BÀI 14. CÔNG CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC THỜI LÝ (1009 - 1225)
Trang bìa
Trang bìa
Ảnh
BÀI 14. CÔNG CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC THỜI LÝ (1009 - 1225)
LỊCH SỬ 7
Ảnh
Mục tiêu bài học
Học xong bài này, em sẽ
Ảnh
Hình vẽ
Học xong bài này em sẽ:
Trình bày được sự thành lập nhà Lý. Đánh giá được sự kiện Lý Công Uẩn dời đô ra Đại La. Mô tả được những nét chính về chính trị, kinh tế, xã hội thời Lý. Giới thiệu được những thành tựu tiêu biểu về giáo dục, văn hóa thời Lý.
Khởi động
Khởi động (Khởi động)
Ảnh
Nhà Lý được thành lập trong hoập cảnh nào? Sự kiện Lý Công Uẩn dời đô có ý nghĩa như thế nào? Nêu nét nổi bật về chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục thời Lý?
Ảnh
Sáng 17-6-2004, tại vườn hoa Chi Linh bên hồ Hoàn Kiếm, Uỷ ban Nhân dân Thành phố Hà Nội đã khởi công xây dựng tượng vua Lý Thái Tổ, người có công thành lập nhà Lý, khai sinh ra thành Thăng Long và nền văn minh Đại Việt.
Hình thành kiến thức
1. Sự thành lập nhà Lý
1. Sự thành lập nhà Lý
a. Tìm hiểu
Hình vẽ
Ảnh
Đọc thông tin, tư liệu và quan sát hình 14.1, hãy trình bày sự thành lập nhà Lý và đánh giá sự kiện Lý Công Uẩn dời đô từ Hoa Lư ra Đại La.
b. Kết luận
Ảnh
Ảnh
b. Kết luận
Cuối năm 1009, vua Lê Long Đĩnh mất, các đại thần và tăng quan đã tôn Lý Công Uẩn lên ngôi vua. Nhà Lý được thành lập, đóng đô tại Hoa Lư (Ninh Bình). Năm 1010, Lý Công Uẩn đặt niên hiệu là Thuận Thiên và dời đô từ Hoa Lư ra Đại La, đổi tên Đại La thành Thăng Long.
2. Tình hình chính trị
Ảnh
2. Tình hình chính trị
a. Tìm hiểu
Hình vẽ
Ảnh
Đọc thông tin và quan sát sơ đồ 14.1, hãy mô tả những nét chính về tình hình chính trị thời Lý.
- Sơ dồ 14.1 (2. Tình hình chính trị)
Ảnh
Sơ đồ 14.1. Tổ chức bộ máy nhà nước thời Lý
b. Kết luận
Ảnh
Ảnh
b. Kết luận
Năm 1054, vua Lý Thánh Tông đổi tên nước Đại Cồ Việt thành Đại Việt. Tổ chức bộ máy được xây dựng và hoàn thiện từ trung ương đến địa phương. Năm 1042, nhà Lý ban hành bộ Hình thư. Đây là bộ luật thành văn đầu tiên của Việt Nam. Quân đội thời Lý gồm 2 bộ phận: cấm quân và quân địa phương. Thực hiện chính sách ''ngụ binh ư nông''.
Thi hành chính sách đoàn kết các dân tộc, giữ mối quan hệ hòa hiếu với nhà Tống và Chăm-pa.
3. Tình hình kinh tế
3. Tình hình kinh tế
a. Tìm hiểu
Hình vẽ
Ảnh
Đọc thông tin, tư liệu và quan sát hình 14.2 đến 14.4 và cho biết:
Nhà Lý đã thực hiện những chính sách gì để phát triển sản xuất nông nghiệp? Những nét chính về thủ công nghiệp và thương thời Lý.
- Hình 14.2 (3. Tình hình kinh tế)
Ảnh
- Hình 14.3 (3. Tình hình kinh tế)
Ảnh
- Hình 14.4 (3. Tình hình kinh tế)
Ảnh
b. Kết luận
Ảnh
Ảnh
b. Kết luận
- Nông nghiệp:
Nông nghiệp là nghành kinh tế chủ yếu của Đại Việt. Ruộng đất phân chia cho nông dân cày cấy và nộp thuế cho nhà nước. Thực hiện nhiều chính sách để khuyến khích sản xuất nông nghiệp, như cày ruộng Tịch điền, khai khẩn đất hoang,...
- Ý2 ( b. Kết luận)
Ảnh
Ảnh
- Thủ công nghiệp:
Các cơ sở thủ công nghiệp của nhà nước chuyên sản xuất đồ dùng cho vua, hoàng tộc và các quan trong triều. Thủ công nghiệp dân gian phát triển với nhiều ngành nghề như dệt lụa, làm đồ gốm, đúc đồng,... Những tác phẩm nổi tiếng: tháp Bảo Thiên, chuông Quy Điền,...
Việc buôn bán trong và ngoài nước được mở rộng. Thăng Long thành trung tâm thủ công nghiệp và thương nghiệp của Đại Việt. Nhà Lý lập nên thương cảng Vân Đồn (Quảng Ninh) để trao đổi, buôn bán với nước ngoài.
- Thương nghiệp:
4. Tình hình xã hội
Ảnh
4. Tình hình xã hội
a. Tìm hiểu
Hình vẽ
Ảnh
Đọc thông tin và quan sát sơ đồ 14.2, hãy mô tả về đời sống xã hội thời Lý.
- Sơ đồ 14.2 (4. Tình hình xã hội)
Sơ đồ 14.2. Các giai cấp, tầng lớp thời Lý
Ảnh
b. Kết luận
Ảnh
Ảnh
b. Kết luận
Thời Lý, vua, quý tộc, quan lại là bộ phận thống trị. Các đinh nam được chia ruộng của làng xã và phải làm nghĩa vụ cho nhà nước. Nông dân nghèo phải nhận ruộng cày cấy và nộp tô cho địa chủ. Có thợ thủ công, thương nhân và nô tì. Mối quan hệ giữa các giai cấp vẫn hài hòa, mâu thuẫn xã hội chưa gay gắt.
5. Thành tựu giáo dục và văn hóa
5. Thành tựu giáo dục và văn hóa
Hình vẽ
Ảnh
Giới thiệu một số thành tựu giáo dục thời Lý. Nêu một số thành tựu văn hóa chủ yếu thời Lý.
a. Tìm hiểu
Đọc thông tin và quan sát các hình từ 14.5 đến 14.7, em hãy:
- Hình 14.5 (5. Thành tựu giáo dục và văn hóa)
Ảnh
Hình 14.5. Khuê Văn Các (Văn Miếu - Quốc Tử Giám)
- Hình 14.6 (5. Thành tựu giáo dục và văn hóa)
Ảnh
Hình 14.6. Liên Hoa Đài -chùa Một Cột
- Hình 14.7 (5. Thành tựu giáo dục và văn hóa)
Ảnh
Hình 14.7. Biểu tượng rồng thời Lý
b. Kết luận
Ảnh
Ảnh
b. Kết luận
Năm 1070, nhà Lý xây dựng Văn Miếu Thăng Long. Năm 1075, mở khoa thi đầu tiên để tuyển chọn quan lại. Năm 1076, mở Quốc Tử Giám để dạy học. Văn học chữ Hán phát triển với nhiều thể loại thơ ca, tản văn, truyện kể. Một số tác phẩm: Chiếu dời đô (Lý Công Uẩn), Nam quốc sơn hà (khuyết danh),...
- Về giáo dục:
- Về kiến trúc và điêu khắc: Kiến trúc và điêu khắc đạt nhiều thành tựu, tiêu biểu như tháp Bảo Thiên, Liên Hoa Đài - chùa Một Cột, biểu tượng rồng,...
Luyện tập
Câu 1
Ảnh
Hình vẽ
Trình bày những nét chính về chính trị, kinh tế, giáo dục, văn hóa thời Lý.
Câu 1
Vận dụng
Câu 1
Ảnh
Câu 1
Sưu tầm tư liệu về Văn Miếu - Quốc Tử Giám để giới thiệu với thầy cô và các bạn cùng lớp.
Câu 2
Ảnh
Câu 2
Hãy viết một đoạn ngắn đánh giá về công lao của Lý Công Uẩn đối với dân tộc.
Dặn dò
Dặn dò
Ảnh
Dặn dò
Học hiểu trọng tâm bài học. Làm bài tập trong SBT. Chuẩn bị bài sau: Bài 15. Cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược của nhà Lý (1075 - 1077).
Cảm ơn
Ảnh