1960):
- Ba năm tiếp theo (1958 - 1960), miền Bắc thực hiện cải tạo quan hệ sản xuất. Cuối năm 1960, miền Bắc đã có trên 80% hộ nông dân với 70% rộng đất vào hợp tác xã nông nghiệp, nông nghiệp quốc doanh chiếm 89,9% tổng sản lượng công nghiệp toàn miền Bắc. - Nhiều công trình quan trọng cho nền kinh tế quốc dân bắt đầu được xây dựng như nhà máy điện Việt Trì (1959), khu gang thép Thái Nguyên (1959), nhà máy dệt 8 - 3 (1960),... Đặc biệt, công trình thủy lợi Bắc - Hưng - Hải được khởi công và hoàn thành (1959), chấm dứt tình trạng "mười năm chín hạn", đảm bảo nước cho sản xuất nông nghiệp và đời sống của nhân dân ba tỉnh: Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương .
Hình 17.4
Ảnh
Ảnh
Em có biết
Ảnh
Hình 17.5
Ảnh
3. Miền Bắc xây dựng bước đầu cơ sở vật chất - kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội và chi viện cho miền Nam (1961 - 1965)
Ảnh
3. Miền Bắc xây dựng bước đầu cơ sở vật chất - kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội và chi viện cho miền Nam (1961 - 1965):
- Tháng 9 - 1960, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng Lao động Việt Nam xác định nhiệm vụ cách mạng của miền Bắc là xây dựng chủ nghĩa xã hội, chi viện cho miền Nam; miền Nam thực hiện cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, dấu tranh cho hòa bình thống nhất nước nhà. Đại hội đã thông qua kế hoạch Nhà nước 5 năm lần thứ nhất (1961 - 1965) ở miền Bắc. - Đến cuối năm 1964, đầu năm 1965, miền Bắc đạt được những thành tựu quan trọng. - Ngày 7 - 2 - 1965, đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh phá hoại ra miền Bắc.
Hình 17.8
Ảnh
Ảnh
4. Các thắng lợi quân sự tiêu biểu của quân dân miền Nam giai đoạn 1954 - 1965
Ảnh
4. Các thắng lợi quân sự tiêu biểu của quân dân miền Nam giai đoạn 1954 - 1965:
+ Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ về Đông Dương (1954), Mỹ đã bộc lộ rõ âm mưu can thiệp sâu vào miền Nam Việt Nam, dựng lên chính quyền tay sai Việt Nam Cộng hòa do Ngô Đình Diệm làm Tổng thống. + Trong những năm 1955 - 1959, Chính quyền Ngô Đình Diệm phá bỏ Hiệp định Giơ-ne-vơ, từ chối tổng tuyển cử; thi hành chính sách "tố cộng", "diệt cộng" và "đạo luật 10-59", tăng cường khủng bố, đàn áp nhân dân. Trước tình hình đó, Hội nghị Trung ương lần thứ 15 của Đảng (1 - 1959) xác định con đường cơ bản của cách mạng miền Nam là khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân bằng đấu tranh chính trị.
Câu hỏi
Ảnh
Câu hỏi: Dựa vào tư liệu 17.9 và thông tin trong bài, hãy mô tả lại phong trào Đồng khởi ở Bến Tre (lực lượng tham gia, mục đích, kết quả). Quân dân miền Nam từng bước đánh bại chiến lược “Chiến tranh đặc biệt" của Mỹ ở miền Nam như thế nào?
Trả lời: – Lực lượng tham gia: diễn ra lẻ tẻ từng địa phương, lan rộng khắp miền Nam thành cao trào cách mạng Mục đích: Chấm dứt thời kỳ ổn định tạm thời của chế độ thực dân mới của Mĩ ở miền Nam, mở ra thời kì khủng hoảng của chế độ Sài Gòn. Kết quả: – Đến năm 1960, nhân dân miền Nam đã làm chủ nhiều thôn, xã ở Nam Bộ, ven biển Trung Bộ và Tây Nguyên. – Thắng lợi của “Đồng khởi” dẫn đến sự ra đời của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam (20-12-1960), giương cao ngọn cờ đoàn kết mọi tầng lớp nhân dân miền Nam, đấu tranh chống Mỹ và tay sai, nhằm thực hiện một miền Nam Việt Nam hoà bình, độc lập, dân chủ, trung lập, tiến tới hoà bình thống nhất Tổ quốc.
a. Phong trào Đồng khởi (1959 - 1960)
Ảnh
a. Phong trào Đồng khởi (1959 - 1960):
+ Phong trào đòng khởi của nhân dân miền Nam bắt đầu từ những cuộc nổi dậy lẻ tẻ ở Vĩnh Thạnh (Bình Định), Bác Ái (Ninh Thuận), Trà Bồng (Quãng Ngãi) (1959). + Đặc biệt, ngày 17 - 1 - 1960, nhân dân 3 xã thuộc huyện Mỏ cày, tỉnh Bến Tre với "Đội quân tóc dài" làm nòng cốt, đã nổi dậy đánh đồn bốt, phá thế kìm kẹp, làm chủ nhiều xã, ấp, lập Ủy ban nhân dân tự quản và lực lượng vũ trang nhân dân. + Phong trào Đồng khởi đã đánh dấu bước phát triển của cách mạng miền Nam chuyển từ thế giữ gìn lực lượng sang thế tiến công.
Hình 17.9
Ảnh
b. Miền Nam chống chiến lược "Chiến tranh đặc biệt" của Mỹ (1961 - 1965)
Ảnh
b. Miền Nam chống chiến lược "Chiến tranh đặc biệt" của Mỹ (1961 - 1965):
+ Sau thất bại trong phong trào Đồng khởi (1959 - 1960), Mỹ đề ra chiến lược (Chiến tranh đặc biệt" - một hình thức chiến tranh xâm lược mới được tiến hành bằng quân đội tay sai, do "cố ván" Mỹ chỉ huy, dựa vào vũ khí, trang bị kĩ thuật, phương tiện chiến tranh của Mỹ. + Bắt đầu từ năm 1961, cùng với những cuộc hành quân càn quét vào các chiến khu của cách mạng miền Nam, quân đội Sài Gòn tiến hành dồn dân lập "ấp chiến lược" để tách dân khỏi cách mạng, tiến tới "nắm dân", "bình định" Miền Nam.
- - Tiếp
Ảnh
b. Miền Nam chống chiến lược "Chiến tranh đặc biệt" của Mỹ (1961 - 1965):
+ Ngày 2 - 1 - 1963, quân dân miền Nam giành thắng lợi vang dội ở Ấp Bắc (Mỹ Tho), bước đầu đánh bại chiến thuật "trực thăng vận", "thiết xa vận". Chiến thắng Ấp BẮc chứng minh quân dân miền Nam có khả năng đánh bại chiến lược "Chiến tranh đặc biệt". + Cùng với thắng lợi quân sự và phong trào phá "ấp chiến lược", cuộc đấu tranh của nhân dân các đô thị bùng lên mạnh mẽ. + Ngày 11 - 6 - 1963, Hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu để phản đối Chính quyền Ngô Đình DIệm đàn áp Phật giáo.
Hình 17.10
Ảnh
Em có biết
Ảnh
Hình 17.11
Ảnh
Hình 17.12
Ảnh
Hình 17.13 và 17.14
Ảnh
Ảnh
Luyện tập
Luyện tập
Ảnh
Câu hỏi:
1. Hãy vẽ sơ đồ tư duy về những thành tựu tiêu biểu trong công cuộc xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa giai đoạn 1954 - 1965? 2. Theo em, thắng lợi tiêu biểu nào về quân sự của quân dân miền Nam giai đoạn 1960-1965 có ý nghĩa quyết định làm phá sản chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ?
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
Vận dụng
Hãy sưu tầm tư liệu về cuộc đấu tranh thống nhất đất nước diễn ra ở khu vực vĩ tuyến 17 (cầu Hiền Lương, sông Bến Hải). Sau đó, viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) với chú để: “Khát vọng thống nhất non sông”.
Cảm ơn
Cảm ơn
Ảnh