BÀI 16. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP KẾT THÚC THẮNG LỢI (1951 – 1954)
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 16. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP KẾT THÚC THẮNG LỢI (1951 – 1954)
Mục tiêu bài học
Mục tiêu bài học
Ảnh
Mục tiêu:
Mô tả được những thắng lợi tiêu biểu của Việt Nam trên các mặt trận quân sự, kinh tế, văn hóa, ngoại giao trong giai đoạn 1951 - 1954. Nêu được ý nghĩa lịch sử, nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954).
Mở đầu
Mở đầu
Ảnh
Mở đầu
Hình ảnh đoàn dân công tham gia vận chuyển lương thực lên Điện Biên trên những chiếc xe đạp thô sơ đã trở thành biểu tượng cho sức mạnh toàn dân tham gia kháng chiến sức mạnh làm nên một “thiên sử vàng” Điện Biên Phủ chấn động địa cầu. "Thiên sử vàng” đó được kết tinh từ những thắng lợi nào trong suốt 9 năm kháng chiến trường kì, gian khổ? Vì sao cụm từ “Điện Biên Phủ – Việt Nam Hồ Chí Minh” đã trở thành niềm tự hào của nhiều dân tộc đang đấu tranh chống áp bức trên thế giới lúc bấy giờ?
Hình ảnh minh họa
Ảnh
Kiến thức mới
1. Kháng chiến "toàn diện": Những thắng lợi trên mặt trận chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục
Ảnh
+ Sau chiến thắng biên giới thu - đông năm 1950, Quân đội nhân dân Việt Nam tiếp tục giành những thắng lợi quân sự quan trọng, liên tiếp trong các chiến dịch Hòa Bình, Tây Bắc (1951 - 1951), Thượng Lào (1953),... + Tháng 2 - 1951, Đại hội đại biểu lần thứ II của Đảng Cộng sản Đông Dương họp ở Chiêm Hóa, Tuyên Quang đã quyết định đưa Đảng trở lại hoạt động công khai với tên mới là Đảng Lao động Việt Nam. + Năm 1952, Đại hội Chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ nhất đã tổng kết, biểu dương thành tích của phong trào thi đua yêu nước, những thắng lợi toàn diện trên tất cả các mặt trận: quân sự, kinh tế, văn hóa,...
1. Kháng chiến "toàn diện": Những thắng lợi trên mặt trận chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục:
Câu hỏi
Ảnh
Câu hỏi: Hãy trình bày những thắng lợi trên mặt trận chính trị, kinh tế, văn hoá, giáo dục của Việt Nam trong giai đoạn 1951-1953. Em có đồng ý với quan điểm cho rằng: Tầm vóc vĩ đại của cuộc kháng chiến toàn dân đã tạo nền tảng cho một thời kì nở rộ của văn chương và nghệ thuật? Tại sao?
- Trả lời
Ảnh
Trả lời: – Chính trị: Đại hội đại biểu lần thứ II của Đảng: Đảng ra hoạt động công khai với tên gọi là Đảng Lao động Việt Nam. Thông qua Tuyên ngôn, Chính cương, Điều lệ mới của Đảng Lao động Việt Nam. Bầu Ban Chấp hành Trung ương mới do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch, Trường Chinh làm Tổng Bí thư. + Kinh tế: Chính phủ mở cuộc đại vận động sản xuất và tiết kiệm., Luật cải cách ruộng đất + Văn hoá – giáo dục: Năm 1952 có 1 triệu học sinh phổ thông; khoảng 14 triệu người thoát nạn mù chữ. Năm 1954, số học sinh tiểu học tăng 130%, học sinh trung học tăng 300% + Tầm vóc vĩ đại của cuộc kháng chiến toàn dân đã tạo nền tảng cho một thời kì nở rộ của văn chương và nghệ thuật bởi vì đây là nền văn học của chế độ mới, ra đời và phát triển trong không khí cao trào cách mạng và cuộc chiến tranh ái quốc vĩ đại chống Pháp. Chính hiện thực đời sống cách mạng và kháng chiến đã đem đến nguồn cảm hứng lớn, những phẩm chất mới cho văn học.
Hình 16.1
Ảnh
Ảnh
Nhân vật lịch sử
Ảnh
Em có biết
Ảnh
2. Cuộc Tiến công chiến lược Đông - Xuân 1953 - 1954 và chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954
Ảnh
2. Cuộc Tiến công chiến lược Đông - Xuân 1953 - 1954 và chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954:
- Bước sang năm 1953, chiến tranh Đông Dương đã kéo dài 8 năm. Quân đội Pháp ngay càng lâm vào thế bị động. Tháng 5 1953, tướng Na-va được cử làm tổng chỉ huy quân Pháp ở Đông Dương với một bản kế hoạch mới đầy tham vọng: tập trung quân chủ lực Pháp, đánh vào Trung Bộ và Nam Bộ Việt Nam trong năm 1953. Sau khi giành thắng lợi sẽ đánh những trận quyết ddinnhj ở miền Bắc, "kết thúc chiến tranh trong danh dự". - Về phía ta, tháng 9 - 1953, Trung ương Đảng và Chính phủ đề ra chiến lược trong đông - xuân 1953 - 1954: đánh vào những hướng quan trọng mà quân pháp tương đối yếu, tiêu diệt sinh lực địch, giải phóng đất đai.
- Tiếp
Ảnh
2. Cuộc Tiến công chiến lược Đông - Xuân 1953 - 1954 và chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954:
- Cuộc Tiến công chiến lược Đông - Xuân 1953 - 1954 của ta đã làm phá sản bước đầu kế hoạch Na-va. Pháp tập trung quân về Điện Biên Phủ, thời cao nhất lên tới 16.200 quân và coi Điện Biên Phủ là "một pháo đài không thể xâm phạm". - Tháng 12 - 1953, Trung ương Đảng và chính phủ quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ. Mục tiêu của chiến dịch là tiêu diệt lực lượng quân Pháp, giải phóng vùng Tây Bắc, tạo điều kiện giải phóng Bắc Lào. - Đầu tháng 3 - 1954, công tác chuẩn bị mọi mặc đã hoàn tất. Chiều ngày 13 - 3, pháo binh của Quân đội nhân dân Việt Nam tấn công cứ điểm Him Lam. Chiến dịch Điện Biên Phủ chính thức bắt đầu.
Hình 16.2
Ảnh
Hình 16.3
Ảnh
Câu hỏi
Ảnh
Câu hỏi: Dựa vào lược đồ 16.2, 16.3 và thông tin trong bài, hãy mô tả chiến thắng của quân dân Việt Nam trong cuộc Tiến công chiến lược Đông – Xuân 1953-1954 và chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954. Dựa vào lược đồ 16.2 và thông tin trong bài, theo em, vì sao Điện Biên Phủ trở thành điểm quyết chiến chiến lược của thực dân Pháp trong chiến tranh Đông Dương?
- Trả lời
Ảnh
Trả lời: – Trong đông – xuân 1953 – 1954, loại khỏi vòng chiến đấu 128.200 quân địch, thu 19.000 súng, bắn rơi và phá huỷ 162 máy bay, giải phóng nhiều vùng rộng lớn trong cả nước. Riêng tại mặt trận Điện Biên Phủ, loại khỏi vòng chiến đấu 16.200 địch, bắn rơi và phá huỷ 62 máy bay, thu toàn bộ vũ khí và đồ dùng quân sự. – Thắng lợi của cuộc tiến công Đông – Xuân 1953 – 1954 và Chiến dịch Điện Biên Phủ đã đập tan hoàn toàn kế hoạch Nava, giáng đòn quyết định vào ý chí xâm lược của thực dân Pháp, làm xoay chuyển cục diện chiến tranh, tạo cơ sở thực lực về quân sự cho cuộc đấu tranh ngoại giao tại Hội nghị Giơnevơ, kết thúc cuộc kháng chiến. Điện Biên Phủ trở thành điểm quyết chiến chiến lược của thực dân Pháp trong chiến tranh Đông Dương vì Điện Biên Phủ là tập đoàn cứ điểm mạnh, trung tâm của kế hoạch Na-va, muốn làm phá sẩn hoàn toàn kế hoạch Na-va phải tiêu diệt Điện Biên Phủ.
Hình 16.4
Ảnh
3. Chiến thắng trên mặt trận ngoại giao
Ảnh
3. Chiến thắng trên mặt trận ngoại giao:
- Hội nghị quốc tế bàn về chiến tranh Triều Tiên và hòa bình ở Đông Dương được tổ chức tại Giơ-ne-vơ (Thụy Sỹ). Ngày 8 - 5, một ngày sau chiến thắng Điện Biên Phủ, vấn đề chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương được thảo luận tại hội nghị. - Sau nhiều phiên họp, Hiệp định Giơ-ne-vơ về Đông Dương được kí vào sáng ngày 21 - 7 - 1954, gồm bản tuyên bố 13 điều và ba Hiệp định đình chỉ chiến sự ở ba nước Đông Dương. - Kết quả của Hội nghị Giơ-ne-vơ đã góp phần quan trọng chấm dứt cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp ở ba nước Đông Dương năm 1954.
Câu hỏi
Ảnh
Câu hỏi: Theo em, thắng lợi quan trọng nhất trên mặt trận ngoại giao của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ở Hội nghị Giơ-ne-vơ là gì?
Trả lời: – Hiệp định Giơ-ne-vơ về Đông Dương là văn bản pháp lí quốc tế đầu tiên ghi nhận các quyền dân tộc cơ bản của nhân dân các nước Đông Dương và được các cường quốc cùng các nước tham dự Hội nghị cam kết tôn trọng. Pháp buộc phải chấm dứt chiến tranh xâm lược Đông Dương, rút hết quân đội về nước, kết thúc chiến tranh, lập lại hoà bình ở Đông Dương, đáp ứng nguyện vọng hoà bình của nhân dân Việt Nam và nhân dân thế giới, làm tất bại âm mưu của đế quốc Mĩ muốn kéo dài, mở rộng và quốc tế hoá cuộc chiến tranh Đông Dương.
Hình 16.5
Ảnh
4. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp
Ảnh
Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp:
Nguyên nhân thắng lợi: + Sự lãnh đạo sáng suốt củ Đảng Lao động Việt Nam mà đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, với đường lối kháng chiến "toàn dân, toàn diện, trường kì, tự lực cá sinh" đã dẫn tới cuộc kháng chiến chống thực dân pháp của nhân dân Việt Nam đi đến thắng lợi. + Thắng lợi đó, có sự đóng góp của toàn dân, toàn quân trong sản xuất, chiến đấu và phục vụ chiến trường, đặc biệt là sự chiến đấu anh dũng, quả cảm của những người lính Quân đội nhân dân Việt Nam.
Hình 16.6
Ảnh
Nhân vật lịch sử
Ảnh
Em có biết
Ảnh
Ý nghĩa lịch sử
Ảnh
Ý nghĩa lịch sử:
- Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đã kết thúc gần một thế kỉ Pháp đô hộ Việt Nam. Miền Bắc được giải phóng, chuyển sang giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội, là hậu phương vững chắc cho nhân dân miền Nam đấu tranh thống nhất đất nước. - Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đã giáng đòn nặng nề vào tham vọng xâm lược, nô dịch của chủ nghĩa đế quốc sau Chiến tranh thế giới thứ hai, mở đầu cho sự tan rã hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa thực dân trên thế giới và cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á, châu Phi và khu vực Mỹ La-tinh.
Hình 16.7
Ảnh
Luyện tập
Luyện tập
Ảnh
Câu hỏi:
1. Năm 1953, Pháp và Mỹ thực hiện kế hoạch Na-va nhằm mục tiêu gì? Đảng và Chính phủ Việt Nam đã chủ động đối phó như thế nào? Kết quả. 2. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 – 1954) của nhân dân Việt Nam kết thúc với những thắng lợi nào? Hãy lập sơ đồ tư duy về những thắng lợi ấy và nêu ý nghĩa.
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
Vận dụng
Dựa vào thông tin trong bài kết hợp quan sát tư liệu 16.6, hãy đóng vai một nhân vật được thể hiện trong bức tranh, sau đó viết một bức thư mô tả không khi ra trận của toàn dân trong chiến dịch Điện Biên Phủ gửi đến thế hệ sau.
Cảm ơn
Cảm ơn
Ảnh