BÀI 11. NƯỚC MỸ VÀ CÁC NƯỚC TÂY ÂU TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1991
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 11. NƯỚC MỸ VÀ CÁC NƯỚC TÂY ÂU TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1991
Mục tiêu bài học
Mục tiêu bài học
Ảnh
Mục tiêu:
Nêu được những nét chính về chính trị, kinh tế của nước Mỹ và các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991.
Mở đầu
Mở đầu
Ảnh
Mở đầu
Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Mỹ và các nước Tâu Âu đã trải qua một thời kì tăng trưởng mạnh về kinh tế, được gọi là "Ba mươi năm rực rỡ". Liệu thực sự tăng trưởng đó chỉ toàn là "rực rỡ"? Thực chất tình hình chính trị, kinh tế của nước Mỹ và các nước Tây Âu đã diễn ra như thế nào?
Kiến thức mới
1. Nước Mỹ từ năm 1945 đến năm 1991
Ảnh
Câu hỏi: Dựa vào các tư liệu 11.1, 11.2, 11.3, 11.4 và thông tin trong bài, hãy trình bày những nét chính về kinh tế, chính trị của nước Mỹ trong thời kỳ 1945 – 1991 Theo em, sự kiện nào ảnh hưởng lớn nhất đến tình hình chính trị nước Mỹ những năm 70 của thế kỉ XX? Vì sao?
Trả lời: + Giai đoạn 1945-1973: phát triển mạnh mẽ Giá trị tổng sản lượng công nghiệp của Mĩ chiếm hơn một nửa công nghiệp thế giới (56,5%) (1948). Giá trị sản lượng nông nghiệp Mĩ bằng 2 lần giá trị tổng sản lượng nông nghiệp của 5 nước Anh, Pháp, Đức, Italia, Nhật Bản (1949). 50% tàu bè đi lại trên mặt biển là của Mĩ, 3/4 dự trữ vàng của thế giới tập trung ở Mĩ (1949). Mĩ chiếm gần 40% giá trị tổng sản phẩm kinh tế thế giới. – Trong khoảng 20 năm sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Mĩ trở thành trung tâm kinh tế – tài chính duy nhất trên thế giới. – Các chính sách và biện pháp điều tiết của nhà nước có vai trò quan trọng thúc đẩy kinh tế Mĩ phát triển.
- - Tiếp
Ảnh
Trả lời: * Giai đoạn 1973 – 1991: suy thoái. + Năm 1973, do tác động của cuộc khủng hoảng năng lượng thế giới, kinh tế Mĩ lâm vào khủng hoảng, suy thoái kéo dài đến năm 1982. Năng suất lao động giảm, hệ thống tài chính bị rối loạn + Năm 1983, nền kinh tế bắt đầu phục hồi. Tuy vẫn là nước đứng đầu thế giới về kinh tế – tài chính, nhưng tỷ trọng kinh tế Mĩ trong nền kinh tế thế giới giảm hơn so với trước. * Giai đoạn 1991 – 2000: + Phát triển xen kẽ suy thoái ngắn, nhưng vẫn là nước đứng đầu thế giới. + Mĩ tạo ra được 25 % giá trị tổng sản phẩm trên toàn thế giới và có vai trò chi phối hầu hết các tổ chức kinh tế – tài chính quốc tế như WTO, WB, IMF.
a. Tình hình kinh tế
Ảnh
Tình hình kinh tế: + Nước Mỹ bước ra khỏi chiến tranh với ít tổn thất, nhưng thu được nhiều lợi nhuận từ chiến tranh nên nền kinh tế có điều kiện phát triển. Năm 1944, đồng đô la được nhiều nước công nhạn có giá trị hoán đổi sang vàng theo tỉ giá:35 đô la tương đương với một ao-xơ (ounce) vàng. Từ năm 1948 đến năm 1952, theo kế hoặc Mác-san, Mỹ đã chi 13,3 tỉ đô la nhằm tài trợ cho các nước châu Âu tái thiết đất nước. + Thời kì hoàng kim của nền kinh tế Mỹ kết thúc vào năm 1973, khi cuộc khủng hoảng năng lượng bùng phát. Vấp phải những khó khăn nghiêm trọng, lạm phát đi liền với suy thoái, nước Mỹ phải cấu trúc lại nền kinh tế theo hướng tập trung vào ngành dịch vụ vf tài chính.
Hình 11.1
Ảnh
Ảnh
Em có biết
Ảnh
Hình 11.2
Ảnh
b. Tình hình chính trị
Ảnh
Tình hình chính trị: + Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ thay nhau cầm quyền, thực hiện các chính sách nhằm duy trì, bảo vệ và phát triển chế độ tư bản, bảo vệ và phát triển chế độ tư bản, đồng thời ưu tiên ngân sách quốc gia cho chạy đua vũ trang, dẫn đến bất ổn trong xã hội. Trải qua nhiều đời tổn thống, nước Mỹ chưa khắc phục được tình trạng cách biệt quá lớn trong thu nhập tính theo đầu người. + Xã hội bất ổn vì tình trạng phân biệt chủng tộc, phân biệt giới tính còn phổ biến. Đặc biệt, cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ tại Việt Nam đã dẫn đến làn sóng phản chiến diễn ra trên khắp nước Mỹ, làm cho xã hội Mỹ càng thêm chia rẽ, mâu thuẫn. + Từ những năm 70 của thế kỉ XX, nền chính trị Mỹ đối mặt với những thách thức mới.
Hình 11.3
Ảnh
Ảnh
Ảnh
Hình 11.4
Ảnh
2. Các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991
Ảnh
2. Các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991:
- Vào thập niên 80, nền kinh tế Liên Xô bắt đầu gặp khó khăn, phải lệ thuộc nhiều vào dầu mỏ. Chính sách phát triển kinh tế không đồng bộ, tập trung cho công nghiệp nặng đã dẫn đến công nghiệp nhẹ không sản xuất đủ hàng tiêu dung cho người dân. - Vào cuối thập kỉ 80 của thế kỉ XX, giá dầu trên thì trường thế giới sụt giảm mạnh, đẩy nền kinh tế Liên Xô rơi vào khủng hoảng. Nợ nước ngoài gia tăng, đời sống nhân dân gặp khó khăn, xã hội bất ổn. Tình trạng tham nhũng, hối lộ, thiếu dân chủ, vi phạp pháp chế có điều kiện bùng phát đẩy Liên Xô vào tình trạng khủng hoản toàn diện.
Câu hỏi
Ảnh
Câu hỏi: Hãy trình bày đặc điểm nổi bật của tình hình kinh tế, chính trị Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991 Hãy xác định trên lược đồ 11.8 tên các nước tham gia Cộng đồng kinh tế châu Âu năm 1957 và Liên minh châu Âu năm 1991?
Trả lời: – Từ 1945 đến nửa đầu những năm 70 của thế kỉ XX – Kinh tế: Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, các nước châu Âu đều bị tàn phá nặng nề. Sau chiến tranh, với sự cố gắng của từng nước và sự viện trợ của Mĩ trong khuôn khổ của “Kế hoạch Mác-san”, tới năm 1950 nền kinh tế các nước Tây Âu cơ bản được khôi phục. Từ đầu những năm 50 đến đầu những năm 70 (thế kỷ XX), nền kinh tế các nước Tây Âu ổn định và phát triển nhanh. Nước Đức trở thành nước công nghiệp thứ ba, Anh trở thành nước công nghiệp thứ tư, Pháp trở thành nước công nghiệp thứ năm trong hệ thống tư bản chủ nghĩa (sau Mĩ và Nhật Bản). Từ đầu thập kỉ 70, Tây Âu đã trở thành một trong ba trung tâm kinh tế – tài chính lớn của thế giới. Các nước Tây Âu có nền khoa học – kĩ thuật phát triển cao, hiện đại. Quá trình liên kết khu vực ở Tây Âu diễn ra mạnh mẽ với sự hình thành Cộng đồng kinh tế châu Âu (EEC) năm 1957 và Cộng đồng châu Âu (EC) năm 1967.
Trả lời
Ảnh
Trả lời: Chính trị: + Củng cố chính quyền của giai cấp tư sản, ổn định tình hình chính trị - xã hội + Hàn gắn vết thương chiến tranh, phục hồi nền kinh tế, liên minh chặt chẽ với Mĩ, tìm cách trở lại thuộc địa của mình. + Từ 1945 - 1950, cơ bản ổn định và phục hồi về mọi mặt, trở thành đối trọng của khối XHCN Đông Âu mới hình thành. + Giai cấp tư sản gạt những người cộng sản ra khỏi chính phủ - Pháp, Anh, Ý. + Tây Âu gia nhập khối Quân sự Bắc Đại Tây Dương - NATO - do Mĩ đứng đầu. + Pháp xâm lược trở lại Đông Dương, Anh trở lại Miến Điện và Mã lai; Hà lan trở lại In đô nê xi a. + 1950 – 1973: nền dân chủ tư sản ở Tây Âu tiếp tục phát triển, đồng thời có nhiều biến động chính trị.
Hình 11.5
Ảnh
a. Tình hình kinh tế
Ảnh
Tình hình kinh tế: + Chương trình viện trợ phục hưng kinh tế châu Âu của Mỹ (kế hoạch Mác-san) đã giúp các nước Tây Âu khắc phục hậu quả chiến tranh. Nền kinh tế châu Âu nhanh chóng phục hồi. Năm 1951, Cộng đồng than thép châu Âu (ECSC) ra đời gồm 6 nước: Pháp, Cộng hòa Liên bang Đức, Lúc-xăm-bua, I-ta-li-a, Bỉ, Hà Lan; năm 1957, Cộng đồng nguyên tử và cộng đồng kinh tế châu Âu được thành lập. + Năm 1967, ba tổ chức trên sáp nhập thành Cộng đồng châu Âu (EC) với cơ chế tự do lưu chuyển tài chính. + Đầu những năm 70 của thế kỉ XX, Tây Âu đã trở thành một trong ba trung tâm tài chính lớn nhất thế giới, chỉ sau Mỹ và Nhật Bản.
Hình 11.6
Ảnh
b. Tình hình chính trị
Ảnh
Tình hình chính trị: + Giai đoạn 1945 - 1991, các nước Tây Âu phát triển đất nước theo con đường tư bản chủ nghĩa. Điểm nổi bật trong tình hình chính trị của Tây Âu giai đoạn này là tiến trunhf hòa giải Đức - Pháp, sự thống nhất Tây Đức - Đông Đức và quá trình thành lập Liên minh châu Âu. + Không chỉ nhằm hợp tác giữa các nước thành viên về kinh tế, Liên minh châu còn hợp tác trong lĩnh vực chính trị - an ninh. Từ 12 nước năm 1993, hiện nay (2023), Liên minh châu Âu bao gồm 27 nước thành viên và là một liên minh kinh tế - chính trị lớn nhất thế giới.
Hình 11.7
Ảnh
Ảnh
Hình 11.8
Ảnh
Luyện tập
Luyện tập
Ảnh
Câu hỏi:
- Hãy vẽ sơ đồ tư duy trình bày những nét chính về tình hình kinh tế, chính trị của nước Mỹ và các nước Tây Âu giai đoạn 1945 – 1991.
Vận dụng
Vận dụng
Ảnh
Vận dụng
Anh – một trong các quốc gia sáng lập đã rời khỏi tổ chức Liên minh châu Âu vào năm 2020. Hãy tham khảo thêm thông tin để viết một đoạn văn ngắn (khoảng 150 chữ) giới thiệu về sự kiện này.
Cảm ơn
Cảm ơn
Ảnh